De docuserie Helter Skelter: An American Myth belooft ‘het definitieve verhaal’ van Charles Manson te vertellen. Daarmee zijn de makers de zoveelsten in de rij om in de geest van deze sinistere sekteleider te kruipen. Zelf verblijft Manson al vijftig jaar in de verbeelding van talloze muzikanten.
Durven we het te zeggen? Charles Manson was een influencer. Lang voor de term geadopteerd zou worden door narcistische leeghoofden op Instagram, slaagde deze mislukte muzikant, faux-hippie en charismatische sekteleider er al jarenlang in om de popcultuur te beïnvloeden. Een halve eeuw inmiddels vormt zijn donkere verleden de inspiratie voor tv-series, films, videogames, mangaboeken, literaire romans en zelfs een heuse opera. Nog opvallender: ook voor heel wat songs bleek ‘Charlie’ de toon aan te geven.
Waarom zouden artiesten in godsnaam dwepen met een white supremacist, psychopatische vrouwenhater en heimelijke pedofiel? Waar komt toch de fascinatie vandaan voor een monster dat de moord op zeven mensen bedacht en een rassenoorlog wilde beginnen?
“Iedereen is je alweer vergeten Charlie”, zegt officier van justitie Vincent Bugliosi (gespeeld door George DiCenzo) in de miniserie Helter Skelter uit 1976, wanneer Manson voor het laatst uit de rechtszaal wordt geleid. Nou, niet precies. Van Marilyn Manson over Neil Young, de Ramones, Slipknot en The Flaming Lips tot Sonic Youth: herhaaldelijk werd Manson in de popgeschiedenis bedacht met een song, referentie of zelfs regelrechte hommage.
Het absolute kwaad
In de sixties bond hij nochtans een beperkt aantal volgers aan zich. Maar na zijn arrestatie groeide de naam Charles Manson uit tot een waar begrip. Het meesterbrein achter Healter Skelter (sic) werd door zijn gruweldaden eindelijk de rockster die hij altijd ambieerde te zijn. Dat hij daarvoor de belichaming van het absolute kwaad moest worden, was een prijs die hij graag betaalde.
Nog voor zijn proces ten einde was, kwamen de dromen van Manson immers één voor één uit. Zijn debuutalbum werd uitgebracht, hoewel grote labels voordien geen brood lustten van zijn liedjes. Bovendien prijkte zijn Messiaanse tronie ineens op de cover van Rolling Stone met het opschrift ‘the most dangerous man alive’. Die voorpagina zou het begin inluiden van ‘the real cult of Charles Manson”. Artiesten raakten geïntrigeerd door deze gesjeesde songschrijver, ondanks zijn eerder verwaarloosbare talent.
Op het hoogtepunt van hun roem nam Guns N’ Roses zelfs een cover op van zijn ‘Look at your Game, Girl’ terwijl Marilyn Manson – wie anders? – ‘Sick City’ coverde en uitbracht als valentijnscadeau voor zijn fans. Minder wereldberoemde, maar minstens even beruchte acts als GG Allin of Uncle Acid and the Deadbeats namen het werk van Charles Manson ook onder handen. Niet eens om te choqueren bij die laatste: “It’s great. It’s way out there”, lieten ze enthousiast opschrijven. “And it’s completely nuts.”
Bewondering
Waanzin had Manson inderdaad te over, net als charisma. Voldoende om hele generaties een duistere obsessie te laten ontwikkelen voor deze seriemoordenaar die zijn moorden niet eens zelf pleegde. Er zijn zelfs artiesten die bewondering tonen voor de ideeën van Manson.
System of a Down-gitarist Daron Malakian schreef ‘ATWA’ bijvoorbeeld nadat hij las over een theorie die Manson bedacht om de harmonie met de natuur te bevorderen: ATWA staat daarbij voor air, trees, water, animals. “Ik ben het er niet mee eens om ergens binnen te dringen, iemands keel over te snijden en shit op de muren te schrijven”, probeerde Malakian achteraf te vergoelijken. “Dat is niet de kant van Charles Manson waar ik van hou. Het zijn meer zijn ideeën over de samenleving die me boeien.”
De hardcorelegendes van Black Flag noemden hun tours dan weer creepy crawls, naar de nachtelijke inbraken van The Family, terwijl hun zanger Henry Rollins correspondentie voerde met Manson en zelfs een album voor hem producete. “In die tijd was ik héél jong”, gaf Rollins later schoorvoetend toe, “en heel intens en zwaarmoedig”.
Volgens Thurston Moore van Sonic Youth is de fascinatie voor iemand als Manson niet zo vreemd bij muzikanten. “Vlak na zijn arrestatie dachten heel wat muzikanten uit de tegencultuur dat hij in de val gelokt was door de overheid. Ze zagen Manson als een martelaar. In de punkperiode groeide hij dan weer uit tot de belichaming van het failliet van de hippiedroom. Vandaag is hij de ultieme cautionary tale: Manson is wat er kan gebeuren als je een onbetrouwbare maar charismatische leider blindelings vertrouwt.”
Charles Manson grossierde in hapklare soundbites. Meat Machine trok daarom zelfs een elektronisch rocknummer integraal op uit geluidssamples van interviews met Manson. “I’m God and I’ve killed everybody, now what?” begint die song dreigend.
