De McCartneys over hun liefde voor dieren en elkaar

Natuurlijk is hun vader Paul McCartney (79) een levende legende. Toch lijkt het erop dat moeder Linda, veggie-voorvechter en dierenrechtenactivist, een nog grotere invloed had op Stella (50) en Mary (52). Drie McCartneys over plantaardig eten in de jaren zeventig, hun drang om doodgewoon te blijven en de krater die Linda’s veel te vroege dood in hun leven sloeg.

Stella McCartney: ‘Mijn ouders zijn mijn mode-iconen, hip zijn interesseerde hen niet’

Een van Stella McCartneys vroegste herinneringen speelt zich af in de kleerkast van haar ouders. “Ik was drie of vier jaar en zat in de kast naar de glitterlaarzen van mijn moeder en de slobkousen van mijn vader te kijken. Dat is een heel levendige herinnering.” Nu zit Stella McCartney in een koekjeskleurige trui en broek van haar gelijknamige modelabel op de vloer van haar huis in Notting Hill, waar ze met haar man Alasdhair Willis en hun vier kinderen woont.

Toen Stella werd geboren, waren The Beatles al gesplit. Ze groeide dus niet op in de verblindende schijnwerpers van de Beatlemania, maar eerder in de naglans van die periode. Haar leven, zowel privé als professioneel, is een voortdurende evenwichtsoefening met de erfenis van de band die haar vader, Sir Paul McCartney, in zijn tienerjaren met John Lennon oprichtte. Die evenwichtsoefening heeft geleid tot een capsulecollectie, die gelijktijdig gelanceerd werd met de release van Get Back, Peter Jacksons documentairereeks over The Beatles (nu op Disney+). In McCartneys speelse collectie zijn de typografie en de platenhoezen van de band verwerkt, zoals de monochrome stijl en het kleur­rijke palet van de psychedelische jaren zestig. “Het was bizar om eraan te werken, want ik heb hier uiteraard een zeer emotionele band mee”, vertelt ze.

Jackson comprimeert in zijn driedelige documentaire bijna zestig uur aan nooit eerder vertoonde beelden van de band tijdens de opnames van hun laatste album en de repetities voor het concert in 1969, waarna Paul, John, George en Ringo uit elkaar gingen. In de populaire mythologie staat deze periode bekend als een tijd vol wrok, maar zowel de reeks als de modecollectie vertellen een ander verhaal.

Mama terugzien

De documentaire hangt een vrolijke sfeer op, vol plagerijen, muziek en liefde. Voor de meeste kijkers is Get Back een heerlijke terugblik op een scharniermoment in de geschiedenis van onze samenleving en van de rock-’n-roll, maar voor Stella was het alsof ze naar een verloren gewaand filmpje van haar familie keek. “Papa heeft afgelopen zomer een screening georganiseerd voor ons. Peter Jackson maakte speciaal daarvoor een twee uur durende montage. We moesten allemaal huilen omdat mama erin voorkomt. Ze was op dat moment zwanger van Mary en ik denk niet dat iemand anders het toen wist, dus het was voor ons heel emotioneel om te zien.”

Stella’s moeder, Linda McCartney, was een baanbrekend fotografe en een dierenrechtenactiviste die onder haar eigen naam een van de eerste (en nog steeds beste) vegetarische hamburgers en worstjes op de markt bracht. Linda stierf in 1998 op haar 56ste aan borstkanker, zes maanden na Stella’s eerste modeshow als ontwerper en directeur bij Chloé. Het is interessant om Linda te zien in Get Back: tussen alle gekte en uitspattingen van de band en de rivaliserende ego’s blijft zij altijd op de achtergrond, in stilte observerend. “Mama was altijd zo”, zegt Stella. “Ze wilde niet in de schijnwerpers staan, ze hield er niet van. Dat interesseerde haar niet. Mama had geen ego, ze wilde gewoon moeder zijn, in een weiland wonen en gaan paardrijden. Ze heeft de roem nooit gezocht, ze werd gewoon verliefd op een Beatle.”

Linda en Paul besloten hun kinderen (Stella, haar oudere zussen Heather en Mary en haar jongere broer James) op een boerderij in Sussex groot te brengen. Volgens Stella was het een jeugd van uitersten, de idyllische rust van het boeren­erf stond in scherp contrast met de stadiontournees van haar ouders en hun band, Wings. “Het verschil was gewoon erg groot. Ik ging naar een plaatselijke openbare school en vertelde er nooit iets over, ik zweeg over al die dingen, want populair werd je er niet van in de klas. En dan ging ik mee op tournee en stonden er tweehonderdduizend mensen te gillen naar papa en mama op het podium. Het was allemaal een beetje gek, in het weekend kwamen David Bowie en Iggy Pop langs.”

