Anthony Nti: ‘Als ik een Oscarnominatie krijg, bel ik meteen naar de schooldirecteur die nooit in mij geloofde’

Van de schoolbanken naar de Oscars. Die reuzensprong kan regisseur Anthony Nti (28) maandag maken met zijn kortfilm Da Yie. Zijn naam prijkt, naast die van onder anderen Pedro Almodóvar, op de shortlist voor de Academy Awards. Maar Nti blijft met beide benen op de grond: ‘Ik weet zelfs niet of ik die nominatie wel wil!’

Hij lacht vaker dan Erik Van Looy in De slimste mens ter wereld en heeft het postuur van een pocketspits à la Dries Mertens. Maar de ambities van Anthony Nti zijn groot, en scoren kan hij. “Ik kom misschien niet zo serieus over”, zegt hij tussen twee lachsalvo’s door, op een bankje in het Antwerpse stadspark. “Maar wie me kent, weet dat ik mijn werk heel serieus neem.” Da Yie, zijn afstudeerproject aan filmschool RITCS, is daar het beste bewijs van. Want welke andere filmstudent kan zeggen dat hij vier jaar lang aan zijn masterfilm werkte – én er vervolgens mee op de shortlist voor de Oscars belandde?

Het idee voor Da Yie ontstond al in 2016. “Ik had net mijn bachelorfilm Boi gemaakt. Die deed het best goed in België (Boi won prijzen op Film Fest Gent en Kortfilmfestival Leuven, LTR), maar eerlijk gezegd was ik er zelf niet zo tevreden mee”, geeft Nti toe. “Voor mijn masterdiploma wou ik een ambitieuze film maken waar ik wel honderd procent achter stond. Zonder compromissen. Maar voor ambitieuze projecten heb je geld nodig, zeker als je ze in Ghana wil opnemen. (lacht) Daarom konden we pas beginnen te draaien in 2017. En toen we terugkwamen om te monteren, was het budget alweer op. Mijn coscenarist Chingiz Karibekov en ik moesten dus nog eens een jaar hustlen om wat te sparen, waardoor we weer niet konden afstuderen. Pas in 2019 werkten we de film volledig af.”

Klap ontwijken

De eerste kiem van het verhaal van Da Yie, over twee kinderen die door een mysterieuze vreemdeling op sleeptouw genomen worden, ligt nog dieper in het verleden. In Ghana, waar Nti in 1992 geboren werd, en tot zijn tiende woonde. “Op een dag moest ik allerlei klusjes in huis doen, maar toen mijn vriendjes vroegen of ik mee kwam voetballen, kon ik niet aan de verleiding weerstaan. Ik ontsnapte en kwam veel te laat terug, mijn tante was woedend. In Ghana weet je dan dat je een klap mag verwachten. Maar toen maakte ik het nog veel erger door die mep te ontwijken! (lacht) Dat werd het vertrekpunt voor Da Yie.”

Ook de rest van de film is autobiografisch getint, vertelt Nti. “Ik was een heel actief kind. Ik liep, sprong, deed salto’s... Daardoor was ik populair bij oudere jongens, en door met hen rond te hangen, kwam ik weleens in situaties terecht die achteraf gezien niet zo kindvriendelijk waren. Maar op dat moment zelf beleefde ik wel de tijd van mijn leven! Ik herinner me bijvoorbeeld een huis waar overal drugs rondslingerden. Maar ik stond daar gewoon voor die oudere gasten te rappen. I was the man! (lacht) Pas later besefte ik dat dat geen veilige omgeving was. Met dat contrast wilde ik spelen: die lijn tussen kinderlijke onschuld en het gevaar van de volwassenenwereld.”

Het leverde een film op die tegelijk ontwapenend en spannend is, gevoelig en energiek. “Ik heb met Da Yie echt mijn eigen stem gevonden”, zegt Nti. En die wordt nu over de hele wereld gehoord. De film won tientallen prijzen, waaronder de Grand Prix op het kortfilmfestival van Clermont-Ferrand, het grootste ter wereld. Moonlight-regisseur Barry Jenkins stak publiekelijk de loftrompet af over Da Yie. En vorige maand kwam de film dus terecht op de shortlist voor de Oscars. Tegelijk blijft Nti nuchter: “De film is goed, denk ik, maar het helpt ook wel dat iedereen op dit moment chaud is voor diversiteit.”

Zijn eigen succes relativeren is nodig, vindt Nti. “Ik ben altijd zo geweest. Ik heb wel vertrouwen in mezelf, maar ik ga niet zweven. Zo ben ik opgevoed. Mijn ouders hebben me altijd meegegeven: als je iets doet, probeer er dan voor 300 procent voor te gaan. Want de wereld is niet gemakkelijk. Zeker...” Hij maakt zijn zin niet af. “Zeker voor een zwarte jongen in België?”, proberen we aan te vullen. “Dat heeft mijn vader me inderdaad ook wel ingepeperd”, beaamt Nti. “Hij heeft op dat vlak genoeg dingen meegemaakt... Maar moet je je daarom opsluiten in je kamer en de hele dag wenen? Nee. Integendeel. Je kan alleen maar extra hard werken om je doelen te bereiken. Dat zit er bij mij heel diep ingebakken. Ik denk dat Chingiz en ik harder werken dan eender wie in de business.”

