Ewoud Ceulemans: ‘Ik heb nog een concert van u tegoed, Mark Lanegan’

Beste Mark Lanegan,

U hebt de ellende nooit helemaal kunnen afschudden.

Ik begin niet graag met een klacht, beste Mark, maar ik heb nog iets van u tegoed. In 2020, dat vervloekte coronajaar 2020, zou u naar Brussel komen, naar de AB. U passeerde wel vaker in deze contreien: u hield van België en België hield van u. Pukkelpop, het Koninklijk Circus, de AB: we spraken er elke tournee wel af. U op het podium, ik ervoor: goede deal, niets op af te dingen.

Maar dat concert in de AB zou toch net een tikje specialer zijn, want u zou met uw meesterlijke album Bubblegum onder de arm naar Brussel komen − 49 minuten rauwe bluesrock waarin u uw ziel openrijt, maar die ik op donkere dagen als een zacht dekentje om me heen wikkel, op zoek naar troost. ‘Will you walk with me underground / And forgive all my sadnesses and my sorrows?’

Die troost had ik goed kunnen gebruiken toen, in dat vervloekte coronajaar 2020, maar het Bubblegum-concert werd geannuleerd. Later leerde ik door uw boek Devil in a Coma dat het virus uzelf te grazen had genomen, in die mate dat u wekenlang in een coma lag, ‘met een katheder in mijn lul, elke poging om adem te halen lijkt op de onaangename sensatie om met een sloophamer van twintig pond op de borst geslagen te worden’.

U had geen talent voor mooipraterij, nooit de neiging om de dingen mooier voor te stellen dan ze zijn. In dat andere boek van u, de autobiografie Sing Backwards and Weep, schrijft u dat u met ‘de navelstreng om de nek’ werd geboren, alvorens links en rechts een verslaving te ontwikkelen. Eerst alcohol, dan heroïne, aangelengd met de occasionele vechtpartij en een mistroostige blik op de wereld en de mensen rondom u. Terwijl vrienden als Kurt Cobain en Layne Staley wegvielen, bleef u achter. Met uw verslavingen, met uw schuldgevoel, met uw ellende.

Van die verslavingen bent u afgeraakt door verslaafd te raken aan uw werk: naast twee boeken en twaalf soloalbums leende u uw stem ook uit aan artiesten van allerlei rang en stand. Maar afgaande op de grimmige, bittere manier waarop u boeken schreef en liedjes zong, vermoed ik dat u de ellende nooit helemaal hebt kunnen afschudden. Als een donkere schaduw leek ze over u heen te hangen tijdens optredens, terwijl u uw goedkoop getatoeëerde knokkels op telkens dezelfde manier om het microfoonstatief knelde. Enkel met die rasperige, schuurpapieren strot van u kon u die schaduw bezweren.

Eerlijk? Het was een wonder dat u het tot uw 57ste hebt volgehouden. Tegelijk leek u inmiddels onsterfelijk te zijn geworden, een vleesgeworden ‘onkruid vergaat niet’, de bokser die eindeloos klappen incasseert in de hoek van de ring, maar weigert knock-out te gaan. Dus het kwam het als een schok, dat Twitter-bericht op 22 februari 2022. “Onze geliefde vriend Mark Lanegan is deze ochtend heengegaan.”

Deze rubriek heet ‘Hemelpost’ en u hebt ooit een geweldig cryptische regel over de hemel gezongen, in ‘Methamphetamine Blues’: ‘Keep my eyes wide open and my shotgun loaded / I don’t wanna leave this heaven so soon.’ Wat bedoelde u daarmee? Ik kan maar moeilijk aannemen dat u in een soort leven na de dood geloofde, en ik weet niet of u zich überhaupt thuis zou voelen in de hemel. U lijkt me eerder een vagevuurtype.

Mocht u er toch zijn, laat het me dan weten, dan kom ik even af. Ik heb nog een concert van u tegoed. En ondertussen leg ik hier beneden Bubblegum nog eens op, mezelf bedenkend dat u tóch onsterfelijk blijkt.

(‘Hemelpost’, naar een idee van ‘HP/De Tijd’)