Massive Attack, gedateerd? Nooit

Een man strompelt dronken rond in een verlaten achterbuurt. Zijn blik staat afwisselend op verwilderd en verdwaasd. Een sigaret houdt hij krampachtig tussen twee vingers geklemd. Dan gebeurt het onvermijdelijke: met flanellen benen knalt hij roemloos tegen de vlakte. De bodem van een leeg openluchtzwembad is nu het canvas voor zijn delirium. Algauw daagt een handvol dansers op. Als nachtvlinders fladderen deze beschermengelen rond hem, waarmee hij een dramatisch ballet opvoert. De somberheid van deze hallucinante clip wordt perfect getoonzet door een akelig fluisterende Tricky in 'Take It There'. Ontegensprekelijk een hoogtepunt op het nieuwe minialbum van Massive Attack. De song sluit nostalgisch aan bij de majestueuze, verduisterde soundscapes van Mezzanine (1998), maar voelt geen moment aan als een anachronisme.

De tijd vliegt nochtans. Is het niet alweer van 1994 geleden dat Massive Attack en Tricky samen de handschoen opnamen in eenzelfde song? Beide partijen gunden elkaar twintig jaar lang het daglicht niet in de ogen. De EPRitual Spiritblijkt evenwel niet alleen een wiedergutmachung tussen vervreemde vrienden. De groep heeft ook een rendez-vous met de Londense rapper Roots Manuva in 'Dead Editors', dat vrij atypisch klinkt naar de normen van Massive Attack. Het tempo wordt stevig opgevoerd, een groovy dubstepritme leidt de dans.

Jong volk

Ook de montere Indiase ritmiek van 'Voodoo in My Blood' wijkt enigszins af van hun vertrouwde downtempoaanpak. In die laatste song draven Young Fathers op als sparring partner. Nog méér jong volk hoor je dan weer in de titelsong, waar singer-songwriter Azekel het nummer laat klinken alsof James Blake en SOHN een nachtje hebben doorgetrokken.

Maar doet die laatste vergelijking Massive Attack niet tekort? Daar zegt u wat. Bovengenoemde producers haalden immers zélf de mosterd bij de Bristolse triphopveteranen. Dat geven ze trouwens toe in interviews. De groep heeft zelfs een niet te overschatten invloed op bijna álle popmuziek die we vandaag kennen. Damon Albarn bekende eerlijk dat hij met Gorillaz dezelfde wapens als Massive Attack opneemt om muzikaal ten strijde te trekken. Maar ook The xx en London Grammar lauwerden de triphoproyalty voor alle inspiratie.

De stijl van Massive Attack ligt zelfs aan de grondslag van FKA twigs' hele carrière, die vandaag op haar beurt weer een nieuwe generatie elektronische popartiesten baart. Met andere woorden: Massive Attack is helemaal verweven met het DNA van de Britse elektropopgeschiedenis. De zoemende bassen, bezwerende beats, zacht ritselende klanken en hypnotiserende toetsen die je op hun platen hoort, klonken bij de release vernieuwend en vandaag tijdloos. Gevestigde waarden als David Bowie, Radiohead, U2, Snoop Dogg of Depeche Mode hebben zich vroeg of laat bewust aangeschuurd tegen hun sound. Guy Garvey gaf onlangs zelfs grif toe dat 'Any Day Now' (2001) "een zielige poging was om Elbow méér als Massive Attack te doen klinken". En dan zwijgen we nog over Tina Turner die 'Unfinished Sympathy' coverde, of Madonna dieBlue Lineshaar "favoriete neukplaat" noemde.

De reden waarom Massive Attack zijn stempel onveranderlijk blijft drukken op muzikanten, zoals The Beatles, de Stones, Kraftwerk of Led Zeppelin dat ook nog steeds doen, is eigenlijk bedrieglijk eenvoudig. Zelden werd hun stijl geëvenaard, laat staan overtroffen. De meeste triphop klinkt na twee decennia wat gedateerd, maar dat kun je onmogelijk beweren van de ongrijpbare parels op Blue Lines, Protection of Mezzanine. Niemand die ooit precies kon ontcijferen hoe dub, hiphop, funk, jazz en orkestrale pop zich perfect tot elkaar verhouden in de herkenbare, maar steeds lichtjes veranderende sound van Massive Attack.

"De kunst is om de juiste fouten te maken", verklapte de groep haar geheim in een interview. "De sound die we op onze platen bedachten, werd ingegeven door technische onkunde." Zou de waarheid zo prozaïsch zijn? Aan de volgende generatie om daar het antwoord op te formuleren.

Massive Attack speelt op 10/2 in Paleis 12, Brussel.