Het maffe universum van fotograaf Mous Lamrabat: ‘Je eigen stijl vinden, dat is als thuiskomen’

Felle fluokleuren en verborgen boodschappen over de wereld van nu. De Marokkaans-Belgische Mous Lamrabat zet de modefotografie op stelten. In het Amsterdamse FOAM mag hij zich nu helemaal uitleven in zijn eigen universum, Blessings from Mousganistan.

“Ik ben er niet zo sterk in om, zoals veel collega’s, mijn ego te verkopen”, lacht Mous Lamrabat (39) verontschuldigend. “Verwacht van mij dus geen ronkende uitspraken over fotografie.” Lamrabat is de eerste om zichzelf te relativeren. Ondanks het feit dat de halve modewereld aan zijn mouw trekt en zijn 150.000 jonge Instagram-­volgers hem op handen dragen. Tegenwoordig is de Sint-Niklazenaar een van de paradepaardjes van Vogue US, Vogue Arabia, Elle en Esquire. Ook Stromae stond voor zijn lens. “Ik kan het nog altijd amper geloven”, zegt Lamrabat. En nu komt daar een solo-­expo in het Amsterdamse FOAM bij. “Sowieso een lang gekoesterde droom”, vertelt hij. “Deze ruimte biedt wonderlijk veel mogelijkheden die je niet hebt in een magazine, waar je vluchtiger doorheen bladert. Hier hebben toeschouwers alle tijd om elke foto te laten doordringen.”

Lamrabat weet hoe belangrijk expo’s zijn als vliegwiel voor een carrière. Toen hij in zijn hometown Sint-Niklaas in 2019 Mousganistan opzette en daarmee ook opvallend veel jongeren bereikte, ging de bal wereldwijd aan het rollen. Sindsdien viel het niet meer stil. Zijn beeldtaal is eclectisch, fel, vurig én ook gewaagd – hij kruist bijvoorbeeld merkenlogo’s met een zijden hijab of designerboerka, of speelt met fastfood. Maar evengoed is zijn werk ingetogen, teder en nostalgisch. Hij grijpt geregeld terug naar tradities uit het dagelijkse leven van Marokko of de Afrikaanse wereld. “Die rijkdom bewaar ik.”

“Ik werk zelden in series maar liever met losse beelden”, vervolgt Lamrabat. “Iets triggert me, houdt me wakker of pik ik onbewust op. Ik ben vrij ongeduldig. Toen ik nog interieur­ontwerper was, raakte ik soms verveeld. Als fotograaf kan ik sneller schakelen. Een idee wil ik het liefst direct uitvoeren, zo blijft het vers en spontaan. Dat krijgt uiteindelijk zijn plek in ‘Mousganistan’, zoals ik mijn eigen utopische universum noem. Daarin heersen hoop en liefde, ik verenig er talloze werelden én stoei met contrasten.” Kijk maar naar de vacuümgetrokken portretten rond een Nike-logo en de iconische ‘M’ van McDonalds, waar hij ooit nog hamburgers inpakte. De M van zijn voornaam Mous duikt altijd weer op. Merken en mode zijn bij Lamrabat verlokkelijke motiefjes, al kon hij luxe als jonge snaak nooit zelf betalen.

De foto’s van Lamrabat zijn kleurbommen, zijn stijl is zowel gepolijst als esthetiserend, met absurdistische weerhaakjes. En subtiele humor: “Een eigen stempel drukken, een eigen stijl vinden, dat blijft het allermoeilijkste. Zodra je die te pakken hebt, kun je verder. Dan moet je vooral consequent blijven, je niet laten afleiden. Ik benadruk dat steeds bij ­jonge fotografen die bij mij support zoeken: jij en jij alleen kunt je eigen stijl creëren. Een eigen stijl, dat is als thuiskomen. Als je gelooft in wat je doet, moet je hooguit nog geduld oefenen. Ze weten je vanzelf te vinden. Pas op, ik heb ook momenten van vertwijfeling gehad. Maar het is altijd goed gekomen.”

“Instagram is natuurlijk een onwaarschijnlijk visitekaartje. Ik merk hoe verbindend het werkt door er ook te posten over mijn jeugd, mijn herkomst. Een foto met mijn Marokkaanse moeder? Dat is altijd een hit.” (lacht) Lamrabat is stilaan een druk geconsulteerd rolmodel. “Toch leid ik absoluut geen glamourleven, al denken sommigen dat. Ik heb net nog met hout voor mijn verbouwing gesjouwd. (grinnikt) Waarom streef ik die oprechtheid na? Omdat ik ontzettend veel berichtjes krijg van jongeren die zich herkennen in die tweestrijd, in die struggle for identity.”

Maar Lamrabat ontdekte ook abrupt de keerzijde van sociale media. “Toen na de verkiezingen van 2019 bleek hoeveel Belgen racistisch zijn, wilde ik daarover een boodschap verspreiden. Ik maakte toen een reeks voor Vogue Italia met Ku Klux Klan-hoeden, ik voorzag daar niet meteen troubles bij. Maar al meteen na de lancering kreeg ik haatberichten. We hebben de foto’s offline moeten halen. Ja, ik verloor toen mijn onschuld. Nochtans mik ik nooit op schokeffecten of polarisatie.”

“De magazinewereld is veel opener geworden”, besluit Lamrabat. “We zitten echt op de goede weg, er is aandacht voor vrouwenrechten, racisme wordt geblockt en onderwerpen als religie komen aan bod. Al zie je wel dat Instagram een nogal uniforme beeldtaal oplegt. De esthetiek wordt eenvormiger. We zijn allemaal uniek en anders, maar waarom zie je toch zo vaak dezelfde visuals met dezelfde schoonheidsidealen, vooral bij jonge meisjes? Willen we dan toch allesbehalve uniek zijn?”

Net dat wil Lamrabat doorbreken. Door soms de blik en gezichten van zijn modellen te bedekken. “Een gezicht, en dan vooral de ogen, is een aandachtslokker. Door iemands blik te verbergen kan de kijker op een ander aspect van de foto focussen. Een persoon is slechts een kapstok voor wat er rondom gebeurt.”

Blessings from Mousganistan, tot 12 oktober 2022 in Foam Amsterdam, foam.nl