Altijd belachelijk gemaakt, in coronatijden plots erg nuttig: mijn dvd-collectie

Slechts weinigen twijfelen eraan dat het tijdperk van de dvd definitief voorbij is. In tijden van corona en verplichte isolatie blijkt een goedgevulde dvd-kast toch zijn voordelen te hebben. Wanneer zou ik anders de tijd vinden om de extended version van The Abyss te bekijken?

“Wanneer ga jij dat allemaal bekijken?”

Het is een vraag die luidop wordt gesteld als ik in de winkel sta aan te schuiven, met een stapel dvd’s in mijn handen. En het is een vraag die ik me diep vanbinnen ook vaak stel. The Hateful Eight van Quentin Tarantino duurt meer dan drie uur: wanneer ga ik ‘s avonds thuiskomen van de redactie, in mijn zetel ploffen en me daaraan zetten? Die mooie box met alle films van Sergei Eisenstein, wanneer ga ik daarin goesting hebben? En BlacKkKlansman, Pájaros de verano, Cold War en Call Me By Your Name heb ik allemaal in de bioscoop bekeken: ga ik echt meteen de behoefte hebben om die films opnieuw te zien?

Ik had me die vraag niet gesteld toen ik ooit, in de inmiddels ter ziele gegane Bilbo in Antwerpen, voor een habbekrats de dvd van de rockkomedie School of Rock kocht. Ik was een jaar of veertien, schat ik, en het was de eerste dvd die ik zelf kocht. Inmiddels zijn we dertien jaar en een negenhonderdtal dvd’s later. Een jaar of vier geleden berekende een van mijn huisgenoten dat ik, met het geld dat ik op dat moment in mijn leven aan dvd’s had gespendeerd, zo’n zes tot tien maanden huur kon betalen.

Is dvd’s verzamelen hetzelfde als wat immokantoren en bezorgde ouders zeggen over een appartement huren? Weggegooid geld?

Isolatie

Aan het begin van The Shining – de horrorklassieker van Stanley Kubrick, onmisbaar voor eender welke dvd-collectie, dus ook de mijne – zegt de eigenaar van het Overlook Hotel tegen Jack Torrance (Jack Nicholson): “For some people, solitude and isolation can of itself become a problem.” Het is intussen algemene kennis wat die isolatie en eenzaamheid met Jack Torrance doen, en laat het einde van The Shining een scenario zijn dat een mens in het echte leven liever vermijdt.

