Bij de start 30 jaar geleden scoorden ‘De Kampioenen’ even slecht op tv als op het veld: ‘Een openbare omroep onwaardig’

Tournée générale, mijn gedacht, want F.C. De Kampioenen viert feest. Vandaag is het, dag op dag, dertig jaar geleden dat de eerste aflevering werd uitgezonden. Ondertussen is de reeks een monument, maar de start verliep destijds moeizaam. Pascalleke en co. waren door de openbare omroep vooral in het leven geroepen om weerwerk te bieden aan de nieuwe pletwals VTM.

We schrijven 6 oktober 1990. Oost- en West-Duitsland waren drie dagen herenigd, op de radio galmde Nothing Compares 2 U, dé zomerhit van Sinéad O'Connor, nog na en op een - lang leve het internet - bewolkte zaterdagavond zond de toenmalige BRT ‘De nieuwe truitjes’ uit, de allereerste aflevering van een nieuwe comedyreeks die de kijkers leerden kennen als F.C. De Kampioenen.

Er heerste toen paniek aan de Reyerslaan. VTM was een jaar daarvoor opgericht en de staatsomroep zag, na veertig jaar alleenheerschappij, zijn kijkers massaal vertrekken naar de commerciële concurrent. Om weerwerk te bieden aan die pletwals uit Vilvoorde, werd een dienst ‘Amusement’ in het leven geroepen.

Oneindige herhalingen

Schoorvoetend ging de openbare omroep de populaire toer op, met F.C. De Kampioenen als eerste exploot. De reeks werd destijds aangekondigd als “een feuilleton over mensen van vlees en bloed, met volkse humor die de gewone man en vrouw aanspreekt”. Het moest een mix worden van een moderne versie van De Collega's en een Vlaamse variant van de Nederlandse sitcom Zeg 'ns Aaa.

Een ultiem offensief in de strijd om de kijker, maar de eerste afleveringen van F.C. De Kampioenen scoorden matig. De makers begonnen zenuwachtig op hun stoel te schuifelen en ook de raad van bestuur van de BRT was op zijn zachtst gezegd niet enthousiast. “Een openbare omroep onwaardig”, klonk het. Zij oordeelden dat de slinger té ver was doorgeslagen en vonden de karikaturale personages en de scenario's te volks.

Toch kwamen er elke week fans bij en uiteindelijk klokte het seizoen af op een miljoen kijkers, een cijfer dat - met uitzondering van twee seizoenen rond de eeuwwisseling - telkens nóg werd verbeterd. Het herkenbare karakter en de eenvoud hadden daar veel mee te maken, maar zeker ook de rol van Jacques Vermeire (69). De komiek had al een paar sketches opgenomen met Oei Jacques en had een komisch intermezzo in Sportkaffee, het Radio 2-programma van Luc Verschueren (66). Toch was Vermeire in de eerste plaats nog schoenenverkoper. Zijn rol als de stotterende garagist in F.C. De kampioenen lanceerde niet alleen zijn eigen carrière, maar ook die van de sitcom. Het resultaat: eenentwintig seizoenen lang scoorde de reeks gemiddeld bijna 1,4 miljoen kijkers, exclusief het oneindige aantal herhalingen.

Livepubliek

Een andere succesfactor is volgens Carry Goossens (67) - de eerste vijf seizoenen trainer Oscar Crucke in de reeks - het livepubliek waarmee werd opgenomen. In navolging van Allo Allo en Fawlty Towers speelden de acteurs elke aflevering voor tweehonderd aanwezigen. “Wij hadden bij elke opname het gevoel dat we een première speelden en dat haalde het beste in ons naar boven”, zegt Goossens daarover. Al kon dat ook verlammend werken, ondervond Jacques Vermeire. “Het klinkt misschien raar voor iemand die zoveel zaalshows heeft gebracht, maar als ik me bijvoorbeeld versprak en het publiek lachte daar mee, dan stortte mijn wereld in. Niet dat dat vaak gebeurde, maar het bezorgde me te veel stress. Soms verwachtte ik een lach, maar die kwam dan niet. Op andere momenten bleven ze te lang lachen. Nee, het haalde me te veel uit mijn ritme.”

Ondertussen dateert de laatste nieuwe aflevering van F.C. De Kampioenen alweer van 28 februari 2011. Voor de dertigste verjaardag zouden er normaal gezien acht nieuwe worden opgenomen, maar na het overlijden van Johny Voners dit voorjaar is niet duidelijk of die er ooit gaan komen. Wel zal er op het einde van het jaar een extra lange kerstspecial worden uitgezonden. Daarin doen alle acteurs, met uitzondering van Carry Goossens, opnieuw mee.