Hoe Avicii’s burn-out de dancewereld wakker schudde

Hoe wrang het ook klinkt: de dancewereld heeft veel aan Avicii te danken. Toen de dj in 2016 aankondigde uit de muziek te stappen – om gezondheidsredenen maar volgens velen ook omdat hij het leven als gevierde danceheld niet meer aankon – was dat een wake-upcall voor artiesten die zich aan Avicii konden of wilden spiegelen.

Niet te moeilijk doen

De ster van Avicii schoot omhoog in 2011, na zijn eerste single 'Levels'. Hij zat boven op de onbekommerde tijdsgeest van de 'progressieve house' van dit decennium, met pompende beats, melodietjes die zich tussen de oren ramden en vooral het idee dat je niet al te moeilijk hoefde te doen om een dansvloer in beweging te krijgen. Het genre van de opgewekte house, dat ineens Electronic Dance Music of EDM werd genoemd, ontplofte en Avicii ontplofte mee. Hij werd de nieuwe grote superster van de dance, en dat met nog maar een handjevol eigen nummers op de harde schijf van zijn laptop.

Avicii werd met die laptop in zijn bagage de wereld over gesleept, door een entourage van overenthousiaste managers en vertegenwoordigers uit de muziekindustrie die meenden het beste met Avicii voor te hebben. Maar Tim Bergling kon zijn plotselinge status van wereldster geen plek geven in zijn doodgewone-jongensleven. Hij draaide avond na avond zijn setjes af, in clubs van Azië tot de Verenigde Staten en festivals op de meest afgelegen plekken. Tussendoor zat hij of in het vliegtuig of alleen op een hotelkamer, zich af te vragen hoe het zo snel zo ver gekomen was. En hoe hij zich als van nature wat stille, introverte jongen staande kon houden in die hedonistische wereld van uitbundige vrolijkheid, oppervlakkige sociale contacten en astronomische inkomsten.

Het publiek zag Bergling lijden

Zo razendsnel als Avicii opkwam, zo hard brandde hij ook op. Collega’s die hem goed kenden, zoals de Nederlander Lucas van Scheppingen alias dj Laidback Luke, zagen met pijn in het hart aan hoe Avicii’s alcoholisme met hem en zijn gezondheid op de loop ging. Maar ook het publiek zag Bergling lijden, vooral bij zijn grote shows in de Nederlandse Ziggo Dome of op Pinkpop. Die concerten waren abominabel, omdat Avicii duidelijk niet goed in zijn vel zat en niet wist hoe hij zich op een podium moest gedragen.

Hij zwaaide maar wat machteloos met zijn armen terwijl hij zijn nummers afdraaide op zijn dj-decks. En dan stapte hij weer in een zoevend taxibusje, op naar het volgende zielloze optreden. De wereld was eigenlijk live getuige van Avicii’s burn-out en dat is na zijn overlijden nog triester dan het destijds bij al die tegenvallende 'concerten' al was.

Maar de burn-out van Avicii zette ook iets in beweging, iets dat de dance uiteindelijk ten goede kwam. Lucas van Scheppingen had zich al opgeworpen als een soort mentor van Avicii, omdat hij zelf een aantal burn-outs achter de rug had: ook bij hem door een desastreuze combinatie van veel te hard werken en veel te veel drinken. Van Scheppingen voorzag Bergling gevraagd en ongevraagd van adviezen, zei hij in 2014 in een interview met de Nederlandse krant de Volkskrant. Maar hij richtte zich ook op aankomend dj-talent.

De burn-out werd een veelbesproken onderwerp in de dance, ook op bijvoorbeeld het internationale dancecongres Amsterdam Dance Event (ADE). En de nieuwe generatie dj’s, die vaak al op 16-jarige leeftijd naar Ibiza afreist voor de eerste grote optredens, raakte ervan doordrongen dat het leven als superster-dj angstaanjagend kort kan zijn als er niet ook aan zelfdiscipline wordt gedaan.

Geen drugs, maar contemplatie

Nieuwe sterren als Martin Garrix en Olivier Heldens leerden dat ze lucht moesten scheppen in hun tourschema, om niet compleet door te draaien bij een constante jetlag. En ze wisten dat ze beslist van de drank en de drugs moesten afblijven: toch middelen die in de dancewereld voor het oprapen liggen. Van Scheppingen leerde de dj’s bovendien dat ze tijd moeten maken voor contemplatie en creativiteit: af en toe een paar maanden niet op reis, maar in alle stilte in de studio werken aan nieuwe en spraakmakende muziek. Omdat juist die de basis moet vormen van het moderne dj-schap.

De waarschuwingen en de wijze woorden hebben gewerkt. De grote nieuwe dj’s hebben een lange artistieke adem, en jongens als Hardwell, Martin Garrix en Olivier Heldens maken allesbehalve een opgebrande indruk. Ze lijken eerder aan het begin te staan van een nog heel lange internationale carrière. Mede dankzij de nu zo oprecht betreurde Avicii.