De kunst van het herhalen: zo blijven kijkers aan hun tv gekluisterd

Vermijd een plot

Van sommige programma’s blijf je best ver weg. Realityshows bijvoorbeeld. Formats als De mol, Expeditie Robinson of Boer zkt Vrouw zijn zelfs voor de meest fanatieke fans het herbekijken niet waard. Ook quizprogramma’s zijn in hetzelfde bedje ziek. “Van zodra je een winnaar hebt of een duidelijke ontknoping, valt een groot deel van de herhalingswaarde weg”, zegt Olivier Goris, netmanager bij Eén en Canvas.

Om dezelfde reden kan je beter fictiereeksen eerst aan een grondige studie onderwerpen. “Het is vooral opletten met reeksen die eindigen met een onverwachte plotwending", zegt Maarten Janssen, in een vorig leven Ketnet-baas en nu aan de knoppen bij VTM. “Wanneer je bij een reeks als Clan weet hoe de vork precies aan de steel zit, is het kijkplezier al meteen een stuk minder.”

Neen, dan grijp je beter terug naar reeksen waarin humor een belangrijke rol speelt. “Callboys, bijvoorbeeld”, zegt Annick Bongers, programmadirecteur bij SBS, het moederbedrijf boven tv-zenders Vier, Vijf en Zes. “Dat heeft het in re-run heel goed gedaan.” Ook een reeks als Band of Brothers liet de voorbije weken op Eén behoorlijke cijfers optekenen. “Omdat het daarin meer over de verhalen van de personages dan om de plot gaat”, vertelt Goris. “We weten tenslotte allemaal wie de oorlog gewonnen heeft.”

Zorg voor de ideale omstandigheden

Om van een herhaling een succes te maken, moet je ze in perfecte omstandigheden aan de start brengen. VTM laat dezer dagen met de telenovelle Sara zien hoe dat moet. Alles begint met de communicatie. “We hebben Sara in de markt gezet als een programma dat je moet gezien hebben”, legt Janssen uit. “Er waren trailers, een uitgebreide communicatiecampagne, noem maar op.”

Ook de plaats in het zendschema is van cruciaal belang. Sara komt op antenne na het VTM Nieuws, een programma dat sowieso een pak kijkers naar de zender lokt. En dan moet het natuurlijk een beetje meezitten. “Sara kwam op het ideale moment op antenne”, verduidelijkt Wendy Van den Broeck, professor communicatiewetenschap aan de VUB. “De dagelijkse uitzendingen van Familie waren door de coronacrisis stopgezet, waardoor veel kijkers van die soap op zoek moesten naar een nieuw dagelijks moment van ontspanning. Dat hebben ze bij Sara gevonden.” Het resultaat zie je in de kijkcijfertabellen: elke weekdag een half miljoen kijkers en een marktaandeel van zowat dertig procent in de commercieel interessante doelgroep van 18- tot 54-jarigen.

Er zijn nog trucs om een heruitzending meer glans te geven. Inspelen op de actualiteit, bijvoorbeeld. Meteen de reden waarom Canvas deze zomer Kinderen van de kolonie een herhalingsbeurt gunt. Goris: “De hele Black Lives Matter-beweging zorgt ervoor dat wat er in Congo gebeurde plots weer in het brandpunt van de belangstelling staat. Een reeks als Kinderen van de kolonie kan in dat opzicht misschien voor nieuwe perspectieven zorgen.” Al kan net die actualiteit ook roet in het eten strooien. Deze zomer wordt er bijvoorbeeld een best of van Het huis uitgezonden. “De afleveringen met minister van volksgezondheid Maggie De Block hebben we daar bewust uitgehouden”, vertelt Goris. “In het licht van de voorbije gezondheidscrisis zou het heel vreemd zijn te kijken naar een aflevering met haar waarin het woord ‘corona’ niet één keer valt.”

