Muziekdocumentaire ‘Summer of Soul’ is Questloves ultieme tour de force

Met de muziekdocumentaire Summer of Soul voegt de Amerikaanse dj, muzikant en influencer Ahmir ‘Questlove’ Thompson een nieuwe parel toe aan zijn kroon. Wie is deze duivel-doet-al?

“Plots was ik het soort dj dat ik zelf hartsgrondig haat.” Ahmir ‘Questlove’ Thompson zet graag de puntjes op de i wanneer zijn integriteit onder vuur komt te liggen. In 2016 mocht hij dj’en op het legendarische afscheidsfeestje van president Obama in het Witte Huis, waar iedereen van Bruce Springsteen tot Usher op de dansvloer stond. De perfectionistische Thompson werd halverwege zijn set door Obama op de schouder getikt die opmerkte dat hij met zijn intellectueel verantwoorde muziekselectie de kids wegjoeg. “Heb je geen French Montana?”, zo zou Obama hebben gevraagd. De verbouwereerde Questlove zag het als hoogverraad aan zijn principes. “Sir”, zo sputterde hij tegen, “ik kan op uw feestje toch geen rapper draaien die ‘Pop that pussy, bitch, what ya twerkin’ with’ zingt?”

Het typeert de intussen vijftigjarige muziekfreak Questlove die zijn alias haalde bij de sociaalbewuste, spirituele hiphopband A Tribe Called Quest, zo’n dertig jaar geleden. Hoe dan ook, Thompson zwichtte voor Obama’s verzoekje en redde het feestje door alsnog de populairste hits van het moment te draaien, zij het met een zuur gezicht. Hij bulkt van dat type anekdotes. Zoals die keer dat hij als vaste dj van Prince werd verzocht een Fela Kutiplaat stop te zetten omdat Prince, in een van zijn excentriekere grillen, de animatiefilm Finding Nemo wilde projecteren voor zijn gasten. In een nachtclub!

Soulquarians

Wie graaft naar de wortels van Thompsons passie voor muziek komt terecht in het Philadelphia van de jaren zeventig. Als zoon van een doowopzanger en een moeder die de kost verdiende als danseres en model groeide hij op in een huis dat van de soul was doordrongen. Op weeknamiddagen zat hij aan de buis gekluisterd voor Soul Train, een zwart variétéprogramma waar het kruim van de Afro-Amerikaanse soul -en funkartiesten opdraafde. Van zijn ouders leerde hij Curtis Mayfield en Stevie Wonder kennen, zelf raakte hij in de jaren tachtig verslingerd aan Prince, een obsessie die tot vandaag geldt. Questlove mag een van de grootste Princekenners ter wereld worden genoemd. Hij infiltreerde in diens inner circle en doceerde zelfs even een Princecursus aan de NYU.

Het was uiteindelijk de hiphop die Questloves levenspad plaveide. Aan het einde van de jaren tachtig richtte hij samen met zijn boezemvriend Tariq ‘Black Thought’ Trotter de band The Roots op die in het daaropvolgende decennium een ijzersterke livereputatie bij elkaar speelde en hits scoorde met de liedjes ‘You Got Me’ en ‘The Seed 2.0’. Dankzij die reputatie versierde de groep in 2009 de job van huisband in de populaire talkshow The Tonight Show, met Jimmy Fallon.

Dankzij zijn werk als drummer en bandleider van The Roots werd Questlove in de nineties een veelgevraagd sessiemuzikant en producer. De kans dat u in uw platencollectie muziek hebt zitten waar hij de hand in had, is niet gering. Met een schare bevriende muzikanten richtte hij het Soulquarians-collectief op dat albums van Erykah Badu, Common en Mos Def volspeelde, evenals Voodoo, het magnum opus van soulzanger D’Angelo. Daarnaast dook hij op op platen van Elvis Costello, Joe Jackson, Joss Stone, John Legend, Amy Winehouse, Solange en van onze eigen Zap Mama. Met hun melange van sensuele jarenzeventigsoul, floue jazztoetsen en een lome hiphopfeel creëerden de Soulquarians een handelsmerk dat tot vandaag nog vaak wordt geïmiteerd.

Activisme

Sinds 2010 profileert Thompson zich als een gulzige homo universalis. Hij schreef twee muziekboeken en een kookboek, componeerde soundtracks voor televisieseries en verzorgde de muziekproductie voor televisieprojecten. Daarnaast leidt hij de podcast Questlove Supreme waar om de haverklap de interessantste sterren uit de Amerikaanse showbizz zich laten verleiden tot diepgravende gesprekken.

Anno 2021 is Questlove zo’n beetje de spin in het gigantische web dat de Afro-Amerikaanse popcultuur vormt. Media die de ultieme expert in zwarte popgeschiedenis zoeken bellen hem zonder dralen. Het is die autoriteit die hem in de regisseursstoel van Summer of Soul liet belanden. De documentaire gaat over een muziekfestival in Harlem in 1969, en zit vol verloren gewaand archiefmateriaal waarin iconen zoals Sly Stone, Stevie Wonder en Nina Simone opduiken. Het zwarte Woodstock, zeg maar. De film won dit voorjaar alvast de juryprijs op het Sundance-filmfestival en werd door The Guardian extatisch “the best concert film ever made” genoemd.

De politieke dimensie van de documentaire haakt dan weer in op Thompsons maatschappelijke betrokkenheid die wortelt in zijn kinderjaren in Philadelphia. Toen vertelden zijn ouders hem over Martin Luther King Jr. en zag hij met eigen ogen het afrocentrisme in zijn buurt openbloeien, zeker nadat MOVE er zich had gevestigd, een beweging van zwarte vrijheidsstrijders. Vandaag trekt hij parallellen met #blacklivesmatter. “Tijdens de montage van deze film, midden in de coronapandemie, besefte ik dat generatie Z hetzelfde meemaakt als de jonge mensen in de jaren zeventig”, zo vertelde hij aan PA Media. “Ik wilde duidelijk maken hoe belangrijk het is om je stem te laten horen via politiek activisme en ik denk dat mijn film daarin slaagt.”

Summer of Soul is te zien op Disney+