Catherine Deneuve: ‘De Franse film staat er beroerd voor’

De nieuwe directeur van het Franse filmfonds wil de kwaliteit verhogen door minder films te maken. De filmwereld reageert verbolgen op de aanstelling van Dominique Boutonnat, maar die krijgt wel de steun van topactrice Catherine Deneuve. ‘Een Franse film gaan bekijken? Bespaar je de moeite’, vindt zij, ‘want de kwaliteit is doorgaans barslecht.’

Ooit hoorde de Franse cinema tot het absolute summum van cultuur, maar die tijd is al even voorbij. Alleen het idee dat de Fransen goed zijn in films maken zit nog in ieders hoofd, zonder dat de werkelijkheid daar nog veel bewijs van levert. Nu heeft president Emmanuel Macron iemand die minder slechte films wil maken aan het hoofd geplaatst van het belangrijkste subsidie-instituut.

‘Semi-intellectuele pulp’

Sinds deze week heeft Dominique Boutonnat de leiding over het Centre National du Cinema, het instituut dat jaarlijks 500 miljoen euro per jaar uitgeeft aan honderden rolprenten. Boutonnat, de producent van films als Intouchables en Un plan parfait, wordt door filmproducenten gevreesd, sinds hij afgelopen voorjaar in een rapport liet weten dat Frankrijk wordt overspoeld door gesubsidieerde semi-intellectuele pulp. Boutonnat wil meer inzetten op private financiering.

De filmindustrie reageerde woedend, ook omdat Boutonnat een vriend van Macron is. Regisseurs als Jacques Audiard (Un prophète en De rouille et d’os), Bertrand Tavernier (La mort en direct en Un dimanche à la campagne) en Michel Hazanavicius (van de Oscarwinnaar The Artist) zijn maar enkelen van de zeventig personen uit de filmsector die een brief aan Macron schreven om te vragen om de aanstelling van Boutonnat in te trekken. De Société des réalisateurs de film (SRF), waarbij driehonderd regisseurs zijn aangesloten, was ook scherp: ‘Opnieuw neemt de regering een eenzijdige beslissing, zonder te luisteren naar een grote meerderheid in de sector die een andere visie heeft.’

Subsidies slurpen

Boutonnat zou zijn nieuwe baan te danken hebben aan een gulle partijgift. Toch staat hij niet alleen in zijn kritiek dat te veel films subsidies krijgen. Nota bene Catherine Deneuve – de ster van Franse klassiekers als Les parapluies de Cherbourg, Belle de jour en Le dernier métro – staat aan zijn kant, ook al heeft ze veel van haar werk te danken aan de actieve Franse productie-industrie. “Frankrijk maakt te veel en te slechte films”, zei de grande dame van de Franse cinema. “Tegelijk ligt de lat voor scenaristen lager. Veel films die in de bioscoop uitkomen, verdienen er hun plaats niet.”

Het was een opmerking die de filmindustrie heeft moeten zien aankomen, wetend dat film na film voor lege zalen wordt afgespeeld, dat het aantal Franse inzendingen voor internationale prijzen al jaren minimaal is en elk jaar slechts een handjevol Franse films aan het buitenland wordt verkocht.

Het subsidiesysteem in Frankrijk is dermate gunstig dat er in 2018 bijna tweehonderd Franse films werden gemaakt, waarvan er slechts twee uit de kosten kwamen. De rest werd gemaakt, was kort in roulatie, en verdween daarna naar het dvd-circuit. Ook de krant Le Monde luidde de alarmbel: ‘Filmproducenten besteden meer tijd aan het binnenhalen van subsidie dan aan het verbeteren van hun scenario’s.’

Overvloed

Catherine Deneuve maakte haar opmerking eind april bij de première van L’adieu à la nuit, een film van André Téchiné. Daarin speelt de actrice, inmiddels 75 jaar, de grootmoeder van een moslimbekeerling. “Menige film die in de bioscoop draait zou daar niet te zien moeten zijn. De filmbezoeker verzuipt in de overvloed.” Daarmee doelde Deneuve natuurlijk niet op de film waarin zijzelf speelde.

Maar ook op die film kwam er kritiek. “Als je een film vertoont met Catherine Deneuve erin, dan weet menigeen niet wie ze is”, zei Clare Binns, programmadirecteur van de Britse bioscoopketen Picturehouse Cinemas, in The Telegraph. Binns is gestopt met het verwerven van Franse films voor de Britse markt, terwijl ze vroeger juist dacht: Frans, dus goed. “Hetzelfde geldt voor films met Gérard Depardieu.”