Fotografie
Fotoreeks: als kleur enkel een woord is
Achromatopsie is een moeilijk woord voor een zware vorm van kleurenblindheid. Fotografe Sanne De Wilde hoorde toevallig dat de inwoners van het Micronesische eiland Pingelap opvallend getroffen zijn door de aandoening. En ging kijken.
Toen ze op de radio vertelde over haar vorig project rond albinisme, reageerde luisteraar Roel Van Gils: of ze ooit van achromatopsie had gehoord? In haar nieuwe boek 'The Island of the Colorblind' schrijft diezelfde Van Gils over de aandoening waar hij zelf aan leidt. En die tekst staat bij foto's uit Pingelap. Zoek het op: een eilandje van 1,8 vierkante kilometer met 250 inwoners. Eén op drie mensen heeft er de aandoening, terwijl dat in de rest van de wereld 1 op 30.000 is. Dat heeft te maken met een geschiedenis van inteelt nadat een tyfoon in 1775 de eilandbevolking decimeerde. "De mensen zien enkel grijstinten. Wat kleur is, weten ze niet."
(lees voort onder de foto's)
Haar boek is dik en valt in drie soorten foto's uiteen. Sanne, die bijna een maand op Pingelap en het naburige grotere eiland Pohnpei verbleef. Zwart-wit ("voor het eerst sinds ik als 18-jarige in de doka leerde werken"), zwart-wit portretten die ze met lange sluitertijd maakte en die beweging suggereert ("dat is typisch, ze knipperen met de ogen omdat ze overdag amper kunnen kijken, ze worden verblind door het licht") en infraroodbeelden die kleur opleverden. Dat laatste is de bedoeling: "Daarmee roep ik de wereld op zoals kleur in hun hoofd zou kunnen zijn. Wij weten dat bomen groen zijn, maar voor hen is kleur maar een woord. Maar wel opvallend is dat ik een aantal mensen vroeg beeld achteraf in te kleuren. En vreemd genoeg klopte dat heel vaak. Een oud vrouwtje kreeg bijvoorbeeld blauwe ogen. Wellicht trainen ze zich in de verschillende grijstinten en dat is straf. Maar het is ook triest: het zegt veel over hoe we allemaal geconditioneerd worden."
(lees voort onder de foto's)
Sanne De Wilde was niet de eerste bezoeker van Pingelap. De nu betreurde Oliver Sacks ging haar voor, maakte er een documentaire en schreef er een boek over. Toen Sanne zelf naar het eiland ging, zag ze de film van Sacks (die ze contacteerde, maar die op dat moment al te ziek was) samen met de eilandbewoners. "Of dat een shock was? Goh, wij hebben tijd en ruimte om ons met filosofische vragen bezig te houden. Die mensen hebben veel minder en kijken vooral naar de praktische nadelen: ze kunnen niet met de auto rijden en kunnen overdag amper zien. Dat is lastig."
(lees voort onder de foto's)
'The Island of the Colorblind' is een bevreemdend boek, confronterend, maar het werk van De Wilde (die onlangs nog gelauwerd werd bij de Nikon Press Awards) is heftig en sterk. Straks laat ze het zien in Arles, waar ook een interactieve installatie komt waarin bezoekers zelf zullen kunnen ervaren wat het is om elk gevoel van kleur kwijt te zijn. En de inwoners van Pingelap zelf? "Die hebben het resultaat nog niet gezien. Ik wil graag teruggaan. Om hen het boek te tonen en om zelf te zien hoe ze erop reageren."
Sanne De Wilde, The Island of the Colorblind, Uitgeverij Hannibal, 176 p., 49.50 euro
sannedewilde.com
uitgeverijhannibal.be
