De satire in ‘France’ is even scherp als een bowlingbal ★☆☆☆☆

‘Wat een vermoeiende film’, schreven wij onderaan onze notities over France. Twee uur en 14 minuten lang waren we getuige geweest van hoe de Franse filmmaker Bruno Dumont (Hors Satan, Le p’tit Quinquin) met een bot mes de staat van Frankrijk in de 21ste eeuw probeerde te fileren. Het resultaat is een filmisch bloedbad.

Dat is jammer voor zijn publiek, maar ook voor Léa Seydoux, aan wier indrukwekkend cv – Inglourious Basterds! La vie d’Adèle! The French Dispatch! – nu een zwarte pagina wordt toegevoegd. Seydoux speelt France, een tv-journaliste wier narcisme haar tot een nationale beroemdheid heeft verheven. Of ze nu reportages draait over de strijd tegen IS in de Sahel of over bootvluchtelingen in de Middellandse Zee: altijd is zij, fotogeniek in de lens kijkend, het middelpunt van haar werk. Tot ze per ongeluk een arme maaltijdkoerier omver rijdt en een existentiële crisis doormaakt. Een beetje, toch.

Wat wil Dumont zeggen met zijn film? Niets. Dumont wil iets roepen met zijn film, zo luid mogelijk. Subtiliteit is nooit aan hem besteed geweest, maar de decadentie van zijn hoofdpersonage wordt zo grotesk in beeld gebracht dat het een aanfluiting is van wat satire ooit was. Of het nu gaat om de kitscherige barok van haar immense appartement in Parijs, een opzichtig dramatisch geënsceneerd auto-ongeluk of de geforceerde dialogen waarmee personages duidelijk maken dat alles om aandacht draait: het geeft je de indruk dat het scenario én de regie-aanwijzingen IN ALL CAPS zijn geschreven.

De acteerprestaties zijn al even overdreven: vooral Blanche Gardin, als France’s assistent Lou, verdrinkt in een oceaan van slechte tekst en overacting. Ondertussen probeert Seydoux zich zo goed mogelijk drijvende te houden, maar Dumont reikt haar geen reddingsboei aan. Hij is te veel bezig met zijn eigen slimme metafoor. Want natúúrlijk is de narcistische maar twijfelende France een stand-in voor la France, een natie die door zichzelf geobsedeerd lijkt, ook op een moment in de geschiedenis waarin ze niet langer het centrum van de wereld is. De ironie wil dat Dumont zich met zijn opzichtige film net aan dezelfde navelstaarderij bezondigt.

Zo blijkt Dumonts vorm van satire even scherp als een bowlingbal. Maar daarmee kun je tenminste nog tien kegels omverwerpen. France belandt echter meteen in de goot.