La Casa Del Artista
De villa van schilder Franz von Stuck is de darkroom van zijn psyche
Waar en hoe leefden beroemde kunstenaars? Deze week: het totaalkunstwerk van Franz von Stuck.
Het Haus der Kunst, de Führerbau: op citytrip in München kan je onmogelijk naast nazi-erfgoed kijken. Zelfs in de fin-de-siècle-atelierwoning van Franz von Stuck (1863 – 1928) ontsnap je er niet aan. De schilder had namelijk dezelfde pech als componist Richard Wagner: supergetalenteerd, maar helaas een van Hitlers favorieten. Dat etiket kreeg hij postuum moeilijk afgeschud, ook al maakte hij de opkomst van de Führer eigenlijk nooit mee. Stuck borstelde zijn eerste olieverfschilderij, Die Wilde Jagd, in 1889, het geboortejaar van Hitler. In zijn boek The Psychopathic God beweert Robert Waite dat Hitler zijn snor en kapsel afkeek van dat grimmige schilderij.
Bij leven was Von Stuck nochtans een smaakmaker. De Beierse molenaarszoon richtte in 1892 in München mee de ‘Sezession’ op, de prequel op het symbolisme en de art nouveau. Op zijn 32ste werd hij al professor aan de Academie van München, waar hij lesgaf aan de latere Bauhaus-iconen Wassily Kandinsky, Paul Klee en Josef Albers. Ironisch, want uitgerekend de nazi’s zouden het Bauhaus sluiten in 1933.
In 1897, het jaar waarin hij trouwde met Mary Lindpaintner, bouwde hij zijn megalomane stadspaleis, Villa Stuck. Binnenin lijkt het wel een logetempel: de ruimtes zijn gedecoreerd met driehoeken, bladgoud, nissen, neo-Byzantijnse mozaïeken, klassieke zuilen en verwijzingen naar Egypte, Rome en Griekenland. Zelfs in de tuin staan sculpturen, geïnspireerd op Pompeï.
Hoewel Von Stuck een vrolijke Frans was, ziet zijn villa er bloedserieus uit. Sinister zelfs, en dat komt niet alleen door het Hitler-parfum. De kunstenaar hield namelijk van duistere femmes fatales, macabere taferelen en een weeë cocktail van mythologie en erotiek. Villa Stuck is de darkroom van zijn psyche. En die viel indertijd in de smaak, want in 1900 kreeg hij op de Parijse Wereldtentoonstelling een gouden medaille voor de meubelcollectie van zijn villa. In 1905 werd hij in de adelstaf verheven: Stuck werd von Stuck.
Tijdens de Tweede Wereldoorlog kon Hitler niet beletten dat Villa Stuck beschadigd raakte. In 1965 kocht het echtpaar Hans-Joachim en Amélie Ziersch de ruïne van Stucks erven. Ze openden er in 1968 een museum. In 1991 schonken ze het huis aan de stad München. Sindsdien is het een architecturaal bedevaartsoord. Niet voor neonazi’s, maar voor fans van excentrieke jugendstil.
Villa Stuck, Prinzregentenstraße 60, München (Duitsland), villastuck.de
