Het leven zoals het is in Noord-Korea

De Franse fotograaf Stephan Gladieu trok naar Noord-Korea om er de inwoners te fotograferen. Hoewel hij ze niet regisseerde, kun je het resultaat bezwaarlijk ‘spontaan’ noemen.

Vijftien jaar lang probeerde hij Noord-Korea binnen te raken, tot een vriend hem voorstelde aan een Noord-Koreaans ambtenaar in Parijs en het hem eindelijk lukte. Al wist hij heel goed dat hij er constant begeleid zou worden. “Denken dat je daar in alle vrijheid kunt fotograferen, is zowat hetzelfde als menen dat je als vrouw naakt kunt rondlopen in Kaboel nu de taliban het voor het zeggen heeft.” En dus pakte hij het anders aan: hij positioneerde zijn lampen op locaties die hij zelf koos en wachtte tot er volk opdook. “Om het hen wat makkelijker te maken, probeerde ik in mijn foto’s hun codes en dat typische kleurgebruik te respecteren, vandaar dat ze inderdaad een beetje op propagandafoto’s lijken.”

Noem het geen mise-en-scènes. “Dat zou betekenen dat ik de geportretteerden geregisseerd heb en dat was echt niet zo. Ze werden gefotografeerd in de omgeving waarin ik hen ontmoette, er werden geen decors gemaakt en ze poseerden zoals ze dat zelf wilden. In een paar minuten was elke foto gemaakt.” Al is het wel opmerkelijk dat de geportretteerden er vaak heel serieus uitzien. Alsof ze niet gelukkig waren dat ze gefotografeerd werden. “In Noord-Korea bestaat het individu omzeggens niet, iedereen leeft er voor het collectieve. Het individuele portret bestaat er zelfs niet… Tenzij het foto’s zijn van de leiders, uiteraard. Stel je voor wat het moet geweest zijn voor hen om eindelijk eens gefotografeerd te worden. Al waren er toch enkelen die moesten glimlachen, hoor. Maar vaak voelden ze zich inderdaad heel ongemakkelijk.”

Soms kwam hij bijzonder vreemde situaties tegen, vertelt hij. Toen hij een beeldhouwer wilde fotograferen die aan een sculptuur werkte, moest hij wachten tot het beeld vervangen was door een afgewerkt kunstwerk. “Dat maakte me razend. Ze willen blijkbaar enkel dingen tonen die afgewerkt zijn. Ze vonden het zelfs vreemd dat ik bij mijn portretten soms iemands voeten afsneed. ‘Je bent vreselijk om mee te werken, maar je bent wel eerlijk’, zei een van mijn begeleiders toen we afscheid namen. Dat vond ik eigenlijk een heel mooi compliment.”