‘Multitude’ van Stromae: de diepte van Brel, de wijdte van de wereld ★★★★☆

Tussen kinderkak, kwelling en kunst klatert de comeback van Stromae. Met Multitude zoekt hij niet langer de dansvloer op, maar richt hij een scherpe blik op de wijde wereld, dat meteen ook zijn geluidslandschap werd.

Vrouw en kind hebben zijn leven gered, liet Stromae woensdag tussen de regels door verstaan op een persconferentie in Brussel, die geleid werd door Danira Boukhriss Terkessidis. Daar gaf de Brusselse wereldster meer duiding bij zijn comebackplaat Multitude. Nu ja. Op voorhand was duidelijk dat persoonlijke vragen over burn-out, depressie en zelfmoord uit den boze waren. Begrijpelijk, maar een tikje eigenaardig voor iemand die zijn ziel meestal zowat uit zijn opengereten borstkas lijkt te plukken.

In de vooruitgestuurde single ‘L’enfer’ doet de 36-jarige Paul Van Haver, zoals Stromae echt heet, kond van de donkerste gedachten die hem tot zelfmoord dreigden te drijven. Met “putain de maladie” in ‘Invaincu’ verwijst hij dan weer naar de bijwerking van een antimalariamiddel waardoor hij met aan psychose grenzende angsten kampte. De wanhoopskreet in ‘Mauvaise journée’ is evenmin mis te verstaan: “Aidez-moi, je m’sens si seul”, klinkt het getergd.

Als twintiger praatte Stromae zichzelf aan dat alleen het wankelen op de rand waarachtige muziek kon opleveren. Maar door de duisternis récht in zijn gapende muil aan te staren, waardoor hij zich zeven jaar terugtrok uit de muziekwereld, zoekt hij vandaag liever het licht op. De liefde voor zijn vrouw en partner in crime Coralie Barbier belijdt hij in ‘Déclaration’. “Als dapperheid een persoon was, dan zou jij het zijn”, zingt hij daar. De genoegens van het prille vaderschap worden beschreven in ‘C’est que du bonheur’. Daarin brengt Stromae een hommage aan “les vomis, les cacas en puis tout l’reste”. Het gekscheren stopt evenwel bij de mooie zin “J’t’ai donné la vie, toi t’as sauvé la mienne”. Ik schonk jou het leven, jij redde het mijne.

Dualiteit

“De onderwerpen raken wel degelijk aan mijn eigen leven”, vertelt hij. Maar zijn teksten probeert Stromae toch steeds een universele weerklank te geven. “Zo is ‘Déclaration’ net zo goed een ode aan de vrouw.” Of die veralgemening een verdedigingsmechanisme is, dan wel een manier om niet voor navelstaarderige superster versleten te worden, laat hij in het midden.

Ook de song worden gedirigeerd door dualiteit. Duidelijkst is die spreidstand met ‘Bonne Journée’ dat de handschoen opneemt tegen ‘Mauvaise journeé’ – een kwestie van hoe slecht dat ene been is waarmee je uit bed stapt. Verder voert hij een zekere Nicolas op in ‘La solassitude’, die als vrijgezel eenzaam is, maar binnen elke relatie vecht tegen de verveling van routine. In ‘Riez’ laat hij de waan van de dag (dromen van succes of materieel bezit) botsen tegen de werkelijkheid van alle sukkelaars ter wereld die enkel kunnen dromen van dromen. Indertijd liet Stromae diezelfde januskop létterlijk zien in de clip van ‘Tous les mêmes’, maar vandaag speelt hij die dualiteit nog sterker uit als tekstschrijver.

De dictie en diepte op Multitude komen nog steeds van Brel, maar de geluiden vinden vandaag hun weg van over de hele wereld. Wie een nieuwe ‘Alors on danse’ of andere Eurodance verwacht is eraan voor de moeite. Maar dat had u vast al door na ‘L’enfer’ of de Zuid-Amerikaanse cumbia van ‘Santé’, met een scheef ritme waarvoor je heupen uit het goede hout gesneden moeten zijn.

Echte instrumenten

In de dramatisch aangezette opener hoor je dan weer zegepralende koperblazers, in een arrangement van dirigent Dirk Brossé die nog zes andere songs op de plaat voor zijn rekening nam met een bijna honderdkoppig symfonisch orkest. “Aanvankelijk samplede ik die symfonische geluiden zelf”, zegt Stromae. “Klinkt niet slecht, bromde mijn broer, die ook mijn creative director is. Maar het was duidelijk dat we de nieuwe plaat beter met échte instrumenten zouden inspelen. Voorheen probeerde Stromae het toch vooral in zijn uppie te rooien met klavier en computer.

In ‘La solassitude’ hoort u dus een iemand die erhu speelt, een soort Chinese viool. De zurna in ‘Declaration’ is een Turkse hobo. ‘Fils de joie’ klaart de klus met klavecimbel op een Braziliaanse bailefunkbeat, en ergens daagt ook een cavaquinho op. Maar met net zoveel enthousiasme spreekt Stromae over een Boliviaanse charango-gitaar in ‘C’est que du bonheur’. Die werden ingespeeld door muzikanten van alle uithoeken in de wereld. Stromae vatte Multitude ook op als een eerbetoon aan de reizen die hij met zijn alleenstaande moeder maakte naar landen als Mexico, Peru, Bolivia, of Mali en Mexico, en dat hoor je er duidelijk aan.

Voor de bangbroek die nu ineens zou beslissen om het gewoon bij de vroegere jukebox van Stromae te houden: deze plaat moet u minstens een keer horen en voelen. De stijlen en genres worden zo eigenzinnig tegen elkaar en tegen faux-pop uitgespeeld dat u het er toch weer van op uw heupen krijgt – in de beste zin.

Je merkt wel dat er bijna een decennium ligt tussen zijn wereldwijde doorbraakplaat Racine carrée. Ceci, ce n’est pas ‘Papaoutai’. In tijden van TikTok zou je je afvragen of Stromae niet vreest dat zijn moment voorbij is. “Nee, ik spring niet op de nieuwste hypes en muziektrends”, knikt Stromae, die wel toegaf een anoniem account te hebben om de vinger aan de pols te houden. “Ik zie mezelf bijvoorbeeld geen drill brengen, omdat het populair is. Dat zou onecht aanvoelen. Bovendien moet een mens zich een béétje gedragen naar zijn leeftijd. In mijn geval geldt: je ne suis pas trop jeune, pas trop vieux.”