D-day in de hiphopwereld: de beste albums van De La Soul zien opnieuw het daglicht

Vrijdag 3 maart staan de zes meest invloedrijke platen van het legendarische Amerikaanse raptrio De La Soul eindelijk op de streamingdiensten en kunt u hun vinyls weer kopen. Het is een grote overwinning voor de hiphop, zij het een met een schaduwkantje.

Het belang van De La Soul? Wel, laten we een rockequivalent nemen. Stelt u zich een rockband voor die de gitaarmuziek op een onevenaarbare wijze een andere koers heeft doen varen en die de volgende generaties rockmuzikanten heeft diets gemaakt hoe je met het genre op een verbeeldingrijke wijze de toekomst kunt instappen. Een band die bovendien een welomlijnde maatschappelijke boodschap uitdraagt en die visueel slim weet te vertalen via videoclips en artwork. Een band die de spannendste elementen uit klassieke rockstijlen hercombineert om een verhaal voor morgen te vertellen. Radiohead, bijvoorbeeld.

Welaan, wat als een rapgroep met de impact van Radiohead bijna twintig jaar lang van de radar verdwijnt wegens een geschil met hun platenlabel? Hun albums worden niet langer geperst, hun muziek is niet terug te vinden op streamingdiensten en alleen de muziekfreaks die er indertijd bij waren, spreken nog met ontzag over de band. Twee generaties muziekfans blijven verstoken van hun albums. Tot het moment dat door een overname in de muziekindustrie de onenigheden over copyrights en royalty rates worden opgelost en de muziek plots, twintig jaar later, weer mag verschijnen. Zou dat geen kleine aardverschuiving onder de voeten van elke zichzelf respecterende popfan veroorzaken?

Precies dát is het verhaal van De La Soul. Vrijdag 3 maart is namelijk D-day in de hiphopwereld. Op die dag zien de zes meest baanbrekende platen van De La Soul opnieuw het daglicht: het adembenemende debuut 3 Feet High and Rising, de gedurfde opvolger De La Soul Is Dead, het soulvolle Buhloone Mindstate, het nostalgische Stakes Is High en ook de twee Art Official Intelligence-albums (Mosaic Thump en Bionix) waarmee het trio gracieus het nieuwe millennium inschreed. Op die manier wordt een cruciaal stukje popgeschiedenis weer toegankelijk en krijgt De La Soul na bijna twee decennia gebakkelei met zijn label Tommy Boy eindelijk lof én financiële compensatie.

Samplecollages

Waarom al die drukte? Nou, zonder De La Soul mogen uw favoriete hedendaagse rappers hun succes op hun buik schrijven. Kendrick Lamar zou het kleurrijkste stukje van zijn wonderlijke legpuzzel elders moeten zoeken. Kanye West zou met de handen in het haar zitten. Tyler, the Creator had nooit zijn beste albums, Flower Boy en IGOR, hebben kunnen maken. Lizzo dankt haar blitse raison d’être ten dele aan De La’s hitje ‘Baby Phat’, waarvoor de band ooit in de Brusselse AB een bataljon volslanke dames op het podium vroeg om te shaken en te twerken. Popster-superproducer Pharrell Williams zou dan weer met een knoert van een writer’s block worstelen zonder De La. “Ze zijn de voorvaders en de oprichters van de manier waarop wij naar de wereld kijken”, zo stelde hij het in The Guardian. “Ik was bijna 16 toen 3 Feet High and Rising verscheen. Het was een absolute gamechanger. De plaat heeft mijn leven veranderd.”

De La’s stempel op de popmuziek gaat ver. Blur-frontman Damon Albarn dankt de hit ‘Feelgood Inc’ van zijn project Gorillaz aan de ziedende gastbijdragen van de rappers. Het leverde hem zelfs een Grammy op. De Beastie Boys haalden in 1989 opgelucht adem toen ze tijdens de creatie van hun baanbrekende album Paul’s Boutique een demo hoorden van 3 Feet High and Rising: met een duizelingwekkende caleidoscoop aan samples spiegelen beide platen zich aan elkaar. Voor de Beastie Boys, wier koerswending in die tijd aan commerciële zelfmoord grensde, was het een teken dat ze artistiek gezien op het goede spoor zaten.

Lustig sampelende producers zoals The Avalanches zochten eveneens inspiratie bij De La’s funky collages. Zo ook de Gentse Soulwax-broers Stephen en David Dewaele die voor hun grensverleggende 2mandydjs-mixplaat dat type old skool-aanpak aanhingen. “Everybody wants to be a dj / Everybody wants to be an EM Cee”, klinkt het dan ook niet verwonderlijk in ‘The Magic Number’, een hit uit De La’s debuut.

Nochtans werden Kelvin Mercer, David Jude Jolicoeur, Vincent Lamont Mason Jr. oftewel Posdnuos, Trugoy The Dove en Maseo meewarig onthaald toen de boys in 1989 de kop opstaken in de New Yorkse hiphopscene. Dat is niet zo heel vreemd. Aan het einde van de jaren tachtig vervelde hiphop van goedgeluimde feestmuziek tot een politiek instrument voor misnoegde Afro-Amerikanen die het politiegeweld en het racisme in hun stad niet langer konden verkroppen. Aan de westkust van de VS baarde die onvrede de gangsterrap van Ice-T en N.W.A., aan de oostkust vierden de rauwe straatverhalen van Boogie Down Productions hoogtij. Vooral Public Enemy raakte een gevoelige snaar met zijn door Malcolm X geïnspireerde maatschappijkritiek en een sound als die van een ontploffende molotovcocktail.

