‘Een jaar op zee’: een mooiere ode dan van Wim Lybaert kan je wellicht niet krijgen

Hij verkoopt niet te veel show én hij spreekt West-Vlaams. Wim Lybaert, een kind van de zee, moest zich volgens een gepensioneerd visser niet al te veel zorgen te maken of hij aanvaard zou worden aan boord van een vissersschip. Met die twee eigenschappen kom je al heel ver, en Lybaert - een van de weinige tv-presentatoren van wie je vermoedt dat zijn tv-personage nauwelijks verschilt van wie hij echt is - bezit ze allebei.

Het bleken geen loze woorden van de visser: Lybaert werd met open armen ontvangen. Het mooie resultaat daarvan is te zien in Een jaar op zee. Wim Lybaert trok daarvoor mee met enkele vissersboten en sprak met oud-vissers over hun leven en job, al zien zij het wellicht niet zelf als een job. “De visserij is iets speciaals”, omschreef een van hen hun microkosmos. “Vissers weten meer van elkaar dan hun vrouw. Dat zijn maten. Met respect voor elkaar.”

Het is vooral ook iets wat je moet willen doen: dagenlang op zee, heen en weer geschud door de golven, en dan nog eens hard labeuren. Hoogstens slaap je een paar uur na elkaar, vooraleer de schipper je alweer uit je bed komt fluiten om de vis binnen te trekken. Al weegt dat duidelijk niet op tegen de schoonheid van het vak en de zee. “Je zit eigenlijk in een museum. Da’s machtig schoon.”

“Eten, spugen en werken. Zo raak je erdoor.” Het blijkt volgens de vissers de perfecte remedie te zijn tegen de zeeziekte. Maar meer nog dan de soms wat stoere uitspraken in heerlijk sappig West-Vlaams zijn het de kleinere momenten die blijven hangen. De herinneringen van de oudere vissers aan hun jaren op de boot, of de trots van vaders die over hun zonen vertellen - vissen blijkt toch vaak a family affair te zijn, en heel erg mannelijk.

“Pa, ik blijf meegaan. Ik ga niet meer naar school”, haalde visser Bernd Baert herinneringen op aan de eerste vistrip met een van zijn zonen die op de sportschool zat. De reactie van de moeder, voor wie school heilig is, vertelt hij er voor de lieve vrede niet bij. Maar zijn blik verraadt alles: er gaat niets boven de visserij, en al zeker een diploma niet. Zelden zie je iemand zo glimmen van trots.

Een ras apart zijn het, die vissers. Wellicht zal je het als landrot nooit helemaal begrijpen wat er zo bijzonder aan is, maar Een jaar op zee biedt alvast een boeiende inkijk in hun leven. Er blijven wel nog wat vragen open - het zal toch niet allemaal peis en vree zijn aan boord, en zal ook de duurzaamheid van de visserij aan bod komen? -, maar een mooiere ode dan van Lybaert kan je wellicht niet krijgen, ook al omdat de tv-maker de kunst beheerst zichzelf niet altijd naar voren te schuiven om de show te stelen. Het had bij de vissers ongetwijfeld ook niet gepakt.

Een jaar op zee, elke maandag op Eén en op VRT Max.