Is nu metal terug van weggeweest? U mag volop beginnen te panikeren

Mei 2001. Sportpaleis Antwerpen. In een oceaan op en neer deinende rode baseballpetjes turen we verwonderd om ons heen. Allemaal opgefokte pubers die pissig de vuist in de lucht pompen en brullen: “So go ahead and talk shit about me / go ahead and talk shit about my generation / cuz we don’t, we don’t give a fuck.” Over het podium banjert hun goeroe, een geblokte macho met een Yankees-pet op die krijsende raps in de microfoon blaft. Fred Durst heet hij en hij is de frontman van Limp Bizkit, de populairste Amerikaanse band uit de nu metal. Zoals de meeste groepen uit dat subgenre flikkeren ook Durst en co. moddervette metalriffs, hiphopbeats, een scratchende dj en aangedikte teenage angst op een hoopje. Tijdens ‘My Way’ klimmen vier dertienjarige knaapjes op het podium. Samen met Durst brullen ze zich nijdig door het refrein, driftig gesticulerend. “I’ma do things my way / It’s my way / My way or the highway.” Durst ziet dat het goed is. “Dames en heren: de toekomst!”, buldert hij en wijst naar de mannekes.

Hoe zou het achttien jaar later met die vier superfans zijn? Zouden ze om de haverklap met hun strak gefitneste lijven en ontblote tattoos in hun gepimpte monstertruck stripteasedanseressen oppikken om samen sixpacks ad fundum naar binnen te gieten aan schimmige bikerbars? Of hebben die boys dan toch een job in de IT gevonden? Yep, je kan denken van nu metal wat je wil, maar de erfenis die Limp Bizkit en zijn navolgers achterlaten is er toch eentje van wanhopig machismo, misogynie en halsstarrig analfabetisme. Voor de haters van het genre – en dat zijn er nogal wat – was nu metal een wanhopige poging van overspannen rednecks om nog eenmaal een plekje in het rock-’n-rollpantheon op te eisen. Of, zoals de blog The A.V. Club het verwoordde, “the last gasp of the angry white male as a demographic to be catered to”.

Zelfs in de wereld van de heavy rockmuziek werd nu metal vaak met argusogen gevolgd. Het is een publiek geheim dat Mike Patton, frontman van de Amerikaanse band Faith No More, zich tijdens concerten verontschuldigde voor de invloed die zijn muziek op de lichting nu-metalbands uit de nineties had. “Als ik de term hoor, krimp ik ineen”, aldus Brandon Boyd van Incubus, de Amerikaanse rockband die tot vandaag aan de nu-metalstempel probeert de ontsnappen, in The Guardian. “Vooral omdat het genre zo vrouwonvriendelijk was”.

Fluo en oogschaduw

Maar we schieten wat kort door de bocht. Want is nu metal dan geen ongelukkige parapluterm voor een heleboel uiteenlopende muziekstijlen die experimenteerden op het snijvlak van hiphop en metal? De newwaverock van Deftones valt niet te vergelijken met de gotische rock van Coal Chamber of de Slayer-achtige furie van Slipknot. “Tja, nu metal had altijd een foute connotatie”, zegt Jeroen Camerlynck, die vandaag met zijn metalband Fleddy Melculy triomfeert in Vlaanderen en Nederland. “In de hoogdagen van Korn, dat volgens velen de eerste nu-metalband was, bestond die term simpelweg niet. Korn was aan het begin van de jaren negentig gewoon een goeie metalband. De groepjes die erna kwamen, hebben het verkloot. Voor mij is het genre naar de kloten beginnen te gaan met de komst van Linkin Park.”

Ah, les goûts et les couleurs! Metalkenner Pieter-Jan Symons, bekend van het dj-duo Goe Vur In Den Otto, herinnert zich Linkin Park – volgens sceptici een boysband met gitaren – als een revelatie. “Hybrid Theory, het debuut van Linkin Park, was de eerste cd die ik eindeloos vaak heb gedraaid. Nu metal was bij ons op school heel populair. Het krioelde er van de skaters. Ze droegen Vans met fluoveters en oogschaduw en kickten vooral op de onderkant van de nu metal. Vooral bands zoals Guano Apes en, jawel, Linkin Park. Dat mensen beweerden dat die groep gefabriceerd was zoals Spice Girls, deerde niet. We waren nog te jong om daar diep over na te denken. En we zagen er de humor van in.”

Rollin’ rollin’ rollin’!

