De soundtrack van ‘1985’: ‘Bombastische muziek bij de overvallen van de Bende? Te Amerikaans’

Dat de soundtrack van ‘1985’ vol kille synths en warme violen zit, is u misschien niet opgevallen – goede soundtracks vallen nu eenmaal niet op. De vinylrelease is een nieuwe kans om het werk van muzikanten Jeroen Swinnen en David Martijn te ontdekken.

Sla deze alinea over als u nog niet gekeken hebt, maar de tweede aflevering van 1985 eindigt met een wild feestje onder rijkswachters. Op de achtergrond hoor je eightiespop, tot het moment dat adjudant Debels (Titus De Voogdt) over de Pinon-tapes begint. Plots is daar de donkere drone van een synthesizer, de viool klinkt steeds luider en onaangenamer. Dat er tijdens de braspartij wordt ingebroken in de kazerne, hoef je zelfs niet te zien: een blinde hoort de stront aan de knikker.

Voor componisten David Martijn en Jeroen Swinnen is het een van dé momenten die de reeks typeren. Martijn is vooral bekend van Goose, Swinnen is een allrounder met ervaring bij Vive la Fête, DAAN en het tv-programma Liefde voor muziek. Beiden weten wat het is om voor series te schrijven: David voor De dag, Swinnen voor Beau Séjour. Het is regisseur Wouter Bouvijn die hen samenbracht, eerst voor zijn vorige reeksen De twaalf en Red Light en nu dus voor 1985.

Martijn ging als man van de elektronica aan de slag met synthesizers uit de eighties, de klassiek opgeleide Swinnen liet een strijkkwartet aanrukken. “We hebben allebei een dienende rol gehad in verschillende groepen en konden elkaar daardoor snel aanvullen. Op de dag van onze eerste ontmoeting schreven we meteen twee of drie stukken. Als David een pulserende soundscape maakt, weet hij waar hij ruimte kan laten voor mij. Met z'n tweeën zijn we intussen een klank op zich.”

Twaalf uur per dag

Voor De dag ging Martijn al aan de slag toen enkel het scenario af was, maar voor de reeksen van Wouter Bouvijn beginnen hij en Swinnen niet voor ze volledig gemonteerd zijn. “Dat lijkt moeilijker, maar voor ons werkt het beter. Wij moeten het hebben van een korte, heftige periode: twaalf uur per dag in de studio voor een paar weken aan een stuk.”

“Op die montage zit temp muziek, een voorlopige score dus. Vaak kies ik voor Nils Frahm of Ólafur Arnalds, grote namen die ik bewonder. Als het werk van David en Jeroen mij de temp doet vergeten, dan weet ik dat het zeker goed zit. Bij 1985 had ik dat gevoel meteen.” Zelf is Bouvijn een verdienstelijk pianist en dat helpt volgens Martijn. “Van andere makers krijg ik al eens vage instructies. Dat mijn werk wat groener moet klinken of zo. Wouter vraagt gewoon waarom we een sol kruis spelen en geen fa.”

De belangrijkste vraag voor de componisten achter 1985: welke muziek schrijf je voor een nationaal trauma als de Bende van Nijvel? Het antwoord van het trio is: niet te veel. Bij de beelden van geplunderde supermarkten houden de synths op met gonzen, de violen schrijnen als open wonden. “We hadden een bombastische soundtrack kunnen schrijven vol drums en effecten, maar dat is me te Amerikaans”, zegt Swinnen. “Wouter vroeg ons van in het begin om ons niet op de actie te focussen, maar op de emotie van de personages. Bij de scène op de studentenbetoging wilde hij niet het getrommel van matrakken op schilden horen, maar de ruis in het hoofd van de ontredderde rijkswachter Franky.”

Songs clearen

In 1985 zit ook bestaande muziek: de eerste scène wordt gedragen door ‘O la la la’ van T.C. Matic en ook op de feestjes van het personage dj Vicky (Mona Mina Leon) passeren tracks uit vervlogen tijden. De nostalgie blijft wel bewust beperkt. “Al die songs clearen had ons veel geld gekost, zeker omdat we met deze reeks naar het buitenland willen”, zegt Bouvijn. “Dan gingen we liever voor Belgische muziek bijna niemand kent, zoals ‘Poker’ van Cleanic Pattaya.” Het gevoel van de synthpop en postpunk zit er wel in, vindt Swinnen. “Als je goed luistert, hoor je een paar songs die Dave en ik in die stijl hebben gemaakt, puur voor de lol. Serieus, ik denk dat wij met ons tweetjes alles zouden kunnen schrijven.”

De soundtrack van 1985 verschijnt in juni op vinyl en kan nu al besteld worden.