Televisie
Is Dave Chappelle echt te politiek incorrect of trapt de entertainmentwereld in zijn val?
Stand-upcomedian Dave Chappelle zag al aankomen dat hij onder vuur zou komen te liggen voor de politiek incorrecte grappen uit zijn nieuwe programma. Dat gebeurde deze week dan ook, zodra Netflix het uitbracht.
Wie vreest dat stand-upcomedy te politiek correct zou worden, kan zijn hart ophalen aan de nieuwste special van Amerikaan Dave Chappelle. Sticks & Stones werd vorig weekend gelanceerd op Netflix en raakte binnen no time flink in opspraak, want Chappelle gaat dwars in tegen alles wat politiek correct Amerika vindt van een aantal prominente kwesties. Zo keert Chappelle (46), een komiek met rijke staat van dienst en een groot publiek, zich met een reeks harde grappen tegen de twee mannen die in documentaire Leaving Neverland Michael Jackson van seksueel misbruik beschuldigen. “Ik geloof deze motherfuckers niet. Ik denk niet dat Michael het gedaan heeft. Maar zelfs áls hij het gedaan heeft… hee, het is wel Michael Jackson, hè. Dit kind is gepijpt door de King of Pop!”
Gekleed in een legergroene overall met zijn eigen naam erop beweert Chappelle dat het “jachtseizoen op celebrities” is geopend en dat elke beroemdheid “gedoemd” is: “Dit is de slechtste tijd ooit om beroemd te zijn. Ik ben er ziek van. Je wordt sowieso gepakt.” In die lijn neemt hij het ook op voor zijn collega-komieken Louis C.K en Kevin Hart. Louis C.K. masturbeerde in het bijzijn van twee vrouwen, “maar op zijn eigen kamer en hij kwam klaar op zijn eigen buik”. Chappelle, nadat hij heeft gezegd dat hij een “#MeToo-hoofdpijn” heeft: “Heb je weleens een man klaar zien komen op zijn eigen buik? Dat is het minst bedreigende beeld ooit!”
Over Kevin Hart, die ervan afzag de uitreiking van de Oscars te presenteren nadat er homo-onvriendelijke tweets van zijn hand waren opgedoken, zegt Chappelle: “Dat is de ongeschreven wet van de showbizz: je mag de alfabetmensen nooit boos maken”. Hiermee doelt Chappelle op de lhbt-gemeenschap, en per letter heeft Chappelle een verzameling grappen klaar. Ook over transgenders, een onderwerp waarvan Chappelle weet hoe gevoelig het ligt omdat hij er al eerder controverses mee opriep.
Seinfeld en de Chinezen
Dat het voor een komiek niet moeilijk is om een socialmedia-stormpje te veroorzaken, wordt ook behandeld in het laatste seizoen van Netflix-interviewserie Comedians in Cars Getting Coffee. Presentator Jerry Seinfeld maakt in de auto met Ricky Gervais een melige grap over Chinezen die allemaal op elkaar zouden lijken. Vervolgens gaat het de hele aflevering over de vraag of deze flauwe grap nu wel of niet de eindmontage voor Netflix moet halen. Terwijl ze in een deuk liggen wordt door Gervais en Seinfeld al vooruitgelopen op de woedende reacties die het grapje online los zal maken.
Chappelle tourde al een geruime tijd langs de theaters met dit materiaal. Maar zoals dat gaat tegenwoordig is niet de theaterpremière, maar de lancering van de Netflix-registratie het moment waarop de reacties echt loskomen. De recensies van mainstreammedia zijn voornamelijk negatief. Het online magazine Vice schrijft in de kop van de recensie: “Je kunt de nieuwe special van Dave Chappelle gerust overslaan”, en schrijft dat de komiek er een schep bovenop doet wat betreft misogynie en transfobie. The New York Times vindt dat de grappen “oubollig en voorspelbaar” worden, The Guardian schrijft dat “de meester zijn finesse is kwijtgeraakt”.
Wade Robson, de danser die in Leaving Neverland vertelt over het seksueel misbruik door Michael Jackson, werd door entertainmentsite TMZ gevraagd naar een reactie. Hij noemt het “walgelijk en onverantwoord” van streamingdienst Netflix om Chappelle zo’n groot podium te geven.
Toch komen die negatieve reacties uit de Angelsaksische wereld, zoals dat de laatste tijd vaker gaat in de tweedeling tussen “woke” en “old school” stand-upcomedy, wat overtrokken over, omdat Chappelle zo overduidelijk aan het provoceren is in zijn special, en dat van tevoren ook aankondigt, tot in de trailer aan toe.
Het is alsof de criticasters gewillig in de val lopen die Chappelle voor hen neerzet. Wat ook vaak over het hoofd wordt gezien, is het zwarte perspectief van waaruit Chappelle zijn commentaar levert op de entertainmentwereld. Dat levert soms wel degelijk interessante (en geestige) observaties op.
Zoals zo vaak in zijn werk is Chappelle gespitst op de verschillen tussen zwart en wit, legt hij de diverse gemeenschappen in de VS naast elkaar en laat hij doorschemeren dat de belangen van de ene minderheid soms net iets zwaarder blijken te wegen dan die van de ander. Over de droom van Kevin Hart om de Oscars te presenteren zegt Chappelle: “Het was Kevins grote droom om de Oscars te presenteren. Ik dacht nog bij mezelf: wat een vreselijk rare droom voor een Afro-Amerikaan.”
Een ander voorbeeld is een herinnering uit de tijd van zijn tv-programma Chappelle’s Show, waar hem door een zenderbaas werd verboden om het woord “faggot” te gebruiken: “Waarom kan ik straffeloos het woord ‘nigga’ gebruiken, maar niet het woord ‘faggot’?” En in het tweede deel van Sticks & Stones zegt Chappelle over de schietpartijen op Amerikaanse scholen. “En het rondschieten op scholen is iets wat alleen witte kinderen doen.”
Over Jussie Smollett, de homoseksuele, zwarte acteur die in het nieuws kwam omdat hij beweerde in nachtelijk Chicago te zijn mishandeld door Trump-aanhangers, zegt Chappelle: “Vooral in Hollywood was iedereen woedend, de homogemeenschap was in alle staten. Maar Afro-Amerikanen hielden zich opvallend stil… omdat wij begrepen dat deze nigga duidelijk aan het liegen was.”
Dave Chappelle – Sticks & Stones, te zien op Netflix