De hartverkillende schuldbekentenis van een van zijn volgelingen vond overigens net zo goed haar weg naar songteksten en samples. “I think that if I found a god to me that was so beautiful that I’d do anything for him. Even murder”, zegt ene Susan Atkins, die zichzelf met Sadie liet aanspreken. Alkaline Trio refereerde in ‘Sadie’ aan haar, net als Monster Magnet in ‘Spine of God.’ En Sonic Youth haalde haar naam net zo goed aan in het grandioze ‘Death Valley ‘69'. De songtitel verwees op zijn beurt naar de afgelegen boerderij in Californië waar Manson zijn gestoorde leer bedacht. Daarin verweefde hij elementen van de hippiecultuur, de apocalyps, Mein Kampf, scientology en Beatles-songs. Met die toxische mix zou de summer of love overgaan in een herfst van huiver en haat.
The Manson Family
Onder invloed van drugs bond Manson in de jaren zestig een cult aan zich die hij bedrieglijk onschuldig The Manson Family doopte. Dat disfunctionele gezinnetje bestond voornamelijk uit jonge tienermeisjes als Atkins en Linda Kasabian, wier achternaam de inspiratie vormde voor de gelijknamige Britse rockband. Dit soort jonge weglopertjes was een makkelijke prooi voor een leider die zichzelf opwierp als de nieuwe Heiland.
“Zo gruwelijk als mogelijk.” Dat was het bevel van Manson toen hij vier leden van zijn Family in de nacht van 8 augustus 1969 uitstuurde naar een Normandische villa bij Beverly Hills. Niet de goeroe zelf, maar zijn sekteleden vermoordden er de hoogzwangere actrice Sharon Tate (25) en vier anderen op meedogenloze wijze. Die bloederige slachtpartij werd een nacht later in een ander huis herhaald. Het woord ‘Pigs’ (afgeleid van de Beatles-song ‘Piggies’) werd op de plaats delict in bloed geschreven en de uitdrukking ‘Healter Skelter’ (de ‘a’ was een spelfout, naar het gelijknamige Fab Four-lied) werd gekrabbeld in het tweede huis.
“Dit is een song die Charles Manson van de Beatles heeft gestolen,” riep Bono van U2 om die reden voor hun liveversie van ‘Helter Skelter’ op Rattle and Hum. “We stelen het terug.” De broedplaats van het kwaad waarmee Manson de erfenis van songschrijver Paul McCartney in bloed drenkte, moest volgens de Ierse superster weer rein worden. Too little, too late. Helter Skelter blijft tot op vandaag verbonden aan de naam die Beatles-fan Manson gaf aan een rassenoorlog die hij met zijn leger trollen wilde uitlokken. Mansons dodelijke raid moest de indruk wekken dat de blanke Hollywood-elite een doelwit was voor zwarte activisten.
“Uit interesse voor dit bizarre hoofdstuk in Amerikaanse folklore” bouwde Trent Reznor van Nine Inch Nails zijn opnamestudio in het huis waar Sharon Tate aan haar einde kwam. Le Pig noemde hij die studio, en hij nam er het aardedonkere The Downward Spiral (1994) op. De omgeving en geschiedenis van het huis inspireerden hem mateloos, gaf hij later toe. Rond die periode werkte Reznor ook samen met Marilyn Manson. In diens song ‘My Monkey’ werden tekstflarden geplukt uit de song ‘Mechanical Man’ van naamgenoot Charles. Na een toevallige ontmoeting met de zus van Tate kwam Reznor evenwel tot inkeer. “Ze verweet me de exploitatie van die bloedige moorden”, vertelde hij. “Ik schaamde me ineens omdat ik die zinloze gruwelmoorden zo geromantiseerd had. Ik wil niet de kerel zijn die serial-killer bullshit steunt.”
Dat was niet anders bij Neil Young, die zowaar ooit bevriend was met Charles Manson. “This guy, he’s good. He’s just a little out of control”, pleitte ‘Ome Neil’ bij een platenpief die hij zover kreeg om Manson enkele demo’s te laten opnemen. Young probeerde vijf jaar later die nare smaak uit zijn mond te krijgen met ‘Revolution Blues’. Daarin kruipt Young in het hoofd van zijn voormalige vriend. “Well, I hear that Laurel Canyon is full of famous stars/ But I hate them worse than lepers/ And I’ll kill them in their cars”.
Young kende Manson overigens via Dennis Wilson. Deze Beach Boy schreef zelfs muziek met Manson. Tot die Wilson ervan beschuldigde zonder toestemming een van zijn songideeën te hebben gebruikt voor ‘Never Learn Not to Love’. Buiten zijn zinnen dreigde hij Wilson neer te kogelen. Daarmee was de vriendschap ineens bekoeld.
Eerder had Dennis zijn maniakale vriend wel nog voorgesteld aan de invloedrijke producer Terry Melcher. Die laatste nam twee nummers op met Manson, maar weigerde zijn poulain uiteindelijk een platencontract. Plottwist: de producer woonde in de villa waar de moord op Tate plaatsvond, voor hij die aan filmmaker Roman Polanski en zijn vrouw verhuurde. Wellicht wist Manson niet eens dat Melcher verhuisd was. Het weerzinwekkende eind van de summer of love werd dus mogelijk ingegeven door ordinaire wraak.
De zesdelige docureeks Helter Skelter: An American Myth van Epix brengt nooit eerder vertoonde interviews van voormalige Family-leden, met originele archiefbeelden en pas gevonden beelden.
