Dit waren de beste films van 2022: van vulkanen en kannibalen tot beklijvende vriendschap

Het is weer die tijd van het jaar, om terug te blikken op al wat er geweest is. Dit zijn de beste films van 2022.

20. Les enfants des autres

De minpunten van het plusouderschap: velen kunnen ervan meespreken, weinig filmmakers gaan ermee aan de slag. Regisseur en scenarist Rebecca Zlotowski bracht daar dit jaar verandering in: zij vertaalde haar eigen ervaringen in een zielroerend drama over een lerares die verliefd wordt op een man met een 4-jarige dochter. Een must-see voor iedereen die kinderen heeft, wil, of nooit kreeg.

19. Fire of Love

De Amerikaanse Sara Dosa vat de eigenzinnige driehoeksrelatie van twee vulkanologen met hun onderzoeksobjecten in de spannende documentaire Fire of Love. De spectaculaire, soms hallucinatoire beelden komen uit het archief van de twee wetenschappers (Maurice en Katia Krafft) waarvan we al aan het begin van de film weten dat ze een gewisse vulkaandood tegemoetgaan. Veel meer suspense dan menige thriller.

18. Grosse Freiheit

Meer dan een eeuw lang werden Duitse homomannen in de gevangenis gegooid vanwege hun geaardheid. Regisseur Sebastian Meise rakelt deze pijnlijke geschiedenis op in het zwijgzame, gloedvolle Grosse Freiheit: een fragmentarische blik op het leven van een man die steeds opnieuw in de cel terechtkomt, maar steeds blijft liefhebben. Franz Rogowski bewijst zich alweer als Duitslands gevoeligste karakterkop.

17. Drive My Car

Een film van drie uur destilleren uit een kortverhaal van Haruki Murakami: Ryusuke Hamaguchi kan dat. Toch voelt het meanderende Drive My Car niet aan als een nodeloos lange literatuurbewerking: meerijden met Yūsuke (Hidetoshi Nishijima), een acteur die om zijn overleden echtgenote rouwt, is een zegen voor wie houdt van ingetogen cinema die langzaam onder je huid kruipt en daar nog erg lang blijft zitten.

16. Tori et Lokita

De broers Dardenne vonden in 2022 hun mojo terug met Tori et Lokita, een drama over twee minderjarige migranten die voor elkaar door het vuur gaan. Het is niet alleen hun mooiste film in jaren, maar ook hun prangendste. In een tijd waar sommige mensen zonder papieren in ons land noodgedwongen in de vrieskou op straat slapen, klinkt de roep van de frères om wat meer broederschap nog luider.

15. Holy Spider

Net als L’événement gebaseerd op feiten uit het verleden en toch brandend actueel: Holy Spider, een politieke thriller waarin een journaliste op zoek gaat naar de vrome seriemoordenaar die vrouwen van lichte zeden wurgt met hun eigen hoofddoek. Holy Spider ontwikkelt zich in zijn eerste uur als de Iraanse tegenhanger van de thriller Zodiac, maar ontpopt zich daarna tot een politiek-religieus drama.

14. Triangle of Sadness

Was die tweede Gouden Palm op rij wat te veel eer voor Ruben Östlund? Ja. Maar was Triangle of Sadness ook de film die ons dit jaar het hardst deed lachen? Jazeker. Östlund zet de superrijken in hun blootje zoals alleen hij dat kan: met kak, kots en een geweldig sociologisch experiment op een onbewoond eiland. Zonde dat we de veel te vroeg gestorven hoofdactrice Charlbi Dean nooit meer zullen zien schitteren.

13. The Northman

2022 zal de geschiedenisboeken ingaan als het jaar waarin weirdo Robert Eggers een blockbuster probeerde te maken. Zijn eerste, en wellicht ook zijn laatste, want het peperdure The Northman flopte in de bioscoop wegens veel te bizar voor het grote publiek. Net om die reden duikt dit geflipte vikingdrama nu ook op in onze top-20: wij smulden van iedere hallucinatie en elk naakt vuistgevecht.

12. De acht bergen

Felix van Groeningen en Charlotte Vandermeersch gingen door een diep dal, maar klauterden er samen weer uit dankzij De acht bergen: een verfilming van Paolo Cognetti’s populaire Alpen-roman, waarvoor ze hun krachten bundelden als coregisseurs. Het resultaat is veel meer dan relatietherapie. Het is een melancholische, wijze film over vasthouden en loslaten, weggaan en thuiskomen, zoeken en al dan niet vinden.

11. The Batman

Vijf jaar nadat hij met verve een punt zette achter de Planet of the Apes-franchise keert de hypergetalenteerde regisseur Matt Reeves terug met de beste superheldenfilm in jaren. The Batman is zo duister als een maanloze nacht en kan probleemloos naast Nolans The Dark Knight staan. Het beste bewijs dat een reboot wel degelijke artistieke merites heeft, met de juiste regisseur (m/v/x) aan de knoppen.

10. Decision to Leave

Na de serie Little Drummer Girl keert Park Chan-wook (Oldboy) terug naar de bioscoop met dit als thriller verpakte melodrama waarmee de Zuid-Koreaan een eigentijdse draai geeft aan Hitchcocks meesterwerk Vertigo. Zelf als het labyrintische scenario een zoveelste sibillijnse bocht neemt, blijven de emoties tastbaar in deze film over een rechercheur in de romantische klauwen van een moordverdachte. Tevens een masterclass in mise-en-scène.

