‘Jammer dat ik mezelf geen James Bond-achtige rol heb gegeven’: Stephen Merchant over zijn nieuwe reeks ‘The Outlaws’

Stephen Merchant is allicht het meest bekend als een van de bedenkers van The Office en Extras. Hij maakte ondertussen ook naam als acteur, regisseur en comedian en heeft nu met The Outlaws een nieuwe reeks klaar. Hij vertelt over het criminele verleden van zijn ouders, de kookkunsten van Christopher Walken en zijn functie als menselijk schild.

De naam Stephen Merchant doet misschien niet meteen een belletje rinkelen. Zijn foto doet dat meestal wel. Want wanneer Merchant op het scherm verschijnt heb je hem gezien. Kan ook moeilijk anders wanneer je twee meter en één centimeter meet. Toch heeft hij zijn faam vooral te danken aan het werk dat hij de voorbije jaren achter de schermen deed. Samen met Ricky Gervais bedacht, schreef en regisseerde hij de televisieklassiekers The Office en Extras. Daarna volgde de HBO-reeks Hello Ladies, gebaseerd op zijn ervaringen als Britse stand-upcomedian in LA, waarin hij ook de hoofdrol speelde. Tussendoor maakte hij radio, podcasts en dook op als acteur in films als Hot Fuzz en Jojo Rabbit. En nu is er dus The Outlaws. Een BBC-reeks die jeugdherinneringen bij hem oproept, en niet alleen omdat ze zich afspeelt in Merchants thuisstad Bristol.

“De reeks is ontstaan uit een idee dat ik al heel lang in mijn hoofd heb zitten", vertelt hij vanuit Los Angeles waar hij tegenwoordig woont. “Toen ik opgroeide deden mijn ouders geregeld gemeenschapsdienst. Niet omdat ze criminelen waren - voor zover ik weet tenminste - maar wel als een vorm van vrijwilligerswerk. Ze hielden toezicht terwijl mensen die een werkstraf hadden gekregen vuilnis uit parken raapten of gebouwen renoveerden. Daar kwam een interessante mix van mensen op af. Ik herinner me een oude man die steeds maar groenten bleef stelen uit andermans moestuinen. Pas toen die jaar na jaar terug bleef komen besefte mijn moeder dat die gemeenschapsdienst voor hem gewoon een vorm van sociaal contact was. Hij had ook bij een petanqueclub kunnen gaan, alleen vond hij dit blijkbaar leuker. Maar er zaten ook gasten bij uit mijn klas die gestraft waren wegens fietsdiefstal of een zakenman die betrapt was op dronken rijden. De ideale arena dus om heel verschillende personages samen te brengen. Net zoals de bar van Cheers of het kantoor uit The Office.

Comedy-drama-thriller

Bijkomend voordeel van die setting was dat Merchant in The Outlaws ook wat thrillerelementen kon verwerken. “De meeste mensen associëren me automatisch met comedy. Maar eigenlijk ben ik zelf vooral fan van crimi-reeksen. Ik heb vroeger veel film noir gezien. Dingen van Alfred Hitchcock of Billy Wilder, films waar een soort sardonische humor in zit. Ook van een reeks als The Sopranos was ik helemaal wild, omdat er naast dat maffia-gegeven ook veel humor in zat.” Een combinatie die volgens Merchant ook in The Outlaws zit en het moeilijk maakt om de reeks in één bepaald hokje onder te brengen. “Ik noem het zelf een comedy-drama-thriller. Maar in welke verhoudingen die drie elementen er precies in voorkomen zou ik zelf niet kunnen zeggen.”

Naast het schrijven en regisseren neemt Merchant in The Outlaws ook één van de hoofdrollen voor zijn rekening. Een puur pragmatische keuze, legt hij uit. “Als regisseur was ik sowieso op de set en we hadden in het script sowieso een wat vreemde, nerdy advocaat geschreven. Waarom zou ik die dan zelf niet spelen? Het zou raar zijn daar een andere acteur voor te gaan zoeken. Al heb ik achteraf gezien wel wat spijt dat ik mezelf geen James Bond-achtige romantische rol heb gegeven.” (lacht)

De combinatie regisseren en acteren was niet nieuw -ook in The Office, Extras en Hello Ladies stond Merchant zowel voor als achter de camera, maar toch viel het hem deze keer zwaar. “Omdat we cinematografisch ambitieuzer waren en de dingen iets groter zagen. Bovendien waren er heel veel scènes met de volledige groep, dus zes of zeven acteurs tegelijk. Als ik dan, door mijn lengte, helemaal achteraan moest gaan staan was het moeilijk om te zien wat er vooraan precies gebeurde.”

Bijkomende stressfactor was de aanwezigheid van Hollywood-legende Christopher Walken, die net als Merchant een van de tot een werkstraf veroordeelde personages speelt. Dat hij bij het project betrokken raakte was een lucky shot, vertelt Merchant. “We hadden in het script een mysterieus, exotisch personage staan waarvan niemand goed kon inschatten hoe hij zich zo’n werkstraf op zijn nek had gehaald. Christopher stond helemaal bovenaan ons lijstje om die rol te spelen. Ik ben naar hem thuis in Connecticut gereden, hij heeft een omelet voor me gebakken en we hebben een paar uur gepraat. Maar toen ik naar huis reed had ik nog steeds geen idee of hij de rol zag zitten. Tot ik telefoon kreeg van zijn agent: ‘He’s in’.”

Walken is met voorsprong de grootste ster die Merchant ooit moest regisseren. “Daar had ik wel wat schrik voor. Er doen wel wat horrorverhalen over acteurs van dat kaliber de ronde. Dat ze scènes maar één keer willen spelen bijvoorbeeld en dan zo snel mogelijk terug naar hun hotelkamer willen. Maar daar was bij Christopher geen sprake van. Hij bleek heel geduldig en gaf me alle ruimte om nieuwe dingen te proberen. Als ik al stress had, was die vooral aan Covid te danken. We draaiden in volle pandemie en met Christopher hadden we wel een man van bijna 80 op de set staan. Ik had een heilige schrik dat hij door mijn toedoen ziek zou worden. Telkens wanneer iemand aanstalten maakte om te niezen gooide ik me als een soort menselijk schild voor Christopher. (lacht) En dat heeft gewerkt.”

The Outlaws, vanaf 6 juni op BBC First