AchtergrondTelevisie
‘Een mix van dood en ziekte’: sterft beroemde Britse soap ‘EastEnders’ na 40 jaar een stille dood?
De beroemde Britse soap EastEnders dreigt na bijna veertig jaar een stille dood te sterven. Kijkers pruimen sinds de pandemie de warrige en sombere verhaallijnen niet langer.
De luchtfoto van Oost-Londen, de contouren van de Theems en het drumintro zorgen bij volksstammen Britten in een oogwenk voor herkenning. De openingstune van EastEnders is een van de bekendste melodieën in het Verenigd Koninkrijk. Maar de BBC-soap boet in sneltreinvaart in aan populariteit. Zonder drastisch ingrijpen verdwijnt het monument van de televisie.
Met weemoed denken fans terug aan de kerstaflevering van 1986, toen ‘Dirty’ Den Watts de scheidingspapieren overhandigde aan zijn vrouw Angie. Hun huwelijk, in een vrije val beland na een reeks buitenechtelijke affaires, hing aan elkaar door een leugen. Alcoholist Angie hield haar man krampachtig binnenboord door te zeggen dat ze leed aan een terminale ziekte. Toen de waarheid uitkwam, koos Den voor zijn maîtresse. De aflevering trok het duizelingwekkende aantal van 30,1 miljoen kijkers.
De verwikkelingen rond de families aan Albert Square in de fictieve buurt Walford, hielden generaties aan de buis gekluisterd. Het ruige oostelijke deel van Londen kreeg een gezicht met de broers Grant en Phil Mitchell, gebaseerd op gangsterduo Ronald en Reginald Kray. Met kroeg The Queen Victoria als het epicentrum van hun wereld.
Het gekissebis tussen Peggy Mitchell en Pat Butcher zorgde voor een komische noot tussen de grimmige verhaallijnen. Tieners konden meeleven met de strapatsen van leeftijdgenoten. Dertigers en veertigers herkenden zich in het geworstel van verschillende personages. De oudere kijker kreeg met onder anderen de hoogbejaarde Dot Cotton een handvat om zich de veranderende samenleving in te trekken.
Spanningsboog
De klad kwam er bijna ongemerkt in. Scriptschrijvers verdwenen, populaire acteurs namen afscheid en de spanningsboog verslapte. De kijkcijfers kalven al jaren af en bereikten vorig jaar enkele nieuwe diepterecords. De crisis was compleet toen de belangrijke kerstspecial slechts 2,9 miljoen kijkers haalde. Een jaar eerder waren dat er nog 3,5 miljoen. Coronation Street en Emmerdale, series die zich afspelen in Noord-Engeland, kwamen langszij en staken de soap voorbij. Zelfs Hollyoaks en Holby City haalden het vlaggenschip van de BBC in.
De makers van EastEnders gaven de schuld van de tanende populariteit aan de opkomst van streamingdiensten zoals Netflix en Amazon Prime, maar de aanhang zoekt het in de slappe plots. Waar de bedenkers vanaf de eerste aflevering in 1985 zich weinig aantrokken van maatschappelijke ontwikkelingen, buigen ze nu voor de tendens om zich aan te passen aan de woke-cultuur.
Tot ergernis van de volgers sprak een 12-jarig meisje zich als een soapversie van Greta Thunberg uit tegen het eten van vlees. Gelijktijdig groeide het aantal jonge acteurs, in een poging meer 16- tot 25-jarigen aan te trekken. Zender ITV verklaarde daarna EastEnders de oorlog door aan te kondigen Coronation Street op hetzelfde tijdstip uit te zenden.
De pandemie deed volgens insiders de rest. De concurrentie bleef uitzenden, maar EastEnders verdween drie maanden van het scherm. Veel kijkers ‘vergaten’ de soap daarna. Voormalig acteur in de serie Charlie Slater verzuchtte in dagblad The Sun: “Je moet de humor behouden, zeker tijdens Covid. Er valt altijd iets te lachen in het leven.”
Coronation Street voelde deze drang naar luchtige intermezzo’s beter aan. Twee rivalen in de liefde gingen elkaar te lijf met opblaaseenhoorns, terwijl in EastEnders een mannelijk personage aan zijn vriendin opbiechtte borstkanker te hebben. Deze “constante mix van dood, ziekte en verloren gewaande familieleden”, zoals een criticus het samenvatte, lijkt de beroemdste soap van het Verenigd Koninkrijk het laatste zetje te geven.
Al geeft de BBC de hoop nog niet op. EastEnders wordt sinds begin dit jaar op een splinternieuwe, 100 miljoen euro kostende set opgenomen. Door de vele extra mogelijkheden daar is de Britse openbare omroep ervan overtuigd dat dit de creativiteit van scenaristen en productie opnieuw een boost zal geven.
