‘Lekker smeuïg’: Lucky Luke wordt 75 én queer

Calamity Jane valt voortaan op vrouwen en Lucky Luke is een strijder voor de lgbtq+-gemeenschap. Voor de viering van 75 jaar Lucky Luke mocht de bekende Duitse (homo)auteur Ralf König zijn zin doen. Tegelijk brengt Het Brusselse huis van het Beeld een grote expo waarin 102 beeldenmakers hun visie op de iconische cowboy brengen.

“Als kind vond ik Lucky Luke al sexy, met zijn fijne zwarte nekhaar. Ik vond hem wel cooler met een sigaret tussen de lippen dan met een onnozel grassprietje. Maar goed, je kan niet alles hebben. De twee restricties die ik kreeg opgelegd vond ik dus geen enkel probleem: Lucky Luke mocht geen homo zijn en hij mocht geen sigaret roken. Und? Waarom zou hij na 75 jaar überhaupt plots homo zijn en opnieuw aan sigaretten lurken?”

Aan het woord is Ralf König (61), één van Duitslands populairste en best verkopende stripauteurs. Dat uitgerekend hij nu, nota bene op de 75ste verjaardag van de cowboy, het buitenreeks Lucky Luke-album Lekker smeuïg op de markt brengt, is des te opvallender. König is namelijk een apart geval in de Europese stripscène. Zo’n 40 jaar geleden bracht hij ze voor het eerst: zijn beruchte ‘aardappelneuzenmannetjes’. Cartooneske stripfiguren die niet alleen zijn uitgerust met een enorm reukorgaan, maar tevens met vier stompvingers en een allesbehalve bescheiden bobbel in de broek – Lucky Luke incluis.

König voert vooral homo’s op. Zijn inspiratie haalde hij uit de strips van de Franse grootmeesteres Claire Bretécher, die vanaf de jaren 70 op een vaak ironische en satirische wijze het leven van jonge meiden vastlegde. König belicht op een bijna identieke manier de gayscène, waarin de schuif van kleinmenselijke kantjes, trauma’s, onzekerheden en problematieken met veel drama wordt opengetrokken. Humor ligt aan de basis van al zijn graphic novels, waarvan er enkele met succes verfilmd zijn. Opvallend: niet alleen beschikt hij over een grote lgbtq+-fanbase, hij wordt ook massaal gelezen door hetero’s – ook al toont hij vaak expliciete seks of verwerkt hij heikele thema’s als religie, vrije seks of aids en hiv in zijn werk. Geschat wordt dat hij zo’n zeven miljoen boeken verkocht.

Toeval?

Of hij zelf gevraagd werd voor dit album? König nam zelf het initiatief: “Toen ik een vriend, die bij Lucky Comics werkt, vertelde dat ik ook wel een zo’n hommagealbum zou willen maken, bracht hij zijn chefs daarvan op de hoogte. Blijkbaar spitste iedereen er de oren. Ook al kan ik niet tekenen zoals Morris (geestelijke vader van Luke, GDW) en zijn mijn paarden eerder rapen op stelten, toch kreeg ik groen licht.”

Gevolg: een Lucky Luke-verhaal waarin de titelheld melkkoeien gaat hoeden en tegelijk in een heuse Brokeback Mountain-setting terechtkomt waarin homocowboys geweerd worden door vijandige collega’s. Het is niet Königs beste verhaal, maar opvallen doet het des te meer.

Dat hij zich gecensureerd heeft voor deze adaptatie wil hij niet gezegd hebben. “Vanzelfsprekend kon ik in dit album geen blowjob tonen. Dat vond ik maar normaal. Ik weet wat mogelijk is voor welk type publiek, en toon bovendien enkel porno in mijn werk als het scenario er om vraagt. In dit verhaal vond ik het bijvoorbeeld veel leuker dat Terry (een in de kast zittende homo, GDW)

’s morgens wakker wordt met zijn hoofd op de buik van zijn vriend, zonder dat hij seks wil. Een verhaal wordt niet beter door expliciete seks. Het moet passen.”

Of hij Luke als activist opvoerde? König moet er even over nadenken. “Lucky Luke is sowieso een positief personage. Hij heeft geen probleem met lgbtq+-cowboys, wel met idioten die problemen zoeken met lgbtq+-cowboys. Of dat hem dan een activist maakt? Hm. Weet je, ik ben homo en daarom teken ik homostrips. Maar ik ben eigenlijk zelf geen activist. Ik vind het belangrijker goede verhalen te vertellen dan mensen op te leiden.”

Spelen met de cowboyheld

De erven Morris lieten verstaan “voor honderd procent” achter zowel de strip als de grote, gratis expo te staan die deze week in het Brusselse Huis van het Beeld opent. Maar liefst 102 West-Europese beeldenmakers – overwegend Belgen, Fransen en Nederlanders – tonen daarin hun eigenzinnige visie op de cowboyheld. Terwijl de ene liever trouw blijft aan het origineel, zoeken de meesten het net wat verder.

De Turk Gürcan Gürcel trachtte Morris’ stijl te imiteren in een werk waarin Luke een affiche ophangt van een halfnaakte cowgirl – met ontblote tepels. Johan De Moor pleit dan weer voor social distancing waarin Lucky Luke wordt aangemaand anderhalve meter afstand van zijn schaduw te nemen. Fransman Jean-François Caritte laat Unlucky Luke op een cover met zijn revolver klungelen, terwijl de Belg David Geron de cowboy als speldenkussen namaakte. Een feest van kleur, stijlen en sfeer. Weinig Belgische striphelden die door zovele handen zijn gegaan. Of beter: Mochten gaan.

“We wilden ook Morris niet vergeten”, zegt cocurator Johnny Bekaert. “Dus we tonen ook tientallen prints van Morris’ originelen op Steinbach-papier, zodat je het verschil tussen print en origineel amper merkt. Daarmee willen we aantonen hoe knap Morris’ stijl werkelijk was. Alles voor een cultfiguur als Lucky Luke.”

Lekker smeuïg verscheen bij Lucky Comics. De expo loopt tot 27 december. Meer info via www.seedfactory.be/maison-de-limage.