Dit zijn de 20 beste boeken van 2021 tot nu

Omdat geen enkele goedgevulde reiskoffer dan wel ligzetel in eigen achtertuin écht klaar is voor de zomervakantie zonder een stapel verse lectuur, verzamelden wij voor u de beste titels die dit jaar al zijn verschenen.

★★★★★
Jonathan Coe: ‘Meneer Wilder en ik’

In de Oscarwinnende komedie The Apartment (1960) giet New Yorker Jack Lemmon de spaghetti af met een tennisracket, hij stapt de eetkamer binnen waar Shirley MacLaine op hem zit te wachten, en verkondigt met geveinsde nonchalance: ‘Ya know, I used to live like Robinson Crusoe. I mean shipwrecked among eight million people. And then one day I saw a footprint in the sand and there you were.’ Het is mede dankzij zulke gedenkwaardige speelsheid dat Billy Wilder als één van de allerbelangrijkste Amerikaanse filmregisseurs geldt. Jonathan Coe brengt nu het icoon Wilder met succes van doek naar boek.

★★★★½

Penelope Lively: ‘Moon Tiger’

Een nieuwe vertaling van een onterecht vergeten Booker Prize-winnaar uit 1987. Een bedlegerige Londense dame heeft decennialang populaire geschiedenisboeken geschreven en wil in haar laatste levensdagen haar magnum opus creëren: een allesomvattende, caleidoscopische geschiedenis van de wereld, maar eigenlijk vooral van háár wereld. In een ronduit alles verzwelgende stijl blikt ze terug op haar jeugd, de bizarre liefde voor haar broer, de angsten die ze in de twee wereldoorlogen heeft doorstaan, haar leven in Egypte en een kortstondige, maar passionele romance met een soldaat.

Douglas Stuart: ‘Shuggie Bain’

Douglas Stuart won de Booker Prize met dit snoeiharde maar intieme debuut over een straatarm gezin in Schotland. Agnes Bain, een verslaafde alleenstaande moeder, kan nauwelijks voor haar drie kinderen zorgen. Eén van haar zonen, Shuggie, past met zijn verfijnde taal en gevoelige gedrag niet tussen de ruwe arbeiderskinderen, en daar wordt hij voortdurend op gewezen.

Alex Schulman: ‘De overlevenden’

In een jaloersmakend moeiteloze schrijfstijl bewijst de 45-jarige Zweed Alex Schulman dat je voor een diepgravende familiekroniek geen kilo’s papier nodig hebt. In ‘De overlevenden’ heeft hij bovendien de wetenschappelijke stand van zaken over genetische aanleg en opvoeding handig verwerkt. En lezers kunnen urenlang discussiëren over de al dan niet bevredigende ontknoping. Meer dan één scène van ‘De overlevenden’ ze hun hele leven bijblijven. Nooit zult u nog met dezelfde ogen naar een vis in de braadpan, een elektriciteitscabine of een verkoelende zwempartij in een meer kijken.

★★★★☆

Frank Westerman: ‘De kosmische komedie’

Wij treden uit ons zonnestelsel in het universum, louter op zoek naar vrede en vriendschap.’ Het zijn plechtige openingswoorden op de twee gouden langspeelplaten aan boord van de ruimtesondes Voyager 1 en 2, die negen jaar geleden ons zonnestelsel hebben verlaten. Opnames die buitenaardse levensvormen met de bijgeleverde naald kunnen ontsluiten, mits ze sonde én plaat heelhuids weten te onderscheppen. Er staan ook vogelgeluiden en zingende walvissen op, en muziek, van Bach tot Senegalese percussie. ‘Een zelfportret van hoe we onszelf graag zien,’ concludeert Frank Westerman in ‘De kosmische komedie’, ‘als deugdzame creaturen.’

Fareed Zakaria: ‘De wereld na de pandemie’

Een visionair werk van een gerenommeerd CNN-journalist over de langetermijneffecten van de coronapandemie. Zakaria schrijft een breed uitwaaierend relaas over hoe de wereld er in de toekomst zou kunnen uitzien, en welke lessen we kunnen trekken uit het virus dat ons nu nog steeds dwingt tot onlinemeetings en obsessief boswandelen.

