‘Long Day’s Journey into Night’ van Zuidpool: net als het toxische gezin valt dit stuk uiteen zonder moeder ★★★☆☆

Een kaal podium met lege flessen sterkedrank en vier designzeteltjes die over de lengte van de bühne recht naar voor gepositioneerd zijn. Meer heeft Zuidpool qua decor niet nodig om de beklemming en de destructie te evoceren binnen het gezin Tyrone.

De Amerikaan Eugene O’Neill schreef het autobiografische meesterwerk Long Day’s Journey into Night in de jaren veertig van de vorige eeuw. Het beenharde stuk volgt de ouders en hun twee volwassen zonen gedurende een dag terwijl ze steeds verder wegzinken in hun verslavingen. Centraal staan bitterheid om niet vervulde dromen, diepe wonden die niet geheeld raken en van daaruit de onmogelijkheid om voor elkaar te zorgen.

Vanuit hun liefde voor teksttheater blijft Zuidpool trouw aan die insteek, al ontbreekt de eigen signatuur zeker niet. Elk personage speelt in een andere taal: Nederlands, Frans, Engels en Levantijns-Arabisch. Daarbij gaat het telkens om de moedertaal van de spelers, op het Engels na van Tijmen Govaerts, die de jongste doodzieke zoon speelt.

De ingreep versterkt knap de vervreemding tussen de gezinsleden. Hun taal en speelstijl verraden hoe diep het water tussen hen is, al wordt dat meteen ook tegengesproken door het feit dat ze elkaar perfect verstaan.

Kwetsuren

Grootste pluspunt is de glansrol voor Sofie Decleir als de aan pijnstillers verslaafde moeder. Zelden zagen we iemand zo accuraat vorm geven aan de dualiteit van een persoon die deel uitmaakt van een disfunctioneel gezin. Decleir maakt de pijn van Mary Tyrone haast fysiek invoelbaar. Even precies toont ze hoe dit personage niet tot verbinding in staat is en haar man en zonen aantrekt en afstoot, beliegt, kwetst en tegen elkaar uitspeelt.

Is het toeval dat de spanningsboog wat inzakt wanneer Decleir in de tweede helft voor langere tijd in de coulissen verdwijnt? Meer dan in O’Neills oorspronkelijke tekst is ze de spil die het gezin bij elkaar houdt. De bezorgdheid om haar is wat de mannen onderling bindt. Zonder haar aanwezigheid doen de kwetsuren en ontboezemingen van de andere gezinsleden een pak valer aan.

Grootste vraagteken is waarom er precies voor deze vier talen gekozen is. Hangt dit simpelweg vast aan de cast? Want in het geval van Govaerts levert dat een Engels op met een ietwat bizar accent. Daarnaast is het altijd fijn om in onze diverse samenleving op een vanzelfsprekende manier een niet-westerse taal te horen op het podium, maar in dit geval komt het tegelijkertijd enigszins gratuit over. De noodzaak van precies deze taalkeuzes drijft alleszins niet boven via het spel.

Speeldata via Zuidpool.be.