Filosoof Jean Paul Van Bendegem over de vraag: ‘Kan ik klacht indienen tegen het lawaai van een huilbaby bij de buren?’

Dirk De Wachter, Jean Paul Van Bendegem, Katrien Schaubroeck en Johan Braeckman buigen zich beurtelings over een ethische kwestie.

De vraag

“Ik heb al vijf jaar een goede relatie met mijn buurvrouw. Af en toe maken we een praatje aan de deur of nodigt ze me uit voor een koffie. In het verleden vertrouwde ze me haar grote kinderwens al toe, net als de problemen in haar liefdesleven.

“Vorig jaar besloot ze om haar droom om mama te worden in haar eentje te vervullen. Via een donor raakte ze zwanger van een zoontje. Ik zag haar opleven. Maar sinds het kindje er is, ben ik me plots heel erg bewust van onze dunne scheidingsmuur. Ik hoor de baby wenen door de muren heen, vaak urenlang, overdag en ’s nachts. Ze staat er natuurlijk helemaal alleen voor. Ook van haar ouders, die ver weg wonen, krijgt ze niet veel steun. Ik ben arts in opleiding en kan ’s nachts geen oordoppen dragen omdat ik mijn gsm moet kunnen horen als ik word opgeroepen.

“Ik heb er al met de buurvrouw over gepraat, maar ze zegt dat ze er niets aan kan doen en dat ik het maar moet accepteren. Ik ga er ondertussen wel zowat aan onderdoor, want ik studeer overdag vaak thuis, met de baby krijsend op de achtergrond, en ’s nachts slaap ik slecht. De buurvrouw kreeg een kind, maar waarom zou mijn leven, doordat ik haar buurman ben, daarom on hold moeten staan? Ben ik een onmens als ik een klacht indien voor geluidsoverlast?”

Het antwoord van filosoof Jean Paul Van Bendegem

“Wat me opvalt is dat de vraagsteller maar twee mogelijkheden ziet: leren leven met de geluidsoverlast of een klacht indienen. Misschien is het door de stress die hij ervaart, maar door zijn kijk op de situatie zo te beperken, vallen de alternatieven die zouden kunnen helpen automatisch weg. Je kunt de geluidsoverlast bij ‘de bron’ proberen aanpakken. Uiteraard kan de moeder relatief weinig doen. Ze kan haar kind niet beletten om te huilen. Maar hij kan zich wel beschermen tegen de geluidsbron. Als hij de eigenaar van de woning is, kan hij de binnenmuur zelf isoleren. Als hij huurt, moet de verhuurder uiteraard ook gewonnen zijn voor dat idee. Hij kan ook vragen aan de buurvrouw om de baby zo ver mogelijk van de scheidingswand te laten slapen. Ik neem aan dat afstand toch ook een impact op de geluidsoverlast zal hebben.

“In het extreme scenario dat een dikkere scheidingswand niet zou helpen, vrees ik dat hij zelf wat meer creativiteit aan de dag moet leggen. Als arts in opleiding kan hij ’s nachts geen oordoppen dragen, maar je kan ook domotica installeren die ervoor zorgt dat het licht in de slaapkamer aan schiet op het moment dat je wakker moet worden. Zo kan hij rustig slapen mét oordoppen. En misschien kan hij overdag elders studeren. Zoveel studenten doen dat. Je krijgt dan natuurlijk wel het gevoel dat je door je buur uit je eigen huis wordt gedreven, maar het is zoeken naar een modus vivendi. Hij kan ook voorstellen om bij te leggen voor de kinderopvang. Een genereus aanbod, maar dan is de moeder geholpen en heeft hij zijn zielenrust terug. Het lijkt me de investering waard. Hij zou ook eens kunnen informeren in welke mate de moeder last heeft van het gehuil. En zich afvragen wat hij zou doen mocht hij zelf een kind hebben en de buren klagen. Een klacht indienen bij de politie zal niets uithalen. In het slechtste geval moet deze man maar verhuizen. Of hij kan doorbijten. Kinderen blijven niet huilen.

“Met je buren moet je sowieso wat geluk hebben. Soms trek je het verkeerde lotje. Mijn vrouw en ik wonen al 28 jaar naast ongelooflijk rustige mensen, maar uiteraard kunnen zij – of wij – ons huis op een bepaald moment verlaten. Een lawaaierige familie kan in de plaats komen. Dat is wat men pleegt te noemen ‘samenleven’. We wonen in Vlaanderen allemaal dicht op elkaar. Ik vind het altijd verrassend als er geen noemenswaardige problemen zijn. In Gent zegt men over de Gentse Feesten: ofwel kan je op vakantie gaan, ofwel neem je deel aan de drukte. Maar je kan niet blijven en doen alsof er niets aan de hand is. Of neem nu de studenten in onze straat die een feest organiseren en op voorhand flyers uit­delen. Dankzij die geste kunnen de buren zich voorbereiden op de geluidsoverlast en eventueel een nacht elders logeren. Je kan dan wel het gevoel krijgen dat een buitenstaander eventjes zeggenschap heeft over je autonomie, maar eigenlijk is het gewoon een gezonde manier van samenleven. Het is de prijs die je betaalt om niet in een buurt met kopieën van jezelf terecht te komen. Het lijkt me geen goed idee om bijvoorbeeld een enquête af te nemen bij de buren om potentiële huurders te selecteren die ‘tenminste zoals wij zijn’. Samenleven gaat gepaard met frictie en soms gaat het vlotjes, maar soms kan het ook schuren. Maar smeerolie kan enorm helpen.”