Christophe Vekeman: ‘Carwash’

‘Rot toch op met je romans vol rare schijnproblemen,’ zingen de stamgasten uit volle borst in café Het Bier en Nu bij aanvang van Vekemans nieuwe roman. Die presenteert hij zelf als de eerste musical in de geschiedenis van de wereldliteratuur. Het schrijfplezier spat van de bladzijden en de hilarische toogpraat mét aanstekelijk gezang bezorgt de lezer stijve kaken van het lachen.

Dimitri Verhulst: ‘In weerwil van de woorden’

Pol Verholst is een tandarts die er uit angst voor de post mee gestopt is zijn brieven te openen. We verklappen maar meteen de afloop van dit groteske verhaal: van de post kun je niet winnen, Pol Verholst zal worden weggebracht naar een cel of een psychiatrische instelling.

Peter Terrin: ‘Al het blauw’

Minder is meer bij Peter Terrin: hij heeft geen nood aan originele plotwendingen of vertelstructuurspielerei om de leeshonger tot de laatste bladzijde te voeden. Geen behoefte aan daverende metaforen om zijn liefde voor de Nederlandse taal te illustreren. En een jaren 80-decor? Dat bouw je met cassettebandjes van INXS, een telefooncel en een Raider. In een heerlijk onhippe, oerdegelijke stijl vertelt de voormalige winnaar van de AKO- en Europese Literatuurprijs over de heimelijke romance van Carla, de barvrouw van café Azzurra, met stamgast Simon, een jongen die vroegtijdig met zijn studie is gestopt.

Frenk Meeuwsen: ‘Jaar nul’

Ook het allergewoonste is uniek voor wie het zelf meemaakt: dat is het verhaal van Jaar nul, de tweede grafische roman van de Nederlandse tekenaar Frenk Meeuwsen. Een kleurrijk, intelligent boek over een late vaderwens.

Avni Doshi: ‘Verbrande suiker’

Een vlijmscherp maar onverwacht geestig debuut over een dementerende moeder die vroeger de hedonistische flierefluiter uithing – ze vervoegde onder andere een Indiase sekte – en daarbij nauwelijks omkeek naar haar dochter, tenzij om haar te straffen. De dochter, tevens protagonist, wordt dan geconfronteerd met het feit dat haar moeder zich niets meer herinnert van haar vroegere wreedheid.

Rachel Cusk: ‘De tweede plaats’

Waar de plot in eerder werk als Contouren, Transit en Kudos terzijde werd geschoven om de ideeën en alleen de ideeën te laten glimmen, krijgt De tweede plaats van Cusk wel een helder gestructureerd verhaal. M, het hoofdpersonage, loopt in Parijs op een schilderij dat haar uit haar eigen leven duwt. Het zet haar aan om haar huwelijk op te blazen, en jaren later de schilder uit te nodigen op de bepaald bucolische plek waar ze met haar tweede man woont. Door de komst van de kunstenaar en zijn jonge vriendin Brett gaat alles schuiven: de slagboom zwaait open, de catastrofe dendert binnen.

Elisabeth Wetmore: ‘Valentijn’

In Odessa, een klein oliestadje in het Texas van de jaren 70, heerst het mansvolk over al de rest. Elizabeth Wetmore zoomt in op de rol van drie sterke vrouwen in die hellhole. Tussen al dat testosterongeweld weten de dames zich dapper staande te houden door samen te werken en voor elkaar te zorgen. Kortom: empathie overwint woede. Dat ze zich dat maar eens in de oren knopen aan de overzijde van de Atlantische Oceaan. In Odessa, een klein oliestadje in het Texas van de jaren 70, heerst het mansvolk over al de rest. Elizabeth Wetmore zoomt in op de rol van drie sterke vrouwen in die hellhole. Tussen al dat testosterongeweld weten de dames zich dapper staande te houden door samen te werken en voor elkaar te zorgen. Kortom: empathie overwint woede. Dat ze zich dat maar eens in de oren knopen aan de overzijde van de Atlantische Oceaan.

Marian Engel: ‘Beer’

De virale meme ‘What the actual fuck, Canada?’ rond de cover van Beer wekte de controversieelste titel in de Canadese canon in 2014 uit een 38-jarige winterslaap. Dat het taboedoorbrekende pareltje uit 1976 ook in de lijst ‘Boeken waarop Canadezen trots zijn’ pronkt, zegt veel over de controverse én de bewondering.

© Humo