Gestript en wel: de 10 allerstrafste graphic novels

1. Blast - Integraal

Wellicht de beste en meest verontrustende beeldroman in jaren. Wie of wat is de aan lager wal geraakte Russische schrijver Polza Mancini? Over hem, over zijn psyche, gaat deze vuistdikke integrale (van vier eerder verschenen delen), waarin twee inspecteurs willen weten waarom de man tot zijn tragische daad is overgegaan. Elk antwoord en elke daaropvolgende gebeurtenis zadelt de lezer met meer vraagtekens op. Nog verwarrender wordt het wanneer Mancini het heeft over de ‘blast’, een geestestoestand die hem doet geloven dat hij de oorsprong van de wereld is.

Het is in zo’n rotvaart geschreven, en de menselijke psyche is zo in detail uitgebeeld, dat je nu eens de wenkbrauwen fronst, dan weer grijnst of totaal verbouwereerd achterblijft. Een klein meesterwerk. Het magnum opus van Manu Larcenet.

Manu Larcenet, Blast - Integraal, Blloan, 808 p., 75 euro.

2. Het beest

De marsupilami kennen we allemaal als de oer­sterke, maar goedhartige sidekick van Robbedoes en Kwabbernoot. Tot nu. De Belgische auteur Frank Pé, bekend om zijn sfeervolle dierenportretten, maakte een ‘origin’-verhaal waarin een soortgelijk dier in 1955 door het regenachtige België doolt en zoölogen voor een raadsel stelt.

Rauw en hard is dit eerste deel (van twee) van Het beest. Maar tegelijk sfeervol en meeslepend. Scenarist Zidrou slaagt erin om het zo vertrouwde dier uit de Palombiaanse jungle van een andere kant te tonen. Hier trek je traditionele stripliefhebbers absoluut mee over de rand.

Frank Pé & Zidrou, Het beest, Dupuis, 156 p., 29,95 euro.

3. Ik kom van ver maar blijf niet lang

De plotse dood van Antwerpenaar Ward Zwart, eind oktober, liet de jonge Vlaamse stripscene onthutst achter. Amper 35 werd hij, maar hij kon al bogen op een cv waarop ook The New York Times voorkwam.

In 2016 leverde Zwart met Wolven zijn eerste graphic novel af, deze tweede is opnieuw op basis van een scenario van Enzo Smits. Zoals verwacht wordt voortgeborduurd op hun gedeelde interesse: de zoektocht van jonge mensen. We schrijven 1997. Gus doet zijn geboortedorp nog eens aan en merkt dat de tijd er bleef stilstaan. Verderop dromen enkele skaters/muzikanten in spe van een carrière als die van Gus. De filmische opzet, de dromerige (en slordige) potloodtekeningen, het ontbreken van actie, de trage vertelstijl en de druk in één pantonekleur maken dit tot een bijzonder boek.

Ward Zwart & Enzo Smits, Ik kom van ver maar blijf niet lang, Bries, 352 p., 35 euro.

4. Muizen en mensen

Of Mice and Men uit 1937 betekende de doorbraak voor de Amerikaanse schrijver (en latere Nobelprijslaureaat) John Steinbeck. Onuitputtelijke vriendschap, eenzaamheid en het onafwendbare lot: daarover ging deze korte roman over boezemvrienden George en de zwakbegaafde Lennie.

Het was opvallend genoeg kinderboekenillustrator Rébecca Dautremer – die de jongste jaren scoorde met boeken als Haast of Zijde – die haar hele arsenaal aan stijlen in de strijd wierp om dit boek te verstrippen. Zonder meer een voltreffer qua sfeer, kleur en stijl. Expressionistisch, cartoonesk of realistisch: ze laat het op weergaloze wijze in elkaar overgaan. Je kunt discussiëren over de keuze voor de integrale verstripping (min of meer zoals Dick Matena dat deed met De avonden), maar niet over het feit dat ze hier een weergaloze adaptatie heeft gecreëerd.

John Steinbeck & Rébecca ­Dautremer, Muizen en mensen, Davidsfonds, 420 p., 39,99 euro.

5. Sapiens

Bovenop de al lovende kritieken voor deze strip­adaptatie van Yuval Noah Harari’s geschiedkundige overzichtswerk Sapiens, deed ook actrice Natalie Portman haar duit in het zakje door een foto van haarzelf met de striproman op Instagram te plaatsen. Al die belangstelling is terecht, want deze bewerking, die uitkwam in twintig talen, is een pareltje. Ook dankzij Harari zelf, die erop toezag dat de geest van zijn werk overeind bleef, maar ook nieuwe personages verzon, en hoofdstukken aanpaste en herschreef.

