Interview
"Ik heb een gewelddadige film gemaakt, ja. Problemen mee?!"
Een vegetarische tiener gaat op internaat en vervelt er tot kannibaal. Met Grave heeft de 33-jarige Franse regisseur Julia Ducournau een van de meest verfrissende horrorfilms van de laatste jaren afgeleverd.
Ducournau geeft graag toe dat horror haar favoriete genre is, al van toen ze nog een kind was. Maar haar eigen film wil ze liever niet als horror bestempeld zien. “Ik heb drama, komedie en body horror trachten te vermengen," benadrukt ze, "en ik geef tussendoor ook best wel wat maatschappelijke commentaar mee."
Eigenlijk beklemtoont ze alles wat ze zegt. Omdat ze niets zomaar zegt. Niets zomaar toont. Ze is het gewoon om dwars te liggen. En aangezien de prijzenstorm voor Grave sinds de lancering in Cannes niet meer gaan liggen is en ook de laaiend enthousiaste kritieken blijven komen, lijkt ze alleen maar meer overtuigd van haar eigen gelijk.
'Er liepen mensen huilend van de set weg'
Ook op de set was het al zo. De Belgische cameraman Ruben Impens, die haar waanzinnige ideeën in al even gedurfde beelden omzette, herinnert zich dat het er bij momenten heftig toe kon gaan op de set : “Er liepen al eens mensen huilend van de set weg.” Ducournau ontkent dat niet: “Confrontaties laten je voelen dat je leeft.”
Je voelt in ieder geval dat ze niet om aanvaring verlegen zit. Ons gesprek vindt plaats de morgen nadat ze op Film Fest Gent de Explore Award gekregen heeft uit de handen van de jongerenjury. Daar is ze blij mee, zegt ze.
“Eergisteren kreeg ik nog een prestigieuze filmprijs van oudere, gewaardeerde collega’s aan het British Film Institute, gisteren waren het de Belgische jongeren die me in de bloemetjes zetten. Het doet deugd te zien dat je alle leeftijden bereikt met wat je doet.” En intussen werd haar Grave ook opgepikt door het Amerikaanse Universal Pictures, dat de film in de VS onder de titel Raw uitbrengt.
Grenzen overschrijden
Niet onbegrijpelijk trouwens. Grave is ook entertainment, maar dan van het soort dat iets te zeggen heeft. Een film over het ontluiken van de liefde, over seks en passie en het overschrijden van grenzen.
“Je moet verder durven kijken dan wat je eigen wereld te bieden heeft. Je denkt dat je alles gezien hebt, maar dat is niet zo. En in breder opzicht gaat de film ook over erbij horen of niet. Als je er niet bij hoort, heb je dan geen plaats in de mensheid? Kannibalen bijvoorbeeld worden steevast beschreven als onmenselijk of monsterachtig. Terwijl er in een monster ook een mens kan schuilen. Vind jij dat Justine onmenselijk is of monsterachtig, aan het eind van de film? Nee, terwijl ze wel mensenvlees gegeten heeft.”
Ze schudt even haar rinkelende armbanden weer op hun plek en gaat gedecideerd verder. “Het gaat over het ontsnappen aan determinisme. Ik ben altijd al gefascineerd geweest door het thema van de metamorfose. Ik heb er al een kortfilm en een tv-film aan gewijd. Metamorfose staat voor mij voor vrijheid. Je kunt zijn wat je wil. Je kunt je huid achterlaten en een nieuwe identiteit opbouwen. Zolang je maar jezelf in vraag blijft stellen. Justine wil ontsnappen aan datgene wat in haar bloed zit, aan wat ze met haar genen heeft meegekregen. Ze moet bruggen verbranden om te kunnen blijven bestaan, om haar eigen identiteit op te bouwen.”
'Idiote opmerking'
Precies wat Ducournau zelf doet. Ze wil afstand nemen van wat van een vrouw wordt verwacht. En ze wordt dan ook opstandig bij de opmerking dat haar film ongewoon agressief is voor een vrouw. “Wat een idiote opmerking. Of je bent een idioot of je komt uit de 19de eeuw. Waarom verrast het je dat niet alleen mannen uitdrukking willen geven aan geweld. Worden wij verondersteld zacht en gedwee te zijn? Onderdanig?”
Schudden van neen helpt niet. Counteren met statistieken over mannelijk geweld en het tekort aan vrouwelijke regisseurs doet ze af als ‘typische mannenpraat’. Dan maar overschakelen op een ander thema. Dat het opvallend was dat er op het voorbije festival van Cannes verschillende films waren waarin het kannibalisme aan bod kwam.
“Dat kan geen toeval zijn. De ene wist niet waar de andere mee bezig was. Dat zegt iets over de wereld waarin we leven. Er moet een verklaring voor zijn. Enkele jaren terug was er nog een trend van vampiers, zombies en weerwolven. Maar het geweld wordt echter. Nu zijn het echte mensen."
"Zelf lees ik in die evolutie een teken van rebellie. De aanslagen blijven komen. En dan doel ik vooral op de aanslagen van zij die boven ons staan. Iedere keer dat ik hoor dat er weer een politicus is die geen belastingen betaalt, voel ik mijn ingewanden branden. Ach, er zijn zoveel vormen van geweld waartegen we machteloos lijken te staan. We hebben er allemaal genoeg van. Ras le bol.”