‘In films wil ik dingen doen die in het echte leven niet mogen’: Willem Dafoe wordt gek van eenzaamheid in ‘Inside’

Willem Dafoe (67) duikt weleens op in een succesvolle superheldenfilm, maar echt in zijn element is hij pas wanneer hij gekke dingen kan doen in kleine, eigenaardige passieprojecten. Zoals Inside, een Belgisch-Grieks-Duitse thriller waarin Dafoe opgesloten raakt in het appartement van Gene Bervoets.

Het is even schrikken wanneer het gezicht van Willem Dafoe plots in schermvullende modus op onze laptop verschijnt. De Amerikaanse acteur glimlacht vriendelijk, maar met zijn gegroefde karakterkop en zijn blik die schijnbaar elk moment van lieflijk naar compleet gaga kan doorschieten, roept hij toch meteen herinneringen op aan de vele memorabele schurken, griezels en mafketels die hij doorheen zijn lange carrière speelde, in films als Wild at Heart, Shadow of the Vampire, Spider-Man en The Lighthouse. Het contrast met zijn eigen karakter is gelukkig groot. Dafoe is een van de meest minzame, oprechte sterren in de business.

Tijdens ons videogesprek gaat een aanzienlijk deel van zijn gezicht schuil achter een indrukwekkende snor. Wellicht voor een van de vele rollen die hij alweer in de pijplijn heeft zitten - Dafoe wordt dit jaar 68, maar aan zijn werktempo valt dat hoegenaamd niet af te lezen. In Inside kan Dafoe zich dan weer geen seconde verstoppen: hij verdwijnt haast nooit uit beeld, en draagt de hele film op zijn eentje. Dafoe speelt Nemo, een kunstdief die tijdens een fout gelopen rooftocht opgesloten raakt in een peperduur penthouse in New York. We zien hem in totale afzondering vechten tegen honger, dorst, kou, hitte en waanzin.

Nemo wordt in de film stilaan krankzinnig van eenzaamheid. Hoe gekmakend was het voor u om wekenlang zonder tegenspelers te acteren?

“Ik had wel degelijk partners op de set - alleen spraken die niet terug. (lacht) De schilderijen, de loft, de situatie... Mensen heb ik nooit gemist. Want de essentie van acteren zit voor mij niet in samenspelen, wel in het zeer geconcentreerd uitvoeren van een taak. En er gebeurt enorm veel in deze film, alles draait rond actie.”

Wat trekt u zo aan in personages als Nemo, die hun greep op de werkelijkheid verliezen? De laatste jaren speelde u ook al een ijlende vuurtorenbewaker in The Lighthouse, en Vincent van Gogh in At Eternity’s Gate.

“Het is niet de waanzin die me aantrekt, maar wel het feit dat de druk enorm wordt opgevoerd. Het is gewoon leuk om in een film dingen te doen die je in het echte leven niet mag doen, en te zwelgen in een soort emotionaliteit waar je anders ver weg van blijft.”

In Inside deelt u één enkele scène met een andere acteur: onze landgenoot Gene Bervoets. Was het toch geen opluchting om heel even met een mens in dialoog te kunnen gaan?

“Een intrusie, bedoel je. (lacht) We draaiden de hele film in chronologische volgorde, en deze scène zat helemaal aan het einde. Ik had intussen dus mijn kleine gewoontes, het was echt mijn huis geworden. En plots kwam Gene daarin inbreken. Nee, ik plaag maar. Het was leuk met hem, maar het voelde wel plots als een heel andere film.”

Inside is een kleine Belgisch-Grieks-Duitse film. U zoekt uw projecten wel vaker buiten Engelstalig gebied, waarom eigenlijk?

“Een film is een film. Het is een internationale taal. Maar er zijn wel verschillen, en dat vind ik net fijn: ik ontsnap graag aan mijn eigen culturele conditie, om in het gezelschap te verkeren van mensen die wat anders denken dan ik. Zo hou ik de dingen fris voor mezelf. Ik wil niet vast komen te zitten. Ik wil dingen blijven leren, en blijven leven. (zingt met schuurpapieren stem) Ah, ha, ha, ha, stayin’ alive, stayin’ alive!” (lacht)

U was in 2018 en 2019 voor de derde en vierde keer genomineerd voor een Oscar. Welke impact heeft dat gehad op uw carrière?

“Wat zo’n nominatie nu eigenlijk voorstelt, daar kan je over discussiëren. Maar het heeft wel zijn nut, heb ik gemerkt. Het levert een zeker cachet op. Plots zie je jezelf in advertenties aangekondigd worden als ‘viervoudig Oscar-nominee Willem Dafoe’! Ik heb wel nooit gewonnen, maar ja... (lacht) Ik zou dit waarschijnlijk beter niet zeggen, maar wat me trots maakt, is dat ik telkens genomineerd werd voor rollen in piepkleine, onafhankelijke films, die het niet makkelijk hadden om erkenning te krijgen. Dan is het fijn als zo’n Oscar-nominatie meer zichtbaarheid kan creëren voor die films, en hen een kans geeft tegenover andere films met enorme marketingbudgetten. Daarvoor zijn die nominaties heel handig.”

Hoe schat u de staat van het hedendaagse filmlandschap in? U bent weleens te zien in succesvolle blockbusters - onlangs nog in Spider-Man: No Way Home -, maar het vaakst kiest u toch voor de kleine, gedurfde films die u net beschreef. Die staan vandaag enorm onder druk.

“Absoluut. Het is moeilijker dan ooit om ze gemaakt te krijgen, en mensen gaan er niet meer voor naar de bioscoop. Dus ik weet ook niet waar het naartoe gaat... Ik word emotioneel wanneer ik erover praat, want ik ben verzot op de bioscoopervaring. In de cinema naar een film kijken, vereist je volledige aandacht. Het is zoals in bingohallen, waar vaak een bordje hangt: ‘Je moet aanwezig zijn om te winnen’. (lacht)

“Maar vandaag kijken mensen liever thuis, waar ze voortdurend afgeleid worden. Daardoor grijpen ze naar een gemakkelijker soort content. Ze laten zich gezellig meeslepen naar soap opera land, en laten zich niet meer het vuur aan de schenen leggen. Eerlijk, ik krijg buikpijn als ik eraan denk.”

Inside speelt vanaf 29 maart in de bioscoop.