Geen Vlaamse auteurs op shortlist Boonprijs: vijf Nederlandse genomineerden bij fictie en non-fictie

“Met de Boon 2022 heeft Vlaanderen eindelijk weer literatuurprijzen met internationale uitstraling”, zo klonk het ronkend bij de lancering, begin 2021. “De Boon wou “een referentieprijs” worden “voor het beste Nederlandstalige boek voor een breed en divers publiek”. Cultuurminister Jan Jambon (N-VA) beijverde zich mee voor een opvolger van de Gouden Uil en de Fintro Literatuurprijs, waarbij ook non-fictie mocht meedingen én de jeugdliteratuur een aparte Boon kreeg. Zou het de Vlaamse literatuur de broodnodige zuurstof bieden? De winnaars van de twee nieuwe Boonprijzen – genoemd naar Louis Paul Boon - krijgen een flink bedrag: 50.000 euro, evenveel als de Boekenbon Literatuurprijs en de Libris.

Maar de eerste Boon-shortlist voor fictie & non-fictie zal wenkbrauwen doen fronsen. Voor Vlaamse auteurs is het ongetwijfeld een zure appel. Geen enkele Vlaamse genomineerde haalde het. Zelfs niet Peter Terrin met het alom bejubelde Al het blauw en ook niet David van Reybrouck, nog op de longlist met Revolusi, terwijl ook Jeroen Olyslaegers (Wildevrouw) en Tom Naegels’ migratiegeschiedenis (Nieuw België) afvielen, net als longlistgenomineerde Gaea Schoeters (Trofee).

De jury onder voorzitterschap van Brigitte Raskin heeft duidelijk een boon voor non-fictie met maatschappelijke reikwijdte, zo valt op bij de optie voor vijf Nederlandse genomineerden. Toch is Marieke Lucas Rijneveld wellicht de gedoodverfde winnaar met Mijn lieve gunsteling, zijn tweede roman over een obsessie tussen een veearts en zijn jonge ‘uitverkorene’, “een hartverscheurend en tegelijk angstaanjagend verhaal over verlies, verboden liefde, eenzaamheid en identiteit”, aldus de jury. Ook goede papieren heeft Nico Dros, auteur met ferme staat van dienst, met zijn historische roman Willem die Madoc maecte, “een vernuftig spel met de vermeende geschiedenis van de raadselachtigste middeleeuwer: Madoc.” De drie andere Nederlandse genomineerden komen met autobiografische non-fictie. De Turks-Nederlandse auteur en columnist Erdal Balci, bij ons een nobele onbekende, beschrijft in Mijn gevangenisjaren de beklemming van zijn Turks-Nederlandse jeugd.” Non-fictieauteur Pauline de Bok schreef met De poel een beschouwing over “onze plaats in de natuur”, vanop haar erf in Noordoost-Duitsland. Met Jaguarman, opgevat als “een avonturenroman”, brengt Raoul de Jong “een hommage aan het land van zijn Surinaamse vader”. Opmerkelijk is dat de jury grotere namen als Arnon Grunberg, Gustaaf Peek, A.F.Th. Van der Heijden, Erasmus-biografe Sandra Langereis, Frank Westerman en succesdebutante Tobi Lakmaker links liet liggen.

Ook bij de jeugdliteratuur, met als juryvoorzitter Martine Tanghe, is het Nederland boven. De Nederlandse Anne Woltz, met haar veelgeprezen De tunnel, lijkt de beste papieren te hebben. Illustrator Pieter Gaudesaboos is de enige Vlaamse genomineerde met Een zee van liefde, “een ode aan de liefde”, waarin een “pinguïn onderweg is naar het huis van zijn vriend Beer”.

In het totaal werden voor de Boonprijs 459 titels aangemeld, voor de kinder- en jeugdliteratuur waren dat er 216. De winnaars kennen we op 24 maart, tijdens een live-uitzending van De afspraak vanuit Oostende, waar dan een non-fictiefestival plaatsvindt.