Dua Lipa live in cyberspace: virtuele concerten lijken een blijver

De essentie van elk concert of festival: dat moét toch wel de fysieke sensatie zijn. Of zou dat een nostalgische oprisping zijn? Sinds de lockdown hebben heel wat artiesten zichzelf heruitgevonden in de virtuele, al dan niet geanimeerde wereld. Het lijkt er inmiddels zelfs op dat gestreamde optredens deze pandemie moeiteloos zullen overleven.

Eén van de eerste grote virtuele concerten tijdens de quarantaine was dat van rapper Travis Scott. In april trad die op in het populaire Battle Royale-spel Fortnite. Het vijf shows tellende evenement lokte liefst 45 miljoen unieke bezoekers, veel meer dan eender welke concertarena of festivalweide zou aankunnen. Sindsdien werd de YouTube-opname van het evenement al 113 miljoen keer aangeklikt. Niet kwaad voor een concert dat oogde alsof je per ongeluk aan een zegeltje lsd had gelikt, om vervolgens in een digitaal geanimeerde psychedelische roes te verzeilen.

Mogelijk heeft u lak aan de mening van een veertigjarige beroepszeurkous over muziek, maar dit miniconcert oogde net zo surrealistisch en spectaculair als onnozel en grotesk. Om the real thing – een fysiek concert – naar de kroon te steken, leek Travis Scott ver van huis. Wél geinig om te zien hoe de gamers van Fortnite, die eerder nog de tijd hadden gedood door elkaar naar het leven te staan, hun avatars gezellig lieten samenkomen op een virtueel strand om hun gemeenschappelijke idool aan het werk te zien.

Lil Nas X was dan weer de eerste artiest die een optreden gaf op Roblox: een gratis platform waar tieners elkaar ontmoeten om minigames te spelen. Roblox krijgt maandelijks meer dan 150 miljoen speelvogels over de digitale vloer. Door in zee te gaan met Lil Nas X , de artiest die vorig jaar zowat alle hitlijsten aanvoerde met de TikTok-hit ‘Old Town Road’, deed dit gamingplatform een poging om mee te groeien met zijn doelgroep van piepjonge gebruikers. Een geslaagde gok: de vier identieke shows die Lil Nas X gaf, werden in totaal 33 miljoen keer bekeken.

Daarbij keek je naar een motion captured incarnatie van de artiest, die zo gestileerd werd dat ze zich aanpaste in een digitale wereld die bij elk van de vier gespeelde songs van kleur, vorm en sfeer veranderde. Het bezoekersaantal was enorm voor Roblox, dat virtuele concerten sindsdien ziet als “een nieuwe manier om spelers de kans te geven rond te hangen in een digitale wereld”. Lees: om de ouder wordende gamers te lijmen aan hun platform.

Lil Nas X was een erg grote naam voor zo’n gewaagde vuurdoop, maar het succes van de stunt geeft aan dat Roblox gelijk had om te denken dat hun platform ook een virtuele concertzaal kan worden. Of polyvalente zaal: Ava Max organiseerde haar Heaven & Hell Launch Party op Roblox, en kon rekenen op zo’n twee en een half miljoen visites van players. Op een piekmoment waren er zelfs meer dan 166.000 unieke bezoekers aanwezig: niet slecht voor een veredelde receptie.

Nieuw model

Geen wonder dat de livemuziekwereld haar blik steeds strakker richt op virtuele samenwerkingen. De eerste lockdown werd nog bekampt met online uitgezonden en veelal akoestische concertjes aan de keukentafel, in bed of de fauteuil. Eefje de Visser bracht dan weer een heuse concertfilm uit, zij het ook vanuit haar studio annex woonkamer. Nu een tweede – en mogelijk niet laatste – seizoen van verplichte isolatie is ingegaan, beseft de popindustrie dat ze met een nieuw model voor de dag moet komen om niet kopje-onder te gaan. Liefst een model dat niet alleen het authentieke concertgevoel enigszins benadert, maar waar ook potentieel aan verdiend kan worden. Alle huis-, tuin-, en keukenvlijt van het voorjaar was immers gratis.

Artiesten voelen zich ook niet langer te beroerd om opnieuw tickets te verkopen. Zo vroeg Billie Eilish onlangs 25 euro voor haar Where Do We Go?-livestream. Bij Dua Lipa, die dit weekend acht virtuele concerten geeft, schommelt de ticketprijs dan weer tussen 9,99 euro en een kloeke 61,50 euro. In het laatste geval krijg je wel een exclusieve pre- en aftershow wat dat ook moge betekenen, en een vinyl-exemplaar van haar album. Sowieso mag iedere bezoeker een “ongelooflijke, ambitieuze productie” verwachten met dansers, acrobaten en een grote lijst van gaststerren op het podium. Onze kop eraf als Angèle ook niet even haar opwachting komt maken. Het concert van Dua Lipa kan worden gevolgd via de smartphone of laptop, of via ‘casting’, een naar de televisie gestuurd signaal.

