Gezocht: eigenaars van 2.800 kunstwerken die door nazi’s geroofd werden in België

Het schilderij Bloemen was door de Duitse bezetter gestolen van Gustav en Emma Mayer, een joods echtpaar uit Frankfurt dat de nazi’s ontvluchtte en in Brussel was terechtgekomen. Toen ze de kans kregen om naar Engeland te gaan, moesten ze alles achterlaten in Brussel. De nazi’s legden beslag op het werk. Na de bevrijding werd het gerecupereerd en kwam het in 1951 bij de Koninklijke Musea voor Schone Kunsten van België. Thomas Dermine (PS), staatssecretaris voor Wetenschapsbeleid, gaf het schilderij nu terug aan een Duitse advocate die de familie Mayer vertegenwoordigt.

In totaal zijn er nog zo’n 2.800 geroofde kunstwerken nog steeds niet bij rechtmatige eigenaars zijn, vaak nakomelingen van slachtoffers van het Hitler-regime. Het gaat onder meer om schilderijen, beeldhouwwerken, meubelen en archeologische voorwerpen, die na de oorlog als roofkunst werden aangegeven bij de dienst voor Economische Recuperatie (DER).

Daarom ontwikkelde de FOD Economie een online databank met de verloren werken. Ze bevat gegevens over kunstvoorwerpen die onder de bezetting werden geroofd bij particulieren en openbare instellingen in ons land. “De online databank zal nabestaanden, onderzoekers, musea, de kunsthandel en het grote publiek helpen om geroofde kunst op het spoor te komen. Zo kunnen de werken 90 jaar na datum alsnog aan de rechtmatige eigenaars worden terugbezorgd”, aldus minister van Economie Pierre-Yves Dermagne (PS).

Al in 1933 begonnen diensten van de Nationaalsocialistische Duitse Arbeiderspartij met de plundering en confiscatie van openbare en private eigendommen. Voor het naziregime betekende dat dubbele winst: ze beroofden zo onder meer de Joden van hun bezittingen én ze bouwden een ‘culturele oorlogskas’ op.

Aan het einde van de oorlog vonden de geallieerde legers in Duitsland duizenden kunstvoorwerpen terug. Een aantal werd teruggegeven aan de eigenaars, maar andere ondergingen een complexer lot. Ze werden bijvoorbeeld verkocht op veilingen, opgenomen in collecties van musea of gingen verloren.