Fotoreeks: troost achter de tralies dankzij de streetart van Matthias ‘Zenith’ Schoenaerts

Dit fotoproject gaat over schoonheid vinden in de pijn”, zegt Filip Van Roe. Hij werkt al jaren samen met Matthias Schoenaerts en was erbij toen de acteur in de gevangenis van Antwerpen, en daarvoor in die van Oudenaarde, samen met kunstenaar Larsen Bervoets een mural maakte. Al komen Larsen en Matthias in deze reeks amper herkenbaar in beeld. “Dit project gaat niet over hen, maar over de ­gedetineerden.”

Van Roe fotografeerde eerder al in gevangenissen, maar deze ervaring voelde anders. “De Begijnen­straat in Antwerpen is een arresthuis waar gevangenen verblijven in afwachting van de uitspraak van hun straf. En dat kan in ons trage justitie­systeem lang duren. Onzekerheid troef, dus. Verder dateert het gebouw van midden 19de eeuw. Het neemt je mee terug in de tijd, en het is er ook nog eens ­overbevolkt. Dit is geen reportage over De Efteling.”

Wat Van Roe het meest zal bijblijven, is de ongelooflijke verwelkoming die ze kregen. “We kwamen er de eerste dag binnen en honderden gedetineerden begonnen te applaudisseren en de naam van Matthias te scanderen, ­terwijl ze de tralies deden kletteren. Dat heeft liefst 45 minuten geduurd, I kid you not. Magisch, een uitzonderlijk moment voor elk van ons. Matthias en Larsen zijn vervolgens naar de muur ­gewandeld en aan de slag gegaan. Een prachtige timing was dat.”

Dat het kunstwerk een verschil zal maken, daar is Van Roe zeker van. “De muur verandert de grauwe look van de ­gevangenis. En het gedicht van Matthias’ vader Julien dat erop staat… prachtig. Het zal de gedetineerden misschien inspiratie geven en hen aanzetten tot reflectie. Zij zitten daar niet zomaar, dat weet ik. Maar de kans bestaat ook dat ze geen geluk hebben gehad en alleen maar mislukking rond hen hebben gezien. In het gevangenis­systeem moet meer geïnvesteerd worden in die mannen, ze moeten liefde en ­therapie krijgen. Zodat, wie weet, een deel van hen er goed uit zal raken.”

“Bij de inhuldiging van de muur had Matthias gevraagd om honderden kaarsen neer te zetten. Omdat hij die ­mensen, die 23 uur per dag in een cel zitten en hun familie zeker in de pandemie nauwelijks kunnen zien, iets wou geven. Warmte. Dat hebben ze volgens mij echt nodig.”