Niet alleen zweeg McCartney op school over het feit dat ze in het weekend rondhing met een of andere internationale superster die toevallig in de buurt was, maar toen ze mode ging studeren, veranderde ze ook haar achternaam in Martin, zodat ze op haar eigen merites zou worden beoordeeld. Tevergeefs. Toen ze op haar 25ste al de leiding kreeg over Chloé, reageerde Karl Lagerfeld scherp: “Ik vind dat ze een grote naam hadden moeten kiezen. Hebben ze ook gedaan, maar in de muziek, niet in de mode. Laten we hopen dat ze net zoveel talent heeft als haar vader.”

Sindsdien heeft Stella McCartney zichzelf keer op keer bewezen: ze heeft de omzet van Chloé met 500 procent doen stijgen, in 2001 heeft ze haar eigen label gelanceerd en meer dan elke andere ontwerper heeft ze de aandacht op de milieuproblemen in de modesector gevestigd.

Ik vraag of er een ‘kinderen van The Beatles’-WhatsAppgroepje bestaat waarin zij, Sean Lennon, Dhani Harrison en de rest hun hart kunnen luchten bij de enige andere mensen ter wereld die weten hoe het voelt om in hun schoenen te staan. Ze lacht: “Nee, er is geen WhatsApp-groep, maar ik ben onlangs 50 geworden en we zijn allemaal samengekomen. Dat was echt heel gezellig, want we hebben nooit veel tijd met elkaar doorgebracht, omdat we over de hele wereld verspreid zijn.”

De coolste vrouw ter wereld

Naast een heleboel privileges en flink wat druk erfde Stella ook een goede werkethiek en een gevoel voor stijl van haar ouders. “Ze waren allebei mijn mode-iconen, door de manier waarop ze kleren droegen om hun eigenheid te weerspiegelen, om te tonen wie ze waren. Ze deden nooit toegevingen en probeerden er nooit hip uit te zien voor iemand anders. Mijn moeder werd uitgelachen om haar stijl, maar kijk naar Courtney Love en kijk naar wat hip is? Iedereen komt me nu vertellen: ‘Jouw moeder was de coolste vrouw ter wereld.’ En het grappige aan papa was dat hij tijdens de begindagen van The Beatles een heel grote invloed had op het imago van de groep en bepaalde wat ze droegen. Papa besloot dat ze allemaal een pak moesten dragen, dat ze eruit moesten zien als een band. Dat was zijn idee.”

De garderobe van de McCartneys was een mengelmoes van onberispelijke Tommy Nutter-maatpakken, zwierige Chloé-jurken, maar ook geruite wollen truien en dikke ribfluwelen broeken. “Je kunt mama en papa terugvinden in bijna al mijn collecties. Ze waren zo jong, eigenzinnig en punky dat alles wat ze aantrokken cool leek.”

Ze waren ook de voorhoede van een soort genderloze stijl. “Mijn moeder en vader deelden hun garderobe en spullen waarvan ik altijd dacht dat ze van mijn moeder waren, zie ik mijn vader nu op foto’s dragen, omdat ze zo androgyn waren.”

Die sfeer heeft zijn weg gevonden naar Stella’s Get Back-collectie, die niet rechtstreeks geïnspireerd is op de kleding uit de documentaire, en dat is misschien maar goed ook. Ik daag iedere man of vrouw uit om er in een roze krijtstreeppak, paars zijden overhemd en harige bontlaarzen net zo goed uit te zien als George Harrison. “Ik wilde die stijl vooral naar het heden brengen en een geslachtsloze, gedeelde collectie maken,” vertelt ze.

“Ik hoop vooral dat ik ook de humor, de luchtigheid en de kracht van hun samenwerking heb kunnen vatten. We weten allemaal dat dit verhaal slecht afloopt. We vinden het allemaal jammer dat ze niet met elkaar zijn doorgegaan, maar in de film vermaken ze zich gewoon en maken ze grapjes. Het is zo mooi om te zien, er was zoveel liefde. Dat was de essentie en wat ik in de collectie wilde weergeven.”

