Kunstenaar Thomas Verstraeten maakt marathonvoorstelling met zijn buurt in gigantisch decor

Je eigen straat op ware grootte nabouwen en daarin vervolgens met je buurtbewoners het voorbije coronajaar naspelen. Een gek idee, zegt u? Beeldend kunstenaar en theatermaker Thomas Verstraeten denkt daar anders over. ‘Waarom zouden de kleine gebeurtenissen in mijn straat minder relevant zijn dan het nieuws dat de voorpagina’s haalt?’

‘Wauw’. Als je voor het eerst door het gigantische decor van Familiestraat wandelt, kun je nauwelijks meer uitbrengen dan dat. In de grote loods op het Antwerpse Petroleum-Zuid bouwde Thomas Verstraeten een perfecte kopie van zijn eigen straat in karton. Van huisnummers tot deurklinken: elk detail komt overeen met de echte Familiestraat in de Seefhoek.

Al is dat niet eens de grootste prestatie van dit project. Komende zaterdag en zondag zullen tweehonderd wijkbewoners hier het leven in de straat uitbeelden aan de hand van alledaagse scènes, toeterende auto’s en vuilnisophalers incluis. Zes uur lang kijkt het publiek toe terwijl op de vloer de Seefhoek-bewoners komen en gaan en de seizoenen verglijden. “Al kun je tussendoor altijd even naar buiten,” lacht Verstraeten, “maar dan mis je misschien wel juist de avondzon op het toneel.”

Het buitengewone alledaagse

Verstraeten (1986) verwierf aanvankelijk vooral bekendheid als lid van theatergezelschap FC Bergman. De voorbije jaren sprong hij ook in het oog met werk dat hij op zichzelf maakt. In zijn video’s, installaties en performances verheft hij het alledaagse telkens tot iets buitengewoons. Legendarisch is zijn Parade van mannen, vrouwen en diegenen die vanuit de verte op vliegen lijken uit 2017 waarbij hij allerlei groepen uit de stedelijke context in één grote stoet voorbij liet wandelen. Familiestraat, dat hij ontwikkelde in coproductie met detheatermaker, mag gerust gezien worden als het vervolg hierop, al ligt de focus anders.

“In plaats van allerlei mensen samen te brengen vanuit het brede stadsweefsel, draait deze productie om de dynamiek in één specifieke straat”, vertelt Verstraeten. “Voor Familiestraat heb ik me afgevraagd wat een theatermaker van het dagelijkse leven precies is en hoe ik daar zo oprecht mogelijk vorm aan kan geven.”

Zijn fascinatie voor het alledaagse kreeg bovendien plots een nieuwe dimensie toen corona toesloeg. “Mijn aanname is altijd al geweest dat alles met alles in verband staat”, legt hij uit. “Kleine, lokale gebeurtenissen hebben een even grote betekenis als nieuwsfeiten waarvan iedereen de mond vol heeft. Ze halen de geschiedenisboeken misschien niet, maar ze hebben de wereld rondom ons evengoed mee gevormd. Door corona werd die aanname van de ene op de andere dag meer dan een metafoor: het wereldnieuws had een direct effect op de straat en vice versa.”

“Ik wist meteen dat dit een kroniek moest worden van het pandemiejaar, verteld door de buurtbewoners zelf. We beginnen met het grote nieuwjaarsvuurwerk en vervolgens zie je hoe het leven uit de straat gezogen wordt. Vanaf de zomer wordt het weer een speelterrein om alsnog donker te eindigen in de herfst en de winter.”

Huzarenstukje

Verstraeten is een geboren verteller die vol passie spreekt over zijn project. Hij was er dan ook meer dan twee jaar intensief mee bezig en verzamelde een gigantische ploeg medewerkers en vrijwilligers rondom zich om de klus te kunnen klaren. Want niet alleen de technische aspecten vergen veel werk, ook het bij elkaar brengen van de tweehonderd deelnemers was een huzarenstukje. Zo maakte Verstraeten er een zaak van om alle mensen uit zijn straat minstens één keer te spreken.

“Ik vond het ontroerend om te merken hoe iedereen uiteindelijk ontvangt wat je zegt, zelfs al kom je aankloppen met een project dat misschien ver van hun bed ligt. Uiteraard wilde niet iedereen meedoen, maar die ontmoetingen waren wel heel betekenisvol.” Vervolgens trok Verstraeten met een grotere ploeg naar de omliggende straten om uiteindelijk alle tweehonderd deelnemers te verzamelen. “Het gaat me in eerste instantie natuurlijk om het kunstwerk, maar het is tegelijkertijd ongelooflijk als je hier in die hangar opeens twee buren voor het eerst ziet kennismaken terwijl ze al twintig jaar in dezelfde straat wonen.”

De groep deelnemers die zich intussen op de vloer verzamelt, oogt alleszins even verscheiden als de Seefhoek zelf. “Antwerpen-Noord is altijd een plek van aankomst geweest”, vertelt Verstraeten in dat verband. “Dat vertaalt zich in een bijzonder divers stedelijk weefsel. Alleen al in onze straat is er een kerk, een moskee, een groothandel voor Chinese restaurants, een yogastudio, een nachtwinkel en een psychotherapiepraktijk. Dat we daar op zo’n harmonieuze manier samenleven, is eigenlijk een prachtige prestatie.”

En die manier van samenleven is precies wat we komend weekend te zien zullen krijgen op de bühne. Aan de zijkant van de loods staat een groep kinderen ongeduldig te wachten tot ze hun scène mogen repeteren, maar eerst sjeest er onverwachts nog een auto met gierende banden door de kartonnen straat. Verstraeten schiet in de lach. “Net echt, goed bezig!”, roept hij de bestuurder toe. “Weet je,” geeft hij nog mee, “als kunst iets functioneels zou moeten doen, dan vind ik empathie cruciaal: je inbeelden hoe het is om iemand anders te zijn, is enorm waardevol.”

25 en 26 september in Antwerpen, desingel.be