Prijzige onderneming

Onlangs ging onder meer Kylie Minogue haar voor in zo’n digitaal uitgezonden extravaganza. Dat grote sterren het voortouw nemen in deze trend, hoeft niet te verbazen. De shows kunnen maar beter van het scherm spatten om de aandacht van de kijker lang genoeg vast te houden. Zeker wanneer een prijskaartje vasthangt aan die beleving. Voor een weinig dynamisch filmpje met een singer-songwriter op een barkrukje heeft u wellicht geen bedrag over dat ongeveer gelijk loopt met de ticketprijs om diezelfde troubadour in levenden lijve aan het werk te zien.

Financieel gezien is zo’n digitale livesensatie op poten zetten natuurlijk ook een prijzige onderneming. Niet alleen het decor, mogelijke animatie maar ook de filmploeg kosten algauw handenvol geld. Artiesten die zo’n spektakel wel een waardevolle investering vinden, hebben dan weer het voordeel dat ze het bordje met ‘sold out’ in principe nooit aan de deur van een digitaal portaal hoeven te spijkeren. Het aantal kaartjes is immers zo groot als de aangekochte bandbreedte toelaat.

Dat artiesten zelfs online de live-illusie levendig willen houden, mag evenwel blijken uit de uurschema’s. Concerten worden door de bank genomen na valavond gestreamd, en voor het (door technische problemen geplaagde) concert van Sam Smith in Abbey Road (11,5 euro) kreeg je vooraf zelfs de letterlijke waarschuwing om zeker niet te laat in te loggen. Net als bij een echt concert, zou je dan het begin onherroepelijk missen. Die waarschuwing klonk opvallend vertrouwd, in een tijd waar het slot op rockclubs en bioscoopzalen ging.

Concertorganisator Mojo gelooft alvast dat er na de pandemie nog steeds een stijgende vraag zal zijn naar gestreamde concerten. Het volgen van livemuziek vanuit je luie zetel is natuurlijk al jaren mogelijk, met of zonder betalend ticket. Al sinds de jaren negentig kon je een festival als Pinkpop of Rock Werchter live of met enige vertraging volgen op televisie en radio. Fabchannel werd twintig jaar geleden dan weer in het leven geroepen voor beginnende en kleine bands om een groter publiek aan te trekken, dankzij streams die thuis te volgen waren. Een paar jaar later ging Fabchannel evenwel kopje onder, door gebikkel over rechtenkwesties met platenlabels.

Eindeloze mogelijkheden

Waarom zou het nu dan wél lukken? De tijdsgeest is veranderd, net als de financiële afhankelijkheid van een label bij muzikanten. Ook de noden van de muziekliefhebber in een goeddeels digitale wereld zijn anders. Met het concept ‘Larger than Live’ wil programmeur en festivaldirecteur Ide Koffeman (Down the Rabbit Hole) het publiek bijvoorbeeld méér bieden dan een zuiver gestreamd concert. Larger than Live zal live en online te volgen zijn vanuit de Ziggo Dome in Amsterdam. De toeschouwer kan thuis zelf bepalen welk camerastandpunt hij wil. “Je kunt je voorstellen dat er bijvoorbeeld een ‘drumcam’ komt, waarop je thuis het drumwerk kan volgen”, vertelde Koffeman onlangs in de Volkskrant. “Maar misschien is het ook leuk om een camera mee te laten lopen achter de schermen, zodat je een kijkje krijgt in de productie van een show.” De kijker kan verder ook in contact komen met de rest van het onlinepubliek via een chatfunctie in het scherm.

De mogelijkheden zouden oneindig zijn. Al kan een heuse liveshow bijwonen natuurlijk zelden geëvenaard worden als ervaring. Toch biedt streaming nooit eerder geziene voordelen aan artiesten en publiek. De uitvoerder krijgt in tijden van een gezondheidscrisis een nieuwe kans om zich van een inkomen te verzekeren, en dat meteen op wereldwijde schaal. Zoals Bert Ostyn van Absynthe Minded onlangs immers stelde: “Tweehonderd mensen toelaten in een zaal met een capaciteit van tweeduizend mensen: daar scheurt iedereen zijn broek aan.” Bovendien kan de artiest je desgewenst met groter gemak dan ooit tevoren meetronen in zijn eigen fantasiewereld – daar gaven Travis Scott en Lil Nas X al bewijs voor. De muziekfan die op zijn beurt niet fysiek aanwezig kan zijn op een concert, hoeft zijn ticket niet van waarde ontdaan te zien. Op vertoon van een code kun je zo’n betalend optreden gewoon in high definition streamen.

Toch lijkt het een tweesnijdend zwaard. Zelfs wanneer je thuis de lichten uitknipt en voor een fatsoenlijk beeldscherm gaat zitten, het geluid via een haarscherp stereoluidsprekersysteem de kamer laat binnendruppelen, en de bassen misschien een béétje steviger aanzet, is zo’n streaming concert nog steeds hooguit een facsimile van het Echte Werk. Alleen al daarom is het veel te vroeg om fysieke concerten af te serveren als een relikwie uit het verse verleden. Je mist sowieso de charme van een gedeelde ervaring, zelfs wanneer die ervaring inhoudt dat andere concertgangers onbehouwen tegen je blijven aanbotsen, of hun zweet en plakkerig bier morsen op je schoenen. Mist ú het niet ongelooflijk, die liveconcerten?

Vrijdagavond en zaterdagavond streamt Dua Lipa acht liveconcerten via https://www.live-now.com