Het is opvallend hoe vaak Nti de naam van zijn partner in crime laat vallen. Als hij praat over de films die hij heeft geregisseerd, doet hij dat bijna altijd in de wij-vorm. Karibekov en Nti vormen een soort Siamese tweeling die ondanks hun verschillende achtergrond op dezelfde manier in het leven staan. “Ik woon al heel lang in België en voel me Belg, maar tegelijk ook Ghanees. Chingiz verstaat dat: hij werd geboren in Kazachstan. Ik zie dat ook als onze kracht. Het is enorm verrijkend om tien jaar in één land te wonen, en dan naar ergens compleet anders te verhuizen. Misschien zouden ze dat met elke baby moeten doen.” (lacht)

Open blik

Die open blik op de wereld mist hij soms in ons land, geeft Nti aan, en zeker op onze schermen. “De realiteit die ik elke dag om mij heen zie, zie ik niet weerspiegeld in Vlaamse fictie. Ik bedoel, kijk hier eens rond: de mensen die voorbij wandelen terwijl wij op dit bankje zitten, zijn toch lang niet allemaal wit? In Vlaamse fictie is dat meestal wel zo. Gelukkig ben ik opgegroeid met internationale films en series. Ik ga niet liegen: ik keek vroeger niet naar Vlaamse televisie. FC De Kampioenen? Nooit gezien. (lacht) Maar dankzij mijn vader maakte ik wel kennis met regisseurs als Spike Lee en series als The Wire... Thank God dat ik die dingen zag, zodat het voor mij nu niet raar voelt om zelf films te maken met black people, of mensen uit de Bulgaarse gemeenschap zoals in Boi. Ik maak gewoon films over de mensen die ik in mijn omgeving zie, en zij hebben alle kleuren.”

Aan kleur zal het ook niet ontbreken in Postcard, de eerste langspeelfilm van Nti en Karibekov. Die is geïnspireerd op het boek Fata Morgana van de Nigeriaanse schrijfster Chika Unigwe. “Postcard gaat over een Afrikaans meisje dat in de prostitutie belandt. We leren haar kennen als een slachtoffer: ze moet zich prostitueren om haar schulden af te betalen. Maar gaandeweg wordt ze zelf een ‘madam’. Dat vonden we interessant: de slechterik van het verhaal leren kennen voordat die de slechterik wordt. Net als Da Yie wordt Postcard een sociale misdaadthriller, maar wel met een klein verhaal. Dat geldt eigenlijk voor al onze films: er gebeurt zo goed als niets, maar tegelijk ook heel veel.” (lacht)

Fucking Almodóvar

Maar voor Nti aan die eerste langspeelfilm kan beginnen, is er dus nog dat kleinigheidje: de Oscars. Of dat valt toch te hopen. Da Yie staat op een shortlist van tien titels, maandag weten we of hij het uiteindelijke kransje van vijf genomineerden haalt. Gemakkelijk zal dat niet worden, beseft Nti. “Eerlijk gezegd: wij waren al heel verrast dat we de shortlist haalden! (lacht) En de concurrentie is zwaar. I mean, fucking Pedro Almodóvar?! (Almodóvars La voz humana, met Tilda Swinton, is een van de tien kanshebbers, LTR) Waarom maakt Almodóvar plots kortfilms? Volgens mij vond hij dat gewoon de makkelijkste manier om nog eens een Oscar te winnen. (lacht) Daarnaast is er ook een kortfilm van P. Diddy (hij produceerde Two Distant Strangers, LTR), en eentje met Oscar Isaac in de hoofdrol (The Letter Room, LTR).

“We doen ons best om campagne te voeren tegen die zwaargewichten, maar ik heb geen contacten bij de Academy, ik heb geen voorgeschiedenis met de Oscars, en ik ben zelfs nog nooit in Hollywood geweest. Dus ik verwacht er niet te veel van. Eerlijk: ik weet zelfs niet of ik die nominatie wel wil, op dit moment. Het zou toch veel druk met zich meebrengen. En ik denk dat het je ook snel kan wegleiden van de essentie. Je kan volgens mij heel lang op die Oscar-golf blijven verder surfen, en met van alles bezig zijn, behalve met films maken. Maar goed, als die nominatie komt, I’ll take it, hè!” (lacht)

Wat hij gaat doen als hij maandag bij de vijf gelukkigen is? “Dan bel ik meteen naar mijn toenmalige directeur van het Atheneum van Mortsel, om te zeggen: ‘Jij zei dat ik er nooit ging geraken? Zoek mij maar eens op op Wikipedia!’ (lacht) Vanaf de eerste dag van het middelbaar had die dude het op mij gemunt. Ik stond met twee andere jongens gewoon onze nieuwe lockers te bewonderen, en plots kwam hij met rood aangelopen gezicht uit de wc’s aangestormd: ‘Wat zijn jullie hier aan het doen? Hebben jullie in de toiletten kak aan de muur gesmeerd?!’ (giert van het lachen) Wij hadden helemaal niets gedaan natuurlijk, maar vanaf die dag werd het daar de hel voor ons. Voor het minste moesten we naar de directeur. Dus ja, als ik zijn nummer had, zou hij de eerste zijn die ik bel, als ik een Oscar-nominatie krijg.”