‘Een compleet nieuw project’, zo omschreef hij deze adaptatie onlangs in Humo. Hij denkt dat er minstens drie vervolgen verschijnen.

Yuval Noah Harari, David Vandermeulen & Daniel Casanave, Sapiens, Thomas Rap, 246 p., 24,99 euro.

6. New York Cannibals

Sinds François Boucq en Jerome Charyn elkaar met De vrouw van de tovenaar (1968) vonden, staat hun samenwerking garant voor talloze boeiende stripromans. In New York Cannibals voert Charyn opnieuw de inwoners van zijn stad op: zij die erdoor worden opgezogen, zij die erdoor verstoten worden. Het verhaal speelt zich twintig jaar na Little Tulip af, een eerder album van dit duo. Steroïden maakten de Japanse Azami onvruchtbaar, maar haar moederinstinct is sterk. Haar leven verandert als ze in een steeg een verlaten baby aantreft en haar vriend oude demonen uit de goelag ontmoet. Intriges alom in deze rauwe en spannende strip.

Boucq & Charyn, New York Cannibals, Le Lombard, 152 p., 25,95 euro.

7. Negalyod

Moebius, de legendarische grootmeester van het sciencefiction-stripgenre, is in dit boek nooit veraf. Velen die zich door hem laten inspireren vallen door de mand, maar niet Vincent Perriot.

Voor Negalyod creëerde Perriot een wereld vol dinosaurussen, woestijnen, enorme pijpleidingen en (zwevende) steden. Hoofdfiguur is Jarri, een herder uit de Ty-woestijn, die met dino’s kan communiceren. Wanneer derden zijn kudde elimineren, trekt hij voor het eerst de stad in om wraak te nemen. Perriot goot dit fraaie eerste deel (van minstens twee delen) al meteen in 208 pagina’s. Moebius zou goedkeurend geknikt hebben.

Vincent Perriot, Negalyod, Daedalus, 208 p., 34,95 euro.

8. De bom

De verwoesting van Hiroshima op 6 augustus 1945 beslaat slechts de laatste tientallen pagina’s van deze bijna 500 bladzijden dikke zwart-witstrip. De makers ervan, de Belg Alcante en de Fransman Laurent-Frédéric Bollée, wilden het waargebeurde verhaal van de atoombom vanaf het prille begin brengen. De hamvraag in dit imposante boek: in welke context werd deze bom gemaakt? Het is geen kwestie van goed of slecht, zo tonen de makers. Bekende en onbekende personages duiken op, terwijl een kijkje achter de schermen van uraniummijnen en labs wordt geboden. Alberts Einsteins standpunt komt aan bod, het Manhattan Project wordt uitgelegd. Een ingenieus opgebouwd verhaal met knap tekenwerk van Denis Rodier.

Alcante, Bollée & Rodier, De bom, Scratch, 472 p., 39,90 euro.

9. Het goud van de zwendelaar

Vijf jaar werkten Alain Ayroles en Juanjo Guarnido aan dit sfeervolle project over de onverbeterlijke schurk Don Pablos, gebaseerd op een in 1626 verschenen schelmenroman. Rode draad zijn ’s mans zoektochten en reizen die aanleiding geven om ’s werelds meest mythische plek aan te doen: Eldorado. Sommige personages, onder wie de hoofdfiguur, hebben zonder meer Disney-DNA, maar het verhaal is te wreed, guitig en choquerend om een familiestrip te zijn. Uren kun je opgaan in het tekenwerk. Er is dus leven na Guarnido’s fameuze reeks Blacksad. Maar die laatste wint het wel nog altijd van dit boek.

Ayroles & Guarnido, Het goud van de zwendelaar, Uitgeverij L, 160 p., 39,95 euro.

10. De kever en de koning

Maandenlang stond er een knalgele kubus in het Brusselse Marc Sleen Museum. Vijf jonge stripmakers maakten er strips, voor de meesten was het hun debuut. Thibau Vande Voorde verdient voor zijn debuut De kever en de koning de meeste pluimen. Daarin zet hij de kolonisatie door Leopold II centraal. Ene Joseph Lippens onderneemt een expeditie naar zijn verdwenen vader. Maar dan sluipt een kever zijn oor binnen. Vande Voorde verkent de stripwetten en levert zeker geen klassiek verhaal af. Hij dwingt je om niet alleen naar de mooie aquarelplaatjes te kijken maar ook naar de dialogen te luisteren.

Thibau Vande Voorde, De kever en de koning, Oogachtend, 105 p., 28 euro.