Hoe Game of Thrones ten strijde trekt tegen piraten

Normaal gaat het zo: De Ameri­kaan­se kabelzender HBO zendt een aflevering van Game of Thrones uit, enkele whizzkids maken daar illegale kopieën van en binnen de kortste keren kun je overal ter wereld de aflevering downloaden. En dat gebeurt massaal, zo blijkt: de laatste aflevering van het vierde seizoen werd binnen de twaalf uur na de uitzending al anderhalf miljoen keer gedownload. Game of Thrones is ook al drie jaar op rij de meest gepirateerde serie.

Dit jaar zal het zo gaan, hoopt HBO: als de eerste aflevering van het vijfde seizoen zondagavond om 21 uur op het tv-scherm komt aan de Amerikaanse oostkust, wordt dezelfde aflevering op het zelfde moment in meer dan 170 landen uitgezonden. Belgische fans kunnen om drie uur 's nachts terecht op Telenet, waar ze de fantasyreeks meteen met ondertitels kunnen volgen. Op het internet vlug een illegaal kopietje zoeken hoeft niet meer.

25 euro is te duur

Met het gelijktijdig uitzenden van Game of Thrones zet de tv-industrie al enkele fikse stappen vooruit. Tot voor kort was het nog steeds vaste prik dat een serie of film na de Amerikaanse première meestal pas na enkele weken of zelfs maanden hier te zien was. Wat voor vele mensen het sein was om illegaal te gaan downloaden, omdat ze niet zo lang op hun favoriete serie of langverwachte film wilden wachten. Tele­net kon Game of Thrones vorig jaar nog een week na de Amerikaan­se première uitzenden, maar zelfs dat blijkt te lang voor de fans.

"Ik kom uit de filmsector en daar is die 'piraterij-window' van 24 uur heel belangrijk: na de eerste vertoning komen films direct online", zegt Siegfried Moens, contentmanager bij Telenet. "Bij films is er al langer het besef dat piraterij heel schadelijk is. Nu het belang van series alsmaar toeneemt, worden die daar ook heel gevoelig voor. HBO kijkt in ieder geval structureel naar dit nieuwe model. Het zou me niet verbazen als de nieuwe serie van J.J. Abrams (de schrijver en regisseur van onder andere 'Lost' en de nieuwe 'Star Wars', red.) dit najaar ook op deze manier zal aangeboden worden."

De vraag blijft of deze aanpak een verschil maakt in de strijd tegen het illegale downloaden. De tijd tussen de Amerikaanse première en het uitzenden in eigen land mag dan al een reden zijn om te gaan downloaden, er speelt meer mee dan dat. Wie de reeks op Telenet wil bekijken, moet een abonnement hebben op het betaalpakket Play More. 25 euro per maand betalen is voor veel mensen van het goede te veel. Om dan te wachten tot 2BE de serie ooit uitzendt, is voor de verstokte fans een onmogelijke opgave.

'Beter dan een Emmy'

"Game of Thrones werd vorig jaar het meest gedownload in Australië, waar er één dag verschil met de uitzending in de Verenigde Staten was", zegt Tom Evens, die bij de MICT-onderzoeksgroep aan de Gentse universiteit onderzoek doet naar distributiemodellen in de tv-wereld. "Daar zat Game of Thrones ook op een betaalomroep waar je een relatief hoge prijs moest betalen. Wat HBO nu doet is een goede testcase, maar ik denk niet dat het piraterij zal tegen­houden."

Bovendien is piraterij niet altijd slecht, vindt men zelfs bij HBO. Het illegale downloaden van Game of Thrones zorgde voor de noodzakelijke cultural buzz, gaf regisseur David Petrarca al toe. En ook Jeff Bewkes, de CEO van HBO-eigenaar Time Warner, verklaarde dat piraterij uiteindelijk leidt tot een meerverkoop van abonnementen. De titel van meest gepirateerde serie was volgens hem zelfs "beter dan een Emmy winnen".

