De BoekenkastCathy Berx
‘Een dag zonder roman is erger dan een dag zonder eten’: dit leest Antwerps gouverneur Cathy Berx
Dirk Leyman en Stefaan Temmerman portretteren een fervente lezer tussen zijn boeken. Wat zijn de favorieten en waarom? Deze week: Cathy Berx.
“Ilja Leonard Pfeijffer heeft overschot van gelijk: romans lezen is de enige manier om vele levens te leiden. Een dag zonder roman is voor mij erger dan een dag zonder eten. Al van jongs af aan ben ik verslaafd aan boeken. Meer zelfs, als de lessen op school me niet boeiden, las ik bijna ostentatief een roman. Niet zelden werd die vervolgens uit mijn handen gegrist.
“Lezen is gevonden tijd en ruimte. De mooiste weekends zijn deze waarin mijn werk onverhoopt sneller afgerond is, zodat ik ongestoord kan lezen. Voorts lees ik elke avond een uurtje in bed. Op vakantie gaat steevast een stevige stapel boeken mee. En voldoende vulpotloden van het type 0,7 mm 2B. Want ja, ik ga met mijn boeken om zoals de commentatoren en glossatoren van weleer. Een pagina zonder aantekeningen, kruisverwijzingen of herinneringen aan eerdere leeservaringen, is een uitzondering. Door dat intense lezen vind ik favoriete passages pijlsnel terug. Zelfs in The Complete Works van Shakespeare, A la recherche du temps perdu van Marcel Proust, Mijn strijd van Karl Ove Knausgård…
“Juist omdat ze stevig bewerkt zijn, leen ik mijn boeken nooit uit. Mijn huisgenoten deinzen er ook voor terug om ze na mij te lezen. (lacht) Daardoor hebben we nogal wat boeken dubbel. Ook onze kinderen zijn trouwens fervente lezers. Als ouder onze grootste prestatie, vind ik.
“Ik vergeet nooit wanneer ik me voor het eerst verdiepte in Ulysses van James Joyce. Een pijnlijk moment, in 2001. Normaal ben ik zo goed als nooit ziek, maar toen lag ik twee weken in bed met een beginnende longontsteking. Bovendien had ik net een miskraam achter de rug. De dood van Rudy, het zoontje van Leopold Bloom en Molly, speelt een prominente rol in deze buitengewoon fascinerende roman. Ulysses is een erudiet, uniek taalwonder, dat ik sindsdien om de twee jaar herlees. Ons volgende kindje werd na een voldragen zwangerschap helaas dood geboren. Sindsdien moet ik me mentaal extra voorbereiden op boeken waarin een kind sterft. Zo moest ik een drempel over bij De avond is ongemak van Marieke Lucas Rijneveld.
“Joyce is pure muziek. The Dead (het laatste ‘Dubliners’-verhaal, red.) kan ik nog steeds niet met droge ogen lezen. En dat heeft er alles mee te maken dat ik op jonge leeftijd een jeugdliefde aan leukemie verloor.
“De lijst van auteurs en boeken die ik koester is lang, heel lang. In het bijzonder hou ik van ingenieus ‘gecomponeerde’ coming-of-ageboeken, ingebed in een goed geschetste historische, culturele en maatschappelijke context. In De jaren slaagt Annie Ernaux daar meesterlijk in. Ook Hilary Mantel, Gabriel García Márquez, Olga Tokarczuk, George Eliot, Chimamanda Ngozi Adichie, Toni Morrison – lees Beminde! – of Amos Oz zijn daar erg sterk in. Daarnaast wil ik de weerbarstige Elfriede Jelinek noemen. Geniaal hoe zij de problematische oorlogsgeschiedenis van Oostenrijk als diepe onderlaag present houdt, en deze af en toe aan de oppervlakte laat komen.
“Ik ben vooral dol op oeuvrebouwers, scheppers van het rijkst denkbare taaluniversum. Schrijvers die la condition humaine in woord en beeld vatten. Met William Shakespeare op kop, evenals Dante, Mann, Balzac, Homeros en Vergilius… Wie is niet tot in het diepst van zijn ziel geraakt door Othello en de verwoestende kracht van jaloezie, racisme en discriminatie? Of door het hartverscheurende King Lear? Vrijwel altijd voert Shakespeare karaktervolle, krachtige, spitse vrouwen op. Theater is voor mij een even grote jeugdliefde als literatuur.”
