‘Hier zijn geen toeschouwers, maar genodigden’: theatermaker ontvangt bezoekers in chalet in hartje Brussel

Vijf dagen lang leeft theatermaker Pitcho Womba Konga in een houten huisje in centrum Brussel. Passanten en genodigden komen hem en petit comité een bezoek brengen tijdens The Time Between Us, een voorstelling van de Argentijn Fernando Rubio. ‘Iedereen kan even toeschouwer zijn, ook mensen die normaal niet naar de KVS komen.’

“Het eindigt niet hier”, zegt Pitcho Womba Konga terwijl hij met een ladder op het dak van zijn houten huisje klimt. Door het reflecterende glas van de autoruit kijkt een passant in een Volkswagen-jeep de theatermaker aan. Het gebeurt niet elke dag dat iemand op een houten chalet kruipt op de Brusselse Arduinkaai. Maar tijdens het Próximamente-festival van KVS gebeurt het vijf dagen op rij. Zolang leeft Womba Konga in de houten constructie, voor de performance die de titel The Time Between Us draagt.

Dus nee, “het eindigt niet hier”, als hij dinsdagmiddag zijn eerste bezoekers de deur uitlaat. Nog tot zaterdag kijkt hij films, leest hij boeken, luistert hij muziek, vertelt hij verhalen aan de mensen die hij ontvangt in zijn houten stulp. Op de buitenwand hangt ook een vooraf bepaald schema. “10:00. Schrijft in zijn rood notaboekje.” Of: “14:00. Veegt het huis. Gaat liggen om Solaris van Stanislaw Lem te lezen, met de ramen open.” Ontmoetingen met andere artiesten, zoals Jaco Van Dormael of Rodrigo Arena, staan ook op de planning. “Mensen kunnen ook langskomen als ik een film kijk of muziek luister, maar ik kan er ook altijd voor kiezen om hen niet binnen te laten. Het is zoals een echt huis", zegt Womba Konga.

Drie keer per dag staat ‘Storytelling’ in de agenda. Dan ontvangt hij toeschouwers, al noemt hij ze zelf niet zo. “Ik beschouw hen niet als toeschouwers, maar als genodigden in mijn huis.” Bij de eerste storytelling vraagt hij ons en een handvol anderen binnen – de capaciteit ligt op twintig bezoekers – en nemen we plaats op een houten bank, tegenover de kleine matras waarop hij zijn nachten doorbrengt. De geur van hout doordringt de ruimte. Op de muren staan boodschappen en reflecties geschreven in wit krijt, waaronder: “‘Ja, natuurlijk, waarom niet?’, antwoordde hij glimlachend.”

Dat was hoe Womba Konga reageerde op de vraag van de Argentijnse theatermaker Fernando Rubio om het huisje te betrekken. Rubio maakte The Time Between Us eerder in Argentinië, Chili, Spanje, Duitsland en Singapore. “Het huisje is een refugio, een toevluchtsoord om rustig na te denken”, vertelt Rubio. “Het is belangrijk dat de plaats een zekere rust in zich draagt, maar ook dat er voldoende passage is.”

“Toen ik ja zei, zag ik het echt als een performance, een uitdaging, om vijf dagen hier te blijven”, vertelt Womba Konga ons daags voor de première. “Maar het vertelt me ook iets over mij, over de persoon die ik ben in deze stad. Wat is mijn relatie tot de mensen die hier wonen? Blijf ik verbonden met de buitenwereld gedurende de vijf dagen dat ik hier verblijf? En wat zullen die vijf dagen over mij zeggen?”

Sluitende antwoorden hoeft u niet te verwachten. De tekst die de acteur brengt, is niet analytisch, maar poëtisch. Als The Time Between Us ergens over gaat, is het over de mogelijkheid om je in de ander te verplaatsen. De gastheer vertelt ons een verhaal over zijn beste vriend, Horacio. “Op een dag”, reciteert hij, “vertelde hij me dat het grootste mysterie erin bestaat dat we niet iemand anders’ leven hebben geleid. Ik probeer het soms. Ik verlaat mijn huis, ik vergeet mijn naam.” De toeschouwers – excuseer, genodigden – worden uitgenodigd hetzelfde te doen. Womba Konga wijst ons aan, en zegt: “Een violist”. Of dan: “Een middeleeuwse tovenaar. Een 17de-eeuwse astronaut.”

In die gedeelde ervaring ligt de kracht van de voorstelling. “Ik probeer echt in de huid van iemand anders te kruipen”, had Womba Konga ons vooraf verteld. “In iemand anders’ huid kruipen, is je afvragen hoe je een ander leven zou leiden, en of je een ander leven kunt of wilt leiden.”

Het maakt de relatie tot de buitenwereld erg belangrijk, en daarom staat het huisje ook midden in de stad. Rubio: “Het huis trekt mensen aan, iedereen kan, al is het maar voor heel even, toeschouwer zijn, ook al zijn het mensen die anders nooit naar de KVS komen.”

Womba Konga: “Dit is een plek om rustig na te denken, zonder dat je in de woestijn of in de bergen zit. Op die plekken zijn er geen andere mensen, hier wel. En het uitzicht hier stemt tot nadenken. Ik kan hier gaan zitten en uren naar dat uitzicht kijken, zien hoe de dingen bewegen. Dat vind ik interessant. Je hebt hier het gevoel in een chalet te zitten, maar dan wel in het centrum van Brussel, waar dat toch redelijk ongewoon is. Op de kraampjes van de kerstmarkt na, dan.”

Op die manier dringt ook Brussel binnen in die kleine houten constructie, en kunnen de mensen nadenken over wie ze zijn, en welke levens ze wel en niet leiden. Of om de eenzaamheid te bestrijden. “Er zijn mensen die elke dag terugkomen. Die eten of geschenken brengen, die kaartjes achterlaten”, weet Rubio. “In Chili was er een vrouw die elke dag langskwam, die ons vertelde: ‘Ik kom hier al langer dan jullie, al van toen het hout werd geleverd. Iemand legde me toen uit dat hier een man alleen kwam wonen. Ik dacht: oké, ik ben een vrouw die alleen woont. Daarom voelde ik dat ik elke dag moest komen. Het gaat zwaar voor me zijn als ik niet meer terug kan komen.’”

Tot 27 november in KVS, Brussel.