Was nu metal dan een jeugdzonde? Een in marihuanawalmen gewikkeld excuus voor bleekscheten om Adidas-trainers te dragen en “Rollin’, rollin’, rollin’!” mee te brullen met Limp Bizkit onderwijl stoer cruisend in een met spoilers uitgeruste Ford Capri door the hood van Zichen-Zussen-Bolder? Geenszins! Jeroen Camerlynck zet de puntjes op de i: “Nu metal kwam er om exact dezelfde reden als waarom de grunge ooit de kop opstak. Er was al een tijdje niets noemenswaardig spectaculairs uitgekomen in de metal. Toen kwam plots Korn, met zijn laaggestemde gitaren en een hiphopgroove. Holy shit! Dat had ik nog nooit gehoord. En we moesten gissen naar het imago van die bands. Het waren pre-internettijden. Je wist niet hoe die gasten eruitzagen. Eerlijk: sinds de nu metal is er in de gitaarwereld nooit meer iets geweest dat zo revolutionair aanvoelde.”

“Ik zie die nu-metalbands als een reactie op het droge no-nonsense-imago van Nirvana”, aldus Pieter-Jan Symons. “Daartegen moesten jongeren zich kunnen afzetten. In dit geval met paarse schoenveters en make-up. Het moest opzichtig zijn. Als zestienjarige voel je je sowieso een freak en dat buitte nu metal mooi uit.” De obsessie met imago verklaart ten dele waarom het genre uitdoofde aan het begin van het nieuwe millennium. Bovendien staken toen retrorockgroepen als The Strokes en The White Stripes de kop op die een nieuwe esthetiek opdrongen.

Knop om

Maar kijk eens, donderdagavond treedt in de Antwerpse concertzaal Trix Hoobastank op, een Californische nu-metalkloon van weleer. In februari volgen de getatoeëerde, streng-katholieke mossels van P.O.D. en het bijna vergeten Alien Ant Farm, dat ooit een radiohitje scoorde met een cover van Michael Jacksons ‘Smooth Criminal’. Papa Roach, dat negentien jaar geleden pubers liet meebrullen met de hit ‘Last Resort’, bracht begin dit jaar zowaar een nieuwe plaat uit. En maak ons niet wijs dat het notoire aandachtshoertje Limp Bizkit de twintigste verjaardag van zijn doorbraakalbum Significant Other niet gretig in de verf zal zetten. Ook het titelloze debuut van Slipknot wordt dit jaar trouwens twintig. De vraag die als opengespatte acne over onze lippen druipt: is nu metal terug van weggeweest?

“Wellicht niet”, zeggen zowel Camerlynck als Symons. “Nu metal teert enkel nog op nostalgie”, beweert die laatste. “Wij waren nog te jong om die bands tijdens hun gloriedagen op grote festivals zoals Dynamo Open Air te zien. Dus voor mijn generatie is het leuk dat we de schade kunnen inhalen. Of het de moeite zal zijn, laat ik in het midden.”

“Ik zag vorig jaar Limp Bizkit op Graspop,” zegt Camerlynck, “en met de nodige pinten erbij was dat best een tof feestje. Je draaide gewoon een knop om. Was het een goeie show? Nee. Waren we geëntertaind? Ja.”

“In de metalwereld bedekt men veel met de mantel der liefde”, aldus Symons. “Dus ook Limp Bizkit, ook al klinkt die groep vandaag gedateerd. De groepsleden staan tegenwoordig in dierenpakken op het podium en spelen de ene cover na de andere. Zanger Fred Durst speelt graag met de karikatuur die ze zijn geworden.”

Janetterig

Waar rook is, is vuur. Zijn er dan geen jonge metalbands die zich laten inspireren door de nu-metalfratsen uit de nineties? “Weinig noemenswaardige in elk geval,” aldus Camerlynck, “hoewel er zeker Amerikaanse groepen zijn die in hun sound wat nu metal smokkelen, zoals Vein of Cane Hill. Ik was fan van Fever 333, maar op hun laatste plaat steken ze er weer melodieuze, janetterige zang tussen, wellicht om de vrouwen te plezieren. Dan haak ik af.”

“Neem nu Five Finger Death Punch uit Las Vegas”, zegt Symons. “Daar leeft de spirit van nu metal verder in het freaky imago. Paars haar, basketshirts en een zanger die zijn ballen blauw zou schilderen. Die band is langzaam aan het ontploffen.” Houdt u zich goed vast aan de takken van de bomen?

Hoobastank speelt donderdag in Trix, Antwerpen. P.O.D. + Alien Ant Farm spelen er op 23/2.