‘Foundation’ zet sf-verwondering opnieuw op het menu

Ronald Meeus zet in DM Zapt de blik op oneindig. Vandaag: ‘Foundation’ op Apple TV+.

Foundation, een nieuwe tiendelige tv-reeks op Apple TV+, brengt niet één maar twee vervlogen tijdperken van de sciencefiction terug.

De absolute oorsprong van de reeks is een gelijknamige romancyclus van Isaac Asimov, de Amerikaanse grondlegger van het genre, waarvan de eerste hoofdstukken al in 1942 verschenen in Astounding Science Fiction.

Maar achter de moderne interpretatie die de reeks daarvan is, schuilt ook een diepe buiging naar genrefilms uit de vroege jaren 80. Rolprenten als The Last Starfighter, Saturn 3, The Black Hole en Outland, waar toen ineens veel geld voor was dankzij het monstersucces van Star Wars, en waarin met nog schaarse middelen qua speciale effecten op een maximum aan verbluffing werd gemikt.

Foundation is niet de meest visionaire sciencefiction die je vandaag zult aantreffen (daarvoor moet je bij Dune in de cinemazalen zijn), maar de reeks zet dat soort verwondering wel weer op het menu.

Voor een stuk is ook dat de verdienste van de romans, die een weids universum (het ‘Gekende Helaal’, zoals dat zowel in de boeken als in de reeks mooi wordt genoemd) voor de lezer uitspreiden over een tijdsbestek van ruim duizend jaar.

Maar showrunner David S. Goyer pikte daar vaardig gekozen en vervolgens in beeld gebrachte werelden, culturen en personages uit op, in een vertelling die veel strakker staat dan het eerder uit losse verhalen opgebouwde bronmateriaal.

Het eerste seizoen volgt het verhaal van het jonge wiskundige genie Gaal Dornick (Lou Lobell), die op een cruciaal moment in de leer gaat bij professor Hari Seldon (Jared Harris, bekend als de klokkenluider uit Chernobyl en de flegmatieke Britse CFO in Mad Men). Die stond op het punt om – op basis van een gloednieuwe statistische uitvinding die ‘psychogeschiedenis’ heet – de al twaalfduizend jaar regerende keizerlijke drievuldigheid te vertellen dat hun rijk binnenkort finaal ten onder gaat, en dat hij de daaropvolgende intergalactische middeleeuwen van dertigduizend tot ‘slechts’ duizend jaar kan reduceren als hij in een verre uithoek van het Gekende Heelal een repertorium kan installeren van alle kennis. De Foundation uit de titel, dus.

Ook in de dragende elementen onder Foundation durft Goyer los te komen van zijn tachtig jaar oude bronmateriaal, en dat doet de serie absoluut geen kwaad. Brother Dawn, Day en Dusk, het voor de eeuwigheid bestemde triumviraat van klonen van de originele keizer, is een fijne trouvaille die bijvoorbeeld niet uit de boeken komt.

En met de in de wellust van de macht badende Brother Day (Lee Pace, die na zijn rol in Halt & Catch Fire opnieuw een onuitstaanbare eikel naar het tv-scherm brengt) vond hij zelfs een excuus om met een paar theatrale Game of Thrones-achtige wreedheden uit te pakken. Wat prima is: een hedendaags tv-publiek verwacht niet minder dan dat soort inspanningen om het sappig te houden.

Maar wat écht telt, is het sciencefictionhart dat onder die ambitieuze, monumentale productie zit. En dat bonst zo luid dat je het een paar melkwegen verder kunt horen.

‘Foundation’ is te bekijken op Apple TV+.