Recensie
Is dit de eerste opera over het klimaat? ★★★☆☆
Binnen 800 jaar doen onze nakomelingen in een zelf veroorzaakte ijstijd aan wetenschappelijk onderzoek. Ze breken in in het geheugen van het aan de Noordpool opgegraven monster van Frankenstein. Welkom in de wereld van de eerste klimaatopera.
Componist Mark Grey is een leerling van John Adams, van wie we vorige week de American Pioneers-opera Girls of the Golden West zagen. Maar waar Adams met een historisch helikopterzicht een tijdloze mythe doorlicht, neemt Grey de cultroman Frankenstein van Mary Shelley als aanleiding om een welbekend doemscenario uit te tekenen: te veel vertrouwen in het vernuft van de mens leidt tot een ijskoude wereld, zoals de hoogmoed van Frankenstein een monster baart.
Dat gebeurt via een op zichzelf weer erg vernuftige truc: met de technologie van de toekomst kun je immers de hersenstromen en dus het geheugen van het ‘monster’ zichtbaar maken. En dus zien we op één toneel de toekomst én het verleden.
Indrukwekkende kopie
Regisseur Alex Ollé en decorbouwer Alfons Flores plaatsen dat gegeven in een indrukwekkende kopie van een gebouw dat zelf toekomst (door zijn futurisme) en verleden (door zijn communistische ideologie) is: het brutalistische Boezloedzja-monument in Bulgarije. Ollé hanteert daarbij ook twee duidelijk onderscheiden acteerstijlen: bedachtzaam en onderkoeld voor de toekomst, passioneel en vurig voor het verleden. Maar wat gebeurt er? Je vindt het toekomstgedoe op de duur vervelend en bent blij wanneer je met de negentiende eeuw weer in je vertrouwde operaomgeving thuiskomt. Dat kan toch niet de bedoeling zijn?
In de muziek van Grey is alles meer verweven. Je zou verwachten dat hij de krachtige soundscape van het begin samen met repetitieve elementen zou gebruiken voor de koude toekomst en dat hij je bij de beelden uit het geheugen van het ‘monster’ zou verwennen met wat romantischer ingrediënten. Maar Grey geniet hoorbaar van zijn eigen veelzijdigheid en mengt doorlopend zoete harmonieën met agressieve geluidsmuren, minimal music met elektronica en virtuoze instrumentatiekunst.
Prachtig gedaan, maar uit welke noodzaak? Dirigent Bassem Akiki verdedigt die partituur met groot engagement. Twee solisten stijgen écht boven het materiaal uit: Scott Hendricks als Frankenstein en Topi Lehtipuu als Creature, het monster.
Tot 20 maart in De Munt, Brussel.
