Met elegantie en nostalgisch genoegen keert Wilco terug naar zijn roots ★★★★☆

“In de loop van de jaren werd aangenomen dat Wilco een soort countryband is”, schrijft Jeff Tweedy in een begeleidende tekst bij Cruel Country. De titel van de nieuwste langspeler moet je dan ook zien als een schalkse knipoog naar alle slechte verstaanders. De alt.country van Wilco was immers bijna altijd even schatplichtig aan indierock, appalachenfolk, mushroompop en experiment.

Toch zou dit dubbelalbum effectief in de reeks ‘Wilco goes country’ kunnen passen. De slide-gitaren en lapsteel zijn gulle weggevertjes, maar ook de sfeer en wereldse wijsheden die de groep in pacht heeft, stralen een en al stoffige westernbar uit. Zo klinkt ‘I am My Mother’ alsof Bob Dylan naar de Nieuwe Wereld is getrokken, en een Stetson op zijn krullenbol plantte. “Dangerous dreams have been protected, streaming over the border”, klinkt het daar. De Amerikaanse Droom ligt aan scherven. Cruel Country verwijst zowel naar Wilco’s kijk op het muzikale genre als naar de staat van Amerika zelf: deze dubbelaar barst doorgaans van onrust en ongenoegen.

‘Falling Apart (Right Now)’ baadt evenwel in montere honky-tonk. En een prachtig liefdeslied als ‘Hearts Hard To Find’ krult zich op zijn beurt behaaglijk op in een van je hartkamers. En een van de hoogtepunten op deze plaat, ‘The Empty Condor’ dreigt elk ogenblik uit te barsten in een dramatisch duet vanuit het graf met Ennio Morricone. Wilco keerde terug naar zijn roots, en doet dat met elegantie en nostalgisch genoegen.

Daartegenover staat de folk-achtige uitgeleide met ‘The Plains’ of de kosmische trip van ‘Many Worlds’, een song die op nét geen acht minuten afklokt. Die epische lengte wordt elders nooit aangehouden: de meeste songs houden het op een bescheiden drie minuten. Maar het zou ons geen lor hebben kunnen schelen als de kaarten anders lagen: ‘Wilco goes epic’ vonden we ook altijd dolletjes. In ‘Many Worlds’ houdt Tweedy niet zozeer een parallel universum tegen het licht, dan wel de fragiliteit van onze eigen planeet. “When I look at the sky, I think of all the stars that die”, verzucht hij. Dat donkere existentialisme krijgt in ‘Ambulance’ enig humoristisch tegenwicht, waarbij Tweedy sarcasme als honing laat druipen over de lyrics.

De groep nam Cruel Country bijna integraal live op, met nauwelijks een paar overdubs. Dat komt de muzikale samenhang van de plaat ten goede. Van pastiche of clichés is hier geen sprake. Wél van een doorleefde liefde voor een genre waar de groep stiefmoederlijk mee omging toen Wilco herrees uit de as van de countryband Uncle Tupelo. Fraaie throwback, kerels.

Cruel Country is zopas verschenen bij dBpm.

Wilco speelt 17/6 op Live is Live in Zeebrugge. Tickets via liveislive.be