Paul en Mary McCartney: ‘Linda zou zo trots zijn als ze kon zien hoeveel mensen nu vegetarisch leven’

Paul McCartney: “Ik ging net door een heel ­turbulente periode in mijn leven toen Linda zwanger werd van Mary. Allen Klein was intussen de manager van The Beatles en in de loop van dat jaar werd alles chaotischer en steeds zorgwekkender. Toen kwam ons kleine wonder Mary. De chaos deed er niet meer toe en ik wilde me volledig op het vaderschap storten. Maar er bleven veel wrijvingen en uiteindelijk zei ik: ‘Kom, we zijn weg, we gaan naar Schotland en focussen even op ons gezin.’ Ze was niet gepland, maar Mary kwam precies op het goede moment. Ze veranderde mijn perspectief op het leven en daardoor kon ik afstand nemen van wat er aan het gebeuren was met The Beatles. Ik vroeg me af: ‘Wat doet het er ook toe?’

“Wie in het midden van de jaren zestig vader werd, maakte deel uit van de eerste generatie die bij het hele proces van de zwangerschap en de geboorte werd betrokken. Ik herinner me dat ik op een middag naar het ziekenhuis ging en een folder kreeg over zwangerschap en baby’s. Ik vond het geweldig om te lezen: ‘In de zoveelste week is je baby zo groot als een sinaasappel.’ En ik mocht bij de geboorte aanwezig zijn! In mijn vaders tijd was dat ondenkbaar.

“Mijn eerste soloplaat kwam uit in 1970 en ik besloot om een van Linda’s foto’s van Mary en mij op de hoes te zetten. Haar hoofdje piept uit mijn jas. Nu zou ik dat niet meer doen, omdat het gevaarlijk kan zijn om foto’s van je kinderen te verspreiden, maar toen waren we daar niet mee bezig. Veel kennissen uit de muziekwereld waarschuwden me dat mijn professionele leven zou veranderen door vader te worden. Je kunt kinderen niet meenemen op tournee, ze kunnen niet in de studio rondhangen. Mijn professionele leven veranderde wel degelijk omdat ik niet langer in de band zat, maar ik bleef wel materiaal schrijven en opnemen. Op de eerste Wings-tournee in 1972 namen we de kinderen gewoon mee, met een heleboel luiers en speelgoed.

“Later, toen ze al naar school gingen, ging ik altijd even praten met de directeur: ‘Kijk, we zijn zes weken weg en als ik in Australië ben, wil ik geen telefoontje krijgen dat er iets met een van de kinderen is gebeurd.” De school gaf ons dan een lijst van de lessen die ze zouden missen en we namen een privéleraar mee, aan wie de kinderen een hekel hadden. Zij zagen de tournee als zes weken vakantie. Zoals alle ouders hielden we ons hart vast voor de puberteit, maar het ergste dat Mary en Stella deden, was dag in dag uit platen van Wham! draaien in huis. Achteraf gezien viel dat dus heel erg mee.”

Gezonde geest

“In 1998 verloren Mary en de kinderen hun mama en ik verloor Linda. Ik wist dat het mijn taak was om de ‘sterke papa’ te zijn die de boel bijeenhoudt, maar dat kun je niet de hele tijd doen, tenzij je je gevoelens volledig onderdrukt. Uiteindelijk gaf ik mijn emoties toch de vrije loop. De rollen werden toen omgedraaid en de kinderen kwamen me te hulp. We sloegen ons erdoor, maar het was niet makkelijk. Linda was de lijm die alles bijeenhield.

“Linda zou zo gelukkig zijn als ze zou kunnen zien hoe populair de vegetarische levensstijl is geworden sinds we ons voedingsbedrijf in 1991 hebben opgericht. En nu zet Mary de traditie voort met haar eigen veganistische kookprogramma. Ik ben trots op wat ik op muzikaal vlak heb bereikt, maar ik ben er ook trots op dat Linda zoveel mensen met de vegetarische keuken heeft laten kennismaken.

“Kerstmis en Nieuwjaar waren grote familie-evenementen toen ik kind was, dus ik zet de traditie voort. Nancy (Shevell, met wie hij in 2011 is getrouwd, red.) en ik gaan graag naar Mary thuis, en de kleinkinderen rennen dan rond met hun nieuwe speelgoed. Ik doe het evenzeer voor hen als voor mezelf, want ik wil dat ze net als ik op die leeftijd zulke vreugdevolle momenten kunnen beleven. Mijn band met mijn familie houdt me gezond van geest. Zoals iedereen hoop ik dat we dit jaar de kans krijgen om een paar dingen te doen die we hebben moeten missen, de mensen te zien die we liefhebben. Het zou fijn zijn als alles weer een beetje normaal wordt.”

