‘Marriage Story’: lachen en huilen om een gebroken huwelijk ★★★★★

Als u van plan bent om binnenkort te trouwen, dan raden we u ten zeerste af om naar Marriage Story te kijken. Behalve misschien naar de eerste vijf minuten, daarin sommen Charlie (Adam Driver) en Nicole (Scarlett Johansson) beurtelings elkaars beste eigenschappen op. Uit de wonderschone, treffende manier waarop ze elkaar omschrijven, kunt u vast nog inspiratie halen voor uw eigen geloften. Maar de ontnuchtering volgt snel: dit is niet het begin, maar het einde van een huwelijk. Een terugblik op de brokstukken van een verbrijzelde liefde.

Actrice Nicole voelt zich al jaren onzichtbaar in haar relatie met de controlerende theaterregisseur Charlie en wil eindelijk weer voor haar eigen geluk kiezen. Dat hoopt ze te vinden in Los Angeles, waar haar familie woont en een nieuwe carrièrewending op haar wacht. Het echtpaar neemt zich voor om op een vriendschappelijke en volwassen manier uit elkaar te gaan, in het belang van hun achtjarige zoon Henry (Azhy Robertson). Maar wanneer er advocaten in het spel komen, raken Charlie en Nicole plots toch verwikkeld in een juridische wapenwedloop waarbij de Koude Oorlog een pyjamafeestje lijkt.

Broze liefde

Kun je scheiden zonder scherven? Regisseur-scenarist Noah Baumbach (Frances Ha) denkt duidelijk van niet en hij spreekt uit ervaring. In The Squid & The Whale verwerkte hij al de scheiding van zijn ouders, Marriage Story is dan weer gebaseerd op zijn eigen breuk met actrice Jennifer Jason Leigh in 2013. Dat is aan de film te voelen: iedere scène ademt de spijt van een man die weet wat het is om een geliefde te zien wegdrijven.

Maar ook voor wie nog nooit iets dergelijks meemaakte, heeft Marriage Story veel te bieden. De dynamiek tussen Charlie en Nicole doet je nadenken over hoe broos de liefde is en legt prangende vragen op tafel. Zoals: kun je iemand door en door kennen en tegelijk blind zijn voor wat hij of zij echt wil?

Baumbach gebruikt de artistieke achtergrond van zijn personages om het verhaal naar een metaniveau te tillen. Nicole en Charlie acteren en regisseren niet alleen op de planken, ze beginnen ook – tegen wil en dank – een rolletje te spelen in het steeds absurder wordende toneelstuk dat hun dure advocaten voor hen bekokstoven. In dat schouwspel bestaat geen genade: elk woord dat de voormalige geliefden ooit in het volste vertrouwen uitspraken, wordt nu als een wapen tegen hen gebruikt.

IJzingwekkende scheldpartij

De toon van de film balanceert tussen komisch – Baumbach wordt niet voor niets de opvolger van Woody Allen genoemd – en hartverscheurend. Was er ooit een break-upfilm die ons zo luid deed lachen en ons toch zo onbedaarlijk snikkend achterliet? Een bittere, escalerende scheldpartij, waarin Scarlett Johansson en Adam Driver de absolute piek van hun carrière bereiken, vormt het ijzingwekkende hoogtepunt van de film. Het besef dat de weg van “ik zie je doodgraag” naar “ik haat je” zo kort kan zijn, is verpletterend.

Gelukkig is er nog de troostende muziek van Randy Newman, die aangeeft dat er na de catastrofe misschien toch nog iets moois wacht, en de sappige vertolking van Laura Dern als Nicoles gehaaide advocate. Als zij niet – net als Driver en Johansson – minstens een Oscar-nominatie scoort, doen we de Academy een proces aan.

Tot slot nog een pluim voor Netflix, dat Marriage Story financierde. Na Roma vorig jaar en zopas nog The Irishman blaast de streamingreus ons nu opnieuw van onze sokken met een poëtisch, volwassen drama – het soort film waar andere studio’s hun centen niet meer in willen of kunnen pompen. Ja, er vallen heel wat kanttekeningen te plaatsen bij de manier waarop het bedrijf van Reed Hastings zijn films de wereld instuurt – kunstwerkjes als dit verdienen absoluut een prominentere plek op het grote scherm – maar Netflix máákt ze tenminste nog. Onheilsprofeten die de streamingdienst nog steeds halsstarrig als ‘de dood van cinema’ bestempelen, hebben gewoon niet goed opgelet.

Marriage Story speelt vanaf 27/11 in selecte bioscopen en is vanaf 6/12 op Netflix te bekijken.