Dansen op Beyoncé en lachen met Kanye West: een terugblik op de muziekliefde van 'playlist-president' Obama

Barack Obama houdt van muziek, en de muziek houdt van Barack Obama. Terwijl verkozen president Donald Trump de grootste moeite moet doen om artiesten te overhalen om zijn inauguratie van volgende week vrijdag op te luisteren, stonden de bekendste zangers en muzikanten in de rij om voor Barack Obama te mogen optreden. Ondertussen deelde de president maar al te graag zijn persoonlijke Spotify-playlists, die een bijzonder eclectische smaak verraadden. Een ding mag duidelijk zijn: Bill Clinton mag dan wel de saxofoon hebben omgehangen in de prestigieuze Arsenio Hall, maar Barack Obama is de meest muzikale president ooit.

Die titel zette Obama nog eens in de verf bij zijn afscheidsspeech in zijn thuisstad Chicago. Pearl Jam-zanger Eddie Vedder, die voor Obama's herverkiezing in 2012 een fundraiser voor de president organiseerde, trad er samen op met het Chicago Children's Choir. Ook rapper en soulzanger BJ The Chicago Kid was van de partij: hij mocht het Amerikaanse volkslied ten berde brengen. “Het is een eer om zijn laatste lied te mogen zingen”, verklaarde de zanger.

Hiphop-cultuur

Het is een passend afscheid voor Obama, wiens inauguratie op 20 januari 2009, weldra acht jaar geleden, werd opgeluisterd door popster Beyoncé. Op het Inaugural Ball dansten Obama en first lady Michelle op de tonen van Beyoncés versie van 'At Last', de klassieker van Etta James. Het was een logische afsluiter van Obama's presidentiële campagne, waarin hij zich voor het eerst als een uitgesproken muziekliefhebber profileerde.

Als zwarte inwoner van Chicago is het vooral 's mans liefde voor hiphop die dan in het oog springt: een passie die hij openlijk beleed, tot groot genoegen van heel wat zwarte artiesten. “Het voelt alsof de hiphop-cultuur nu meer wordt geaccepteerd dan vroeger”, vertelde performance-artiest Dahlak Brathwaite aan het Amerikaanse muziekmagazine Pitchfork. “Als hij zegt: 'Ik houd van Mozart, maar ook van Kanye en ik ben fan van Jay-Z', dan voegt die aandacht een beetje geloofwaardigheid en klasse toe aan hiphop die er voordien niet was.”

De liefde voor Kanye West, net als Obama afkomstig uit Chicago, bekoelde achteraf wel snel. Toen de rapper bij de uitreiking van de Grammy Awards het podium opstormde omdat hij vond dat zangeres Taylor Swift de prijs voor Best Video niet verdiende, noemde Obama hem achteraf een 'jackass'. Kanyes verklaring dat Obama hem achteraf opbelde, werd door de president ontkend bij talk show host Jimmy Kimmel. “Ik denk niet dat ik zijn thuisnummer heb.”

“Ik wilde enkel mijn waardering tonen”

Niet dat Obama er zelf vies van was om zijn plekje in de muzikale spotlights op te eisen. Tijdens het White House Blues Festival zong de president in het gezelschap van Mick Jagger, BB King en Buddy Guy 'Sweet Home Chicago'. Buddy Guy had immers gezien dat Obama twee weken eerder, tijdens een fundraiser voor zijn herverkiezing in 2012, zelf Al Greens 'Let's Stay Together' had gezongen. Hij bleef er wel bescheiden bij. “Geen zorgen, Rev (een verwijzing naar Greens bijnaam 'The Reverend', EWC), ik kan niet zingen zoals jij, maar ik wilde enkel mijn waardering tonen.” Twee jaar later zou hij ook countryzanger Willie Nelson vervoegen bij een performance van diens 'On the Road Again'.

Bij zijn herverkiezing in 2012 liet Obama ook een andere kant van zijn muzieksmaak zien. Op streamingdienst Spotify stelde de president een playlist samen, waarin naast soul (Al Green, Aretha Franklin) ook opvallend veel indie opdook, van Arcade Fire over Florence + The Machine tot Wilco. Obama bleek ook fan te zijn van Bruce Springsteen en U2.

“Ik zweer dat hij de lijsten persoonlijk samenstelt”, benadrukte een stafmedewerkers. Er werd hem zelfs aangeraden om verschillende lijsten te maken, met muziek voor overdag en 's nachts, omdat hij zijn keuzes niet tot twintig nummers kon beperken. Nu Obama weldra op zoek moet naar een nieuwe baan, zette Spotify plots een wel héél specifieke vacature online, die van playlist-president. De voorwaarden voor de baan? Je moet “een van de grootste sprekers aller tijden zijn”, minimum acht jaar ervaring als leider van een “hoog aangeschreven natie”, en, als het kan, dikke vriendjes zijn met Kendrick Lamar.

Tuinfeestje

Dat laatste is een verwijzing naar het optreden van de beroemde rapper op Obama's July 4th-barbecue afgelopen zomer. Lamar is maar één van de vele rappers en zangers die tijdens Obama's presidentschap in het Witte Huis werden uitgenodigd. Ook Prince gaf een privé-concert voor de president, en in april nodigde Obama een resem hiphopartiesten uit om van gedachten te wisselen over de raciale ongelijkheid in de VS. Onder andere A$AP Rocky, Chance The Rapper en kind-aan-het-Witte-Huis Common mochten van de president hun zegje komen doen.

Obama's liefde voor cultuur en muziek culmineerde in oktober van dit jaar in South By South Lawn, een kunstenfestival in de tuinen van het Witte Huis. Naast Common stonden ook de folkrockers van The Lumineers op de affiche van Obama's tuinfeestje, dat verwijst naar het invloedrijke festival South By South West (SXSW). “Ik kan me niet inbeelden dat een andere president dit ooit zou doen”, verklaarde The Lumineers-zanger Wesley Schultz achteraf. Dit “festival van ideeën, kunst, en actie” was de culturele afsluiter van Obama's presidentiële termijn, en het laatste argument om Obama als de meest muzikale president ooit te kunnen omschrijven.

“Hij is een product van zijn tijd, en plaats, en generatie, dus is hij meer mee met muziek en media dan zijn voorgangers”, verklaarde Jason Goldman, één van Obama's medewerkers over het festival. “Hij is altijd een heel nieuwsgierige persoon geweest. Nieuwsgierig naar muziek, kunst, en ideeën.”