‘Better Call Saul’: afscheid van een goedaardige nietsnut

Breaking Bad prijkt terecht bovenaan in lijstjes met beste series van de 21ste eeuw. Maar zonder schroom durven we beweren dat de spin-off Better Call Saul eigenlijk nog beter is. Met een bezwaard hart nemen we volgende week afscheid van de sympathiekste oplichter uit Albuquerque.

Volgende week wordt de laatste aflevering van het zesde seizoen van Better Call Saul uitgezonden op Netflix. Een serie die niet toevallig wekelijks wordt aangevuld op de streamingdienst. Je vreet deze reeks namelijk beter niet achteloos weg als een zakje chips, zoals de meeste binge-marathons op Netflix. Better Call Saul is een ingenieuze spin-off van Breaking Bad, met een trager ritme, groter mysterie en talloze zijsprongen. De serie kent zowaar een nog verfijndere verhaalstructuur dan die andere succesreeks van Vince Gilligan en Peter Gould, over een leraar scheikunde die terminale longkanker krijgt en crystal meth produceert.

In Breaking Bad zat trouwens al een opvallende bijrol voor Bob Odenkirk die Saul Goodman speelt, een corrupte advocaat met de kitscherige kledingsmaak van Balthazar Boma. Zijn personage was zo geinig en goed van de tongriem gesneden dat hij in een oogwenk een publiekslieveling werd, met zijn gladde praatjes en hilarische oneliners.

Better Call Saul wordt opgevat als prequel, maar in de zwart-witscènes kijk je evengoed naar de sequel van Breaking Bad. Het drugsimperium waar Goodman mee een hand in had, is ingestort waardoor hij op de vlucht is geslagen. Vandaag leidt hij een sober, eenzaam en troosteloos bestaan als bakker van kaneelbroodjes in Nebraska onder de schuilnaam Gene Takavic.

Om het nog een tikkeltje ingewikkelder te maken voor wie de reeks later wil bekijken: in Better Call Saul leer je Goodman kennen als James McGill. Onder de geuzennaam Slippin’ Jimmy is hij op jonge leeftijd al een sjacheraar die samen met zijn al even frauduleuze kompaan louche handeltjes opzet, en zich aan dronken vrouwen uitgeeft voor Kevin Costner om hen in bed te krijgen. De waarheid? Dat is het meest rekbare begrip in de wereld van Slippin’ Jimmy.

Maar McGill is geen eendimensionale oplichter. Zo neemt hij trouw de zorg op voor zijn oudere broer Charles: een gerespecteerde en briljante advocaat, die met zware mentale problemen kampt en gelooft dat hij allergisch is voor elektromagnetische straling. Hoewel die laatste weinig begrip, laat staan genegenheid, kan opbrengen voor zijn delinquente broertje, blijft Jimmy aan zijn zijde staan. Nu ja, tot hij uiteindelijk ook zijn broer voor de leeuwen gooit met een doortrapt complot. Het verrassende aan die plottwist: hoe onbetrouwbaar Jimmy ook blijkt, zijn hart van goud zorgt ervoor dat je als kijker blijft supporteren voor deze underdog, die door zijn broer bespot wordt wanneer hij op het rechte pad probeert te blijven. “Mensen veranderen niet”, zegt die. “Jij zult altijd Slippin’ Jimmy blijven.”

De meesterlijke dialogen, verhaallijnen en uitgediepte karakterschetsen garanderen ook dat de protagonisten - zelfs de schurken en het rapalje - heel menselijk en complex overkomen. Het meesterschap van de serie zit hem duidelijk in de details. Zelfs de banale pinkring waar hij als Saul Goodman voortdurend aan prutst, blijkt een achtergrondverhaal te hebben waardoor je zijn carrièreverandering als crapuleuze advocaat nog beter snapt.

Vijf seizoenen lang volgde je in Breaking Bad de omwentelingen van scheikundeleraar Walter White, die van een zorgzame familieman verwordt tot een opportunistische drugsdealer en crimineel meesterbrein. Dé vraag die de serie beheerste: was Walter White een goede man die kwaadaardig werd, of omarmde hij gewoon zijn ware aard tegen het eind van de serie? In Better Call Saul volg je net zo goed een transformatie, van Jimmy McGill tot Saul Goodman. Maar hier stelt zich de vraag niet of het personage goed of slecht is. De karakterschets van deze protagonist is veel genuanceerder en complexer.

Jimmy is in wezen een goedaardige nietsnut, die alleen niet in staat blijkt om zichzelf ervan te weerhouden anderen te misbruiken. Het enige wat die gewetenloze neigingen onder de knoet houdt, is zijn warme hart. Hij is geen slechte man die goed probeert te zijn of vice versa, maar een lanterfantend boefje dat gevangen zit in zijn eigen gedrag. En anderen onverbiddelijk mee de dieperik in sleurt.

Daarbij is een glansrol weggelegd voor Rhea Seehorn als Kim Wexler, de geliefde van Goodman. Zij neemt de rol in van moreel contrapunt, tot ze in een web van intriges verstrikt raakt - gesponnen door Jimmy natuurlijk - en zich mee schuldig maakt aan een complot met dramatische afloop.

De aflevering die dinsdag te zien was, toont de gevolgen daarvan. Een hartverscheurende scène op de bus hoort tot een van de absolute hoogtepunten - én dieptepunten natuurlijk - van de serie. Better Call Saul is bij momenten ondraaglijk intens, maar het is duidelijk dat de makers toch een betere balans wilden behouden dan in Breaking Bad, waar de laatste seizoenen doorlopend aartsdonker en grimmig waren. In Better Call Saul is meer ruimte voor comic relief, ondanks alle geweld, bloed en gruwelijke moorden.

Opvallend is ook dat de serie perfect op zichzelf kan staan. De meeste spin-offseries leunen nogal nadrukkelijk op hun reeks van oorsprong. Dat is hier niet het geval, hoewel een aantal belangrijke figuren van Breaking Bad andermaal opgevoerd worden, zoals aartsschurk Gus Fring of manusje-van-alles Mike Ehrmantraut. Zelfs Walter White én Jesse Pinkman maken even hun opwachting. Alleen hoef je die vijf seizoenen niet achter de kiezen te hebben om deze briljante reeks dichter aan de borst te kunnen drukken.

Better Call Saul is te zien op Netflix.