Ook het aan elkaar koppelen van verschillende seizoenen is zo’n kunstgreep om de kijkcijfers van een heruitzending op te krikken. Zo kan je op VIER tegenwoordig kijken naar heruitzendingen van het eerste seizoen van Blind gekocht, een programma waarin Dina Tersago met het spaargeld van de deelnemers loos mag gaan op de vastgoedmarkt. Een realityformat en dus geen evidentie wat herhalingen betreft. “Daarom hebben we die heruitzendingen ingepland meteen na afloop van het tweede seizoen”, legt Bongers uit. “Dat tweede seizoen lokte heel wat kijkers die het programma voor het eerst ontdekten. Die krijgen nu de kans om ook het eerste seizoen te bekijken.”

v

Kijk naar de cijfers

De belangrijkste regel bij het plannen van herhalingen is meteen de simpelste: als een programma het bij de eerste uitzendbeurt niet goed heeft gedaan, dan zal het ook bij een tweede poging niet lukken. “Soms begrijp je niet goed waarom een programma niet scoort”, geeft Bongers mee. “Ligt het aan de concurrentie? De verkeerde plek in het zendschema? Dan heb je ergens toch de stille hoop dat zo’n programma bij een heruitzending wel wordt opgepikt. Alleen gebeurt dat nooit.” (lacht)

Niet alleen de kijkcijfers die een programma bij een eerste uitzending haalt, zijn een maatstaf. Tegenwoordig heeft elke zender ook een online platform waar je op digitale wijze door de programmacatalogus kan bladeren. Bijhouden welke programma’s daar hoe vaak aangeklikt worden geeft een goede indicatie wat wel of niet voor herhaling in aanmerking komt. “Wanneer we zien dat een bepaalde titel op VTM Go begint te leven, bekijken we die uiteraard van naderbij”, zegt Janssen. Ook Goris en Bongers geven aan de cijfers van de platformen in de gaten te houden. Al zijn de clicks in tv-land niet zaligmakend. Goris: “Een programma dat het goed doet op VRT.NU, duikt niet automatisch in het zendschema op. Zo simpel is het helaas niet.”

Wacht niet te lang

Een uiterste houdbaarheidsdatum voor programma’s is er niet. Maar je laat ze best niet te lang stof vergaren. “Als je je tijdens het herbekijken begint af te vragen of er toch niet iets aan je tv-toestel scheelt, dan heb je waarschijnlijk iets te lang gewacht”, geeft Goris als tip mee. Maar een concrete termijn op de levensduur van een programma plakken is moeilijk. “Alles hangt af van het programma in kwestie”, zegt Bongers. “Goede dingen blijven werken, dingen van mindere kwaliteit niet.”

Het is moeilijk te voorspellen welke programma’s de tand des tijds zullen doorstaan. Al zijn historische reeksen of series die zich uitdrukkelijk in het (verre) verleden afspelen in het voordeel. Een reeks als Lili en Marleen, die zich afspeelt net na de Tweede Wereldoorlog, heeft qua setting weinig last van verouderingsverschijnselen. Wat meteen verklaart waarom de stokoude reeks het ook nu nog tot kijkcijfersucces weet te schoppen.

Maar tegelijk zie je dat – daar heb je ze weer – F.C. De Kampioenen bij hun zoveelste passage kijkers blijven lokken. “Onlangs zag ik een aflevering waarin nog in Belgische frank werd betaald”, zegt Goris. “Duidelijk gedateerd, maar toch blijven die afleveringen succesvol.” Hetzelfde geldt voor Sara. Een reeks van tien jaar oud is qua look en feel sowieso gedateerd. “Maar het romantische sprookje waar het om draait blijft overeind”, zegt Janssen. “Daarom blijf je naar zo’n programma kijken.”

“Het is vooral een zaak van buikgevoel”, vindt Goris. “Wil je een programma herhalen? Bekijk dan eens een paar afleveringen. Je merkt heel snel of iets nog fris aanvoelt en of het plezant is om nog eens terug te zien. Is dat niet het geval? Laat het dan maar in het archief zitten.”