Mary McCartney: “Mijn vroegste herinneringen zijn verdeeld tussen Londen en de boerderij in Schotland: het opwindende stadsleven versus totale afzondering. Het was ook leuk op de boerderij, maar op een andere manier: we gingen op pony’s rijden, klommen in bomen en hielpen mama in de keuken. En altijd het geluid van papa’s gitaar.

“Ik moet er nu om lachen, maar soms zaten we naar tekenfilms te kijken en papa kwam er dan bij zitten met zijn gitaar. Hij begon prachtige muziek te spelen, wat te improviseren met melodieën en liedjes. Wij keken hem dan altijd boos aan. ‘Papa, we zijn tv aan het kijken. Ga toch naar de keuken.’ Op een keer vroeg hij: ‘Hebben jullie enig idee hoeveel mensen hier graag zouden zitten luisteren terwijl ik gitaar speel?’ Ik haalde gewoon mijn schouders op. ‘Maar we kunnen de tv niet horen.’

“Als je eind jaren zeventig vegetariër was als gezin, was je anders. Iedereen zei dat het alleen maar door mama kwam en dat ze papa dwong om geen vlees meer te eten, maar ze deden het werkelijk samen als een team. Ik herinner me dat ze het over recepten hadden en papa zei dat hij op zondag, in plaats van een gebraad, iets wilde dat hij in plakken kon snijden. Mama was altijd zo enthousiast over koken en dat inspireerde me. Papa is ook erg goed in de keuken, hij zou een geweldige souschef zijn. Als je hem vraagt om aardappelpuree te maken, zal dat de beste puree zijn die je ooit hebt geproefd. Hij is zeer nauwgezet in de keuken, net zoals in de studio.

“Natuurlijk lachten mensen om mama en papa omdat ze veggies waren. Ze lachten vaak om mama door allerlei dingen, omdat ze volgens hen geen echte muzikante was, omdat ze twee verschillende sokken aanhad en haar truien in de kringloopwinkel ging halen. Het echte probleem was dat ze anders was dan hun beeld van de ideale vrouw van Paul McCartney. Zij wilden iemand die naar alle chique feestjes ging, maar mama vond het leuker om op de boerderij de dieren te voederen.

“Papa en mama stonden erop dat we naar het plaatselijke schooltje in Noord-Londen gingen, wat ik toen een beetje ongemakkelijk vond. Ik zat een trimester lang op school en ging dan mee op tournee. Toen ik terugkwam, hadden al mijn vrienden nieuwe vrienden gevonden. Als ik er nu op terugkijk, besef ik dat het een heel slimme keuze was van onze ouders. Zo bleven we met onze voetjes op de grond.

“Papa wilde ons maar al te graag helpen met ons huiswerk. In mijn eentje was ik na een halfuur al klaar, maar papa haalde de encyclopedie erbij en begon verbanden te leggen en grafieken te tekenen. De leerkrachten moeten zich vragen hebben gesteld toen ik die belachelijk gedetailleerde opstellen inleverde. Papa zei dat onderwijs zijn leven had veranderd en dat hij die passie voor kennis aan ons wilde doorgeven.

“Ik vraag me soms af hoe papa nog overeind staat na alles wat hij heeft meegemaakt. Hij heeft een manier gevonden om rustig te blijven, wat er ook gebeurt. Mijn eigen theorie is dat hij zo hard een ‘normaal leven’ nastreeft omdat hij daar zijn inspiratie uithaalt. Uit het echte leven en echte mensen. Dat is de inspiratiebron voor al zijn muziek.

Spelletje

“Elk jaar krijg ik meer bewondering voor wat papa en mama hebben verwezenlijkt. Mijn man en ik spelen graag een spelletje met elkaar: we proberen een hele dag door te komen zonder een verwijzing naar papa of The Beatles te horen. En rond negen uur ’s avonds komt er meestal toch nog iets op de radio of zie ik een reclamespotje voor de nieuwe Beatles-documentaire.

“Ik luister thuis wel naar The Beatles, maar vooral naar muziek van Wings. Mama is er niet meer, maar als ze op de achtergrond meezingt, kan ik haar en papa nog steeds samen horen. Het liedje ‘I Am Your Singer’ grijpt me altijd naar de keel. ‘When day is done, harmonies will linger on.’”

© The Times

Linda McCartney’s Family Kitchen is uitgegeven bij Orion Publishing Co, 256 p’s, 34,99 euro