Dromen van wereldvrede: Stille Nacht (6+) is gedurfd jeugdtheater met hoogten en laagten ★★★☆☆

Waarom bouwen kinderen een kamp? Om zich te verstoppen en om geborgenheid te zoeken bij een vuur. In Stille Nacht spelen Peter Van den Eede, Clara Cleymans en Wim Helsen met de kerstclichés van lichtjes en gezelligheid, maar ze schuiven er een wrange metafoor onder. De sociaal onaangepaste Roel (Helsen) wil een kamp bouwen waar iedereen, werkelijk iedereen, elkaars vriend is. De betweterige Zaccaria (Van den Eede) werpt zich op als leider, uit het niets dient zich Dominique (Cleymans) aan. Er is haast bij de bouw van dit kamp, want binnen een uur valt het licht uit en is de ‘tempeest’ daar.

Zoals dat gaat in kinderspel, is er geen rechte lijn vooruit. ‘We moeten nu toch echt beginnen’ roept Zaccaria wanhopig, maar er is afleiding, er zijn interrupties en conflicten, alles loopt anders dan voorzien. Het ‘beginnen’ (als politieke daad, zoals Van den Eedes gezelschap de HOE wel vaker thematiseert) blijft steken in de menselijke onderhandeling - hoe herkenbaar, zie de zoveelste mislukte klimaattop. Een van de struikelblokken is de onduidelijkheid over wat echt is en wat spel, nog zo’n stokpaardje van de HOE.

De grens tussen geestigheid en langdradigheid is dun, want eens de metafoor geïnstalleerd, beweegt daarbinnen nog weinig. Het gaat nu om de interactie tussen de drie, die op hun charisma drijven om de voorstelling recht te houden. Van den Eede doet wat hij vaak en goed doet: ongemak wegbabbelen. Helsen moet het hebben van zijn fysieke hoekigheid en Cleymans vlindert daar vederlicht tussen. Tezelfdertijd is het frappant hoe de drie (die nooit eerder voor jeugdtheater creëerden, hulde aan HETPALEIS dat dit risico aangaat) het spelen van zesjarigen intuïtief vatten. Ik zie het elke dag thuis exact zo: ongericht, associatief, rommelig, soms ronduit saai. Spelregels worden al spelend gewijzigd, à l’improviste ontstaan liedjes die de situatie beschrijven. Stille Nacht is bij momenten herkenbaar en vertederend, om even later inhoudelijk weg te zakken in een diepe put.

Wanneer het uur om is, breekt de storm los. Het is de tijd van ‘tempeest’, van de ‘tijdgeest’, en het vergt niet veel inlevingsvermogen om daarin onze multiple crisistijd te herkennen. Zal het lukken om een inclusief kamp te bouwen en het kampvuur te ontsteken? Het is een vraag die de volwassenen in de zaal vooral zichzelf dienen te stellen.