Ilayda Cicek droomde stil, haar daden klinken luid: ‘Ik heb lang naar het juiste pad gezocht’

Tijdens haar jeugd viel Ilayda Cicek, ‘van Turkse komaf en gay’, uit de toon. Haar dromen hield ze stil, haar daden zijn luid. PJ Harvey-luid. Met haar band ILA staat ze voor de festivalzomer van haar leven, met passages op Rock Werchter, Blues Peer en meer.

Telkens een radiostation ILA’s laatste single ‘Leave Me Dry’ draait, dreigt er flitsgevaar. Op de hielen gezeten door een tierende Ilayda Cicek (24) zakt het gaspedaal dieper en dieper in onze ingebeelde Chevrolet Chevelle. Ze raast zoals PJ Harvey tijdens haar beginjaren, alsof de demonen van Anna Calvi, Kurt Cobain en Nick Cave een supergroep zijn gestart.

Met ‘Leave Me Dry’ wonnen Ilayda Cicek, Sam Smeets (bas en gitaar) en Cas Kinnaer (drums) eerder dit jaar De Nieuwe Lichting van Studio Brussel. “Ik heb het nummer pas op het allerlaatste moment ingediend, na lang aandringen van de mensen rondom mij. Ik zag er het nut niet van in. Ik schatte mijn kansen op winst nihil, want ik ben tenslotte een vrouw die rock maakt, wat toch vooral als mannenzaak wordt beschouwd.”

Tijdens Humo’s Rock Rally 2020 overleefde de Limburgse – toen nog solo – niet eens de voorrondes. Na eerdere slechte ervaringen met witte, invloedrijke cismannen in de industrie had ze bijna haar muzikantendroom begraven. “Vrouwen krijgen gewoon niet dezelfde kansen als mannen”, schokschoudert ze. “Ik heb mijn muziek eens naar een platenlabel gestuurd. ‘Je foto’s zijn niet sexy genoeg’, was het antwoord. Als je kritiek hebt, bekritiseer dan tenminste mijn muziek.”

Ze pleit, zoals velen, voor een mentaliteitswijzing bij de bobo’s. “Er wordt nog steeds een mening gevormd op basis van seksualiteit, gender en huidskleur, terwijl de kunst voorop moet staan.” Ze gelooft echter niet in quota, “want vrouwelijke acts programmeren om een evenwichtige affiche te krijgen is gewoon niet de oplossing. We moeten de wortels van het probleem aanpakken.”

Ilayda Cicek is gelukkig niet het type dat na een tegenslag het hoofd laat hangen. Ze heeft nooit anders gekend dan uit de boot vallen.

Buitenbeentje

“Ik ben altijd het buitenbeentje geweest”, klinkt het. “Als kind wilde ik profvoetballer worden. ‘Waarom voetbalt zij, da’s toch geen meisjessport?’, kregen mijn ouders dan te horen van familieleden.” Er was op dat moment nog geen enkele reden om een muzikantenbestaan te ambiëren. “Mijn ouders waren toondoof. Mijn mama luisterde naar Qmusic. Zij heeft mij in elk geval niet aangestookt”, grijnst de 24-jarige.

Tijdens een familietrip naar Turkije, het land dat haar vader in de jaren 90 heeft ontvlucht, hoorde ze haar neef gitaar spelen. Hij werd Ciceks grootste inspiratiebron. Terug in België trok ze rechtstreeks naar de plaatselijke muziekschool, al was dat niet bepaald een succes. “Ik was 9 en ik kreeg letterlijk buikpijn van de lessen notenleer.”

Ze kwamen vervolgens uit bij een privéleerkracht, “een jonge kerel die mij in een schuur in Kleine-Brogel mijn eerste akkoorden heeft aangeleerd.” Na twee jaar liet hij haar gaan, “want hij speelde eigenlijk fluit en kon mij op gitaar niet veel meer bijbrengen”, lacht ze.

Niet alleen een onbekende Limburgse fluitist, ook Kurt Cobain opende een wereld voor Ilayda Cicek. “Er viel in Peer niet veel te beleven. Mijn mama en ik brachten uren voor de televisie door. Op een dag keken we samen naar Canvas en viel mijn oog op een blonde man met blauwe ogen die Kurt Cobain heette. Ik was op dat moment 13 en herkende mezelf in hem.”

“Ik voelde mij nergens thuis”, klinkt het stil. “Ik ben in Peer opgegroeid tussen de witte mensen, als een van de twee kinderen van kleur in mijn klas. Ik was daarbovenop ook nog eens gay. Ik was een minderheid binnen een minderheid. In het dorp was ik ‘de Turk’, terwijl ik te ‘verbelgd’ was in de ogen van onze Turkse familie. Ik heb mij lang verstoten gevoeld – een gevoel waar veel tweede generatie migranten mee kampen.”

“Het artistieke leven dat zich doorheen de jaren in mijn hoofd had gevormd, achtte ik nooit realistisch”, gaat ze verder. “Binnen onze gemeenschap wordt verwacht dat je studeert, trouwt en kinderen krijgt voor je 25ste, terwijl ik een ander parcours voor ogen had en op meisjes viel. Ik heb lang naar het juiste pad gezocht. Mijn ouders hebben mij gelukkig geholpen in mijn zoektocht.”

Ruimdenkend

De stem van ILA werpt haar ouders, “mijn beste vrienden”, voortdurend lof toe. “Mijn papa is heel ruimdenkend, ondanks dat hij in moeilijke tijden is opgegroeid in Turkije. Hij deelde die ingesteldheid met mijn mama. Als kind hebben ze mij geleerd dat je je gezondheid en geluk voorop moet zetten. ‘Wat je ook gelukkig maakt, wij zullen altijd achter jou staan.’ Toen ik uit de kast kwam, hebben ze mij niet laten vallen. Ik ben hen enorm dankbaar voor de vrijheid die ik heb gekregen, waardoor ik mezelf op mijn eigen tempo heb kunnen ontwikkelen.”

De familie van Ilayda Cicek herkent u straks, tijdens een show van ILA op Werchter, Rock Herk of Boomtown, aan de rumoerige spionkop voor het podium. “Mijn neef, zijn vrouw, mijn ouders,… Ze proberen echt overal te zijn. Vorige keer wilde papa zelfs tot in Zwitserland rijden. ‘Het is een ongelofelijk gevoel om jou op een podium te zien staan’, zegt hij voortdurend. Het is zijn droom dat ik ooit in het Turks zal zingen.”

Doorbreken in Turkije staat ook op haar bucketlist. Al wil ze in de eerste plaats lotgenoten, de buitenbeentjes, inspireren. “Ik had geen rolmodellen. Wanneer iemand gay was in een Vlaamse soap zorgde dat vooral voor gedoe. Nu is het gelukkig anders. Met een rolmodel had ik véél vroeger vrede kunnen nemen met wie ik ben. Dat ik nu die taak voor anderen op mij kan nemen? Da’s het ultieme doel.”