Hippie-hop

Rappers konden zich in die tijd maar beter militant-activistisch opstellen. Als ze al geen stoere trainingspakken droegen, hoodies, sneakers en felle bling, dan wel militaire camouflagepakken zoals bij Public Enemy. Niet zo bij De La Soul. Het trio wortelde niet in brandhaarden zoals The Bronx, Brooklyn of Queens, maar in het rustigere Long Island. Met hun felgekleurde hemden, dashiki’s, strakgetrimde extravagante kapsels, nerdy brilletjes of de wijde flowerpowerbroeken van hun vader leken ze wel een uithangbord voor de zogeheten black bohemia, de intellectuele afrocentrische lifestyletrend die eind jaren zestig opgang maakte. De La hing pacifisme en feminisme aan en dweepte met een positieve mindset en Afro-Amerikaanse trots. Niet de loeiende noise van Public Enemy stutte hun wereldwijze raps, wel samples uit psychedelische rock, jazz en pop.

Onder de naam Native Tongues verzamelden al snel een resem gelijkgezinde hiphopcollectieven zich. De La Soul en A Tribe Called Quest horen tot vandaag bij de meest impactvolle van die beweging, maar er waren ook The Jungle Brothers, Black Sheep, Queen Latifah en Monie Love. Sceptici die De La te soft vonden, noemden hen smalend “de hippies van de hiphop”. Ze lieten die hoon schouderophalend van zich afglijden en noemden het vredelievende concept van hun beweging doodleuk D.A.I.S.Y. Age, wat staat voor Da Inner Sound Y’all, maar geen mens die níét aan met madeliefjes strooiende hippies dacht.

De radiovriendelijke sound van 3 Feet High and Rising bleek geknipt voor MTV en het witte poppubliek dat geen kaas had gegeten van rauwe New Yorkse straathiphop. Het trio schopte het in 1990 zelfs tot op de affiche van Rock Werchter, als allereerste hiphopact ooit, maar hun knullige show kon op weinig bijval rekenen.

Bijgevolg klonk de opvolger De La Soul Is Dead rauwer. Op de hoes prijkt een omvergeschopte bloempot waarin verslenste madeliefjes tussen de potgrond liggen. De heren bekritiseren er de agressieve, seksistische gangsterrap of ze doen de wenkbrauwen fronsen met ‘Millie Pulled a Pistol on Santa’: het grimmige relaas van een meisje dat door haar vader wordt misbruikt waarna ze een revolver koopt en hem omverknalt in het winkelcentrum waar hij als kerstman werkt. De hits bleven niet uit. ‘A Roller Skating Jam Named Saturday’ en het geinige ‘Ring Ring Ring’ horen bij de meest catchy rap van de nineties.

James Brown

De tijdgeest werkte De La Soul tegen in ’93, net toen de band voor het album Buhloone Mindstate overschakelde op een organischer, soulvoller geluid. Teksten over familie, vriendschap en zelfverwerkelijking schurkten zich aan tegen frisse livepartijen, ingespeeld door de blazersectie van James Brown (Maceo Parker, Fred Wesley en Pee Wee Ellis) en diens drummer Melvin Parker. Ook Stakes Is High trekt de kaart van de nostalgie, zij het vooral thematisch, met Trugoy die de vervlakking in de hiphop aankaart: “I’m sick of bitches shaking asses / I’m sick of talking ‘bout blunts, sick of Versace glasses / Sick of slang, sick of half-ass award shows / Sick of name-brand clothes / sick of r&b bitches over bullshit tracks / Cocaine and crack, which brings sickness to Blacks”.

Fans van harde gangsterrap konden zich niet vinden in de sociaalvoelende soul. Liefhebbers van gladde mainstreamhiphop haalden hun neus op voor het intellectuelerige toontje. Het neemt niet weg dat ook De La’s minder voor de hand liggende platen door de jaren uitgroeiden tot onverwoestbare klassiekers.

Nu het platenlabel Tommy Boy is overgekocht door het onafhankelijke Reservoir Media en de royalties voor de De La Soul-platen werden heronderhandeld met de groepsleden staat de officiële catalogus van het trio op 3 maart eindelijk online. Maar de overwinning smaakt bitterzoet. Dave ‘Trugoy’ Jolicoeur overleed dit jaar op 12 februari. Hij leed al een tijdje aan een hartkwaal. Het werpt een schaduw over de euforie die door het hiphopwereldje waait sinds het vrijgeven van de catalogus bekend werd gemaakt. Hoe dan ook kunnen de fans van weleer eindelijk weer hun favoriete hiphop naar hartenlust streamen of kopen. En de jonge generatie rapliefhebbers mag eindelijk ontdekken waar de rapkoningen van vandaag de mosterd halen.

De zes albums van De La Soul verschijnen op 3 maart bij Chrysalis.