"Ook nu met het gezamenlijk uitzenden van Game of Thrones is het moeilijk om de werkelijke bedoeling van HBO te kennen", zegt Tom Evens. "Die aankondiging over de uitzending in 170 landen is ook een reclamemiddeltje dat heel wat buzz genereert."

Schrik van Popcorn Time

Toch valt te betwijfelen of Bewkes en co. daar binnen enkele jaren nog zo over zullen denken, als het illegale downloaden nog verder groeit. De grote vijand nu is Popcorn Time, een gebruiksvriendelijke site waar je recente en oude films en series kunt bekijken. Alle­maal gratis, en de site oogt en werkt even simpel als die van Netflix. Wie het niet weet, heeft zelfs niet door dat alle inhoud er illegaal op staat.

"Popcorn Time is een groot probleem", zegt Siegfried Moens. "Vroeger moest je bijna een internetnerd zijn en iets van bit torrents kennen om illegaal te kunnen kijken. Nu zijn daar mensen bijna semiprofessioneel mee bezig, waardoor je een site als Popcorn krijgt: alle illegale bit torrents worden samengeplaatst op één site, je krijgt er meteen de juiste ondertitels bij... Dat maakt het heel verontrustend. Ook Netflix, waarvan gezegd werd dat het een antwoord was op illegaal kijken, klaagt daarover."

"Popcorn Time is zelfs veel populairder aan het worden dan Netflix", zegt Tom Evens. "De piraterij neemt overal ter wereld toe, wat men ook doet. En het wordt een steeds groter gevaar als mensen niet meer bereid zijn om te betalen voor de films of series die ze willen bekijken."

Klopt, zegt Siegfried Moens. "Als dit breed ingeburgerd raakt, zal niemand het nog normaal vinden om 25 euro te betalen."

In verschillende landen werd al geprobeerd om Popcorn Time aan banden te leggen en ook in België werkt de federale regering aan een strengere wetgeving om sites als Popcorn Time een halt toe te roepen. Al steekt de film- en tv-industrie best ook de hand in eigen boezem als ze zoekt naar een verkla­ring voor het vele illegale downloaden: de zogeheten windows, waarbij series en films in verschillende landen op andere tijdstippen en platformen getoond worden, heeft het downloaden be­vorderd. Volgens dat win­dowssys­teem komt een film bijvoorbeeld eerst uit in de Verenigde Staten, waarna druppelgewijs de rest van de wereld volgt. Daarnaast heb je ook windows in platformen: eerst de bioscoop, dan video op aanvraag, betaaltelevisie en dvd, om te eindigen bij de gewone televisie.

"Je kunt inderdaad de vraag stellen of ze niet lang angstvallig vast­gehouden hebben aan het oude model", zegt Tom Evens. "Die win­dows waren vroeger geniaal: de producenten konden de controle behouden en hun inkomsten maximalise­ren. Met het internet is dat niet meer mogelijk."

Geld houdt alles tegen

Netflix biedt al een oplossing, maar kampt ook met beperkingen, zoals weinig recente films in het aanbod. In de VS zette HBO deze week ook een stap in die rich­ting met HBO Now, een on demand-platform met alleen maar HBO-programma's. Een duur kabelabonne­ment nemen op een pakket betaaltelevisie is niet meer nodig. Voor 15 dollar kun je kijken, al kan dat voorlopig alleen via Apple-producten.

Alle platformen hebben dus hun beperkingen. Ligt de oplossing dan niet in het meteen aanbieden van series of films op elk mogelijk platform, zodat de kijker kan kiezen waar en wanneer hij iets wil bekijken? "Dat zou inderdaad het ideale model zijn. Maar ook Netflix, dat zegt het huidige model te willen omkeren, houdt zijn eigen series exclusief voor zich. Het probleem is nog steeds dat een aantal mensen met een Excel-blad voor zich zitten en kijken waar ze het meeste geld kunnen verdienen. Content in schijfjes verpakken en exclusief verkopen brengt nog steeds meer op dan all the way gaan."

Game of Thrones seizoen 5 gaat zondagochtend om 3 uur van start bij Telenet.