BoekrecensieMaggie Shipstead
‘De grote cirkel’ van Maggie Shipstead: als een stootduik van een jan-van-gent
Bij een roman over een vliegenierster en een actrice zou het goedkoop kunnen voelen om te zeggen dat het geheel een duizelingwekkend hoge vlucht neemt. Hysterisch recensentenproza? Niet wanneer het gaat over De grote cirkel van Maggie Shipstead (1983).
Absolute heldin in deze derde roman van Maggie Shipstead is Marian Graves, de maakster van een bíjna de wereldbol omspannende vlucht, in 1950, wier noodlot op pagina 1 al duidelijk lijkt. ‘Ik heb mezelf een belofte gedaan’, schrijft ze in een teruggevonden logboekaantekening. ‘Mijn laatste afdaling zal geen machteloze tuimelpartij zijn, maar een stootduik als van een jan-van-gent, een doelbewuste duik recht op iets diep in zee af.’
Dat ze kort daarop nabij Antarctica spoorloos verdween, weerhoudt je er niet van ademloos te lezen over haar belevenissen van daarvoor. Hoe zij en haar tweelingbroer Jamie als zuigelingen werden gered van een zinkend schip door hun vader, de kapitein.
Hoe ze als onbestorven weeskinderen in Montana belandden, onder de wat achteloze hoede van hun vrijgezelle oom Wallace, een gokverslaafde kunstschilder. Hoe Marian daar haar kinderdromen waarmaakte dankzij vlieglessen betaald door ‘bootlegger tijdens de Drooglegging’ Barclay Macqueen, met wie ze later in een wurghuwelijk terechtkwam. Of hoe ze in de Tweede Wereld- oorlog Spitfires vloog in een volledig vrouwelijke RAF-eenheid.
Die meeslepende episodes worden afgewisseld door hedendaagse hoofdstukken rond Hadley Baxter. Een door de wol geverfd voormalig kindsterretje uit Hollywood dat na een roddelbladschandaal haar lucratieve rol in een Twilight-achtige fantasyfilmreeks verliest, en haar carrière nu hoopt te redden met de hoofdrol in een biopic van… Marian Graves.
De toon van beide verhaallijnen is totaal verschillend, maar de combinatie wérkt. Waarbij helpt dat Shipstead talloze parallellen schept tussen Graves en Baxter. Vooral de historische delen worden ondertussen bevolkt door een stoet aan ijzersterk geportretteerde figuren en bijfiguren.
Er zijn smakelijke uitweidingen over alles van de luchtvaartgeschiedenis tot aan Sitting in the Water Grizzly, een achttiende-eeuwse native American die feitelijk een trans man avant la lettre was. En de ontknoping is nog een bevredigende verrassing ook.
Echt waar: dit is een droomvlucht van een boek.
Maggie Shipstead, De grote cirkel, Meulenhoff, 671 p., 26,99 euro. Vertaling Marion Drolsbach en Lucie Schaap.