9. Vortex

“Al mijn films gaan overleven”, vertelde regisseur Gaspar Noé aan deze krant, maar toch is Vortex een buitenbeentje in zijn oeuvre. Ditmaal richt hij zijn camera niet op de seksuele, gedrogeerde escapades van jongeren, maar op de aftakelende hersenen van een bejaard koppel in Parijs. In split screen laat Noé ons ruim twee uur meeleven met twee personages (prachtig vertolkt door Françoise Lebrun en Dario Argento) die verdwalen in de reis naar het einde van hun leven. Vortex is Noé’s intiemste film, zonder aan radicaliteit in te boeten.

8. Hit the Road

Het autoritaire regime in Teheran zette de kritische regisseur Jafar Panahi dit jaar achter slot en grendel, maar zijn zoon Panah nam onverschrokken de fakkel over. Hit the Road is sociaalbewuste cinema van de bovenste plank: een rotentertainende roadtrip, waarin een 6-jarig ongeleid projectiel op de achterbank de show steelt, maar waarin tussen de lijnen ook het drama van het Iraanse volk verteld wordt. Een snoepje met een wrange nasmaak.

7. L’Evénement

Het genre ‘abortusdrama’ doet liefhebbers van spektakel of lichtvoetig entertainment, maar wie L’événement dit jaar aan zich voorbij liet gaan, miste wel een van de beklijvendste films van het jaar.

En helaas ook een van de actueelste: L’événement mag zich dan wel afspelen in het Frankrijk van de jaren zestig, maar in een jaar waarin het Amerikaanse Supreme Court de klok voor vrouwen een paar decennia terugdraaide, voelde het verhaal van de jonge studente die haar leven op het spel zet voor een abortus pijnlijk hedendaags aan. Regisseur Audrey Diwan won verdiend de Gouden Leeuw op het Filmfestival van Venetië, en schrijfster Annie

Ernaux, die haar boek baseerde op haar eigen ervaringen, werd dit jaar bekroond met de Nobelprijs voor Literatuur.

6. Everything Everywhere All at Once

De getikte Daniels (regisseursduo Kwan en Scheinert) gaven Marvel dit jaar het nakijken met een film die wél alle creatieve mogelijkheden van het multiversum benut. Everything Everywhere All at Once is een heerlijk extravagante trip waarin werkelijk alles kan. Dat er tussen de buttplugs, hotdogvingers en googly eyes ook plaats is voor gevoelige observaties over migratie en intergenerationeel trauma, verrast nog het meest.

5. Top Gun: Maverick

Een vervolg, 35 jaar later, op een van de meest iconische films uit de jaren tachtig? Het lijkt een slecht idee, maar kennelijk pakken slechte ideeën soms geweldig uit. Natuurlijk voert nostalgie de boventoon in Top Gun: Maverick, maar regisseur Joseph Kosinski’s film voelt nooit goedkoop of belegen aan. Integendeel: hij maakt zowaar een blockbuster met interessante personages die je doen meeleven en met feilloos geregisseerde actiescènes. Letten de superhelden even op?

4. Bones and All

De gruwelijkste film van het jaar is, paradoxaal genoeg, ook de meest romantische. Maren (Taylor Russell) en Lee (Timothée Chalamet) zijn immers verliefde kannibalen, en Call Me By Your Name-regisseur Luca Guadagnino brengt alle aspecten van hun persoonlijkheid in beeld. De onbedwingbare neiging om hun tanden in andermans vlees te zetten is heerlijk weerzinwekkend, de intense liefde die gaandeweg tussen hen groeit is van een ontroerende schoonheid. Een prachtig verhaal over twee outsiders die bij elkaar warmte vinden in een koude wereld.

3. C’mon C’mon

Mike Mills heeft een patent op lichte films waarin toch eindeloos veel diepgang zit. Joaquin Phoenix vertolkt een charmante en licht getroebleerde radiomaker die zichzelf beter leert kennen wanneer hij op zijn neefje moet passen. In sober zwart-wit reist Mills van het zonnige Californië over het koude New York naar het altijd toverachtige New Orleans en verkent hij alle uithoeken van ons emotionele palet: C’mon C’mon is een bitterzoet pareltje.

2. Licorice Pizza

Op het eerste hoogtepunt van filmjaar 2022 moesten we niet lang wachten: met Licorice Pizza bewees Paul Thomas Anderson nog maar eens dat hij belachelijk getalenteerd is. Een nostalgische liefdesbrief aan de San Fernando Valley van de jaren zeventig, waarin Alana Haim en Cooper Hoffman debuteren én schitteren. Romantiek, humor, een dijk van een soundtrack en beeldschone fotografie: Licorice Pizza had alles.

1. Close

De Belgische film was dit jaar niet alleen de redder van noodlijdende bioscoopzalen, maar ook een betrouwbare leverancier van uitstekend spul. In die mate dat dit lijstje zowaar wordt aangevoerd door een film uit eigen land.

Al sinds de première dit voorjaar in Cannes blijft Close nasmeulen in ons hart. Niemand die vriendschap zo puur in beeld bracht als Lukas Dhont, en ons tegelijk zo aan het denken zette over mannelijkheid en kwetsbaarheid.

Close is een ontroerende en noodzakelijke film. En alsof dat nog niet genoeg was, is het ook nog eens sensoriële, doordachte cinema die getuigt van een zelden geziene visie en beheersing van het medium. Of Close straks bekroond wordt met een Oscar, is bijzaak. Dit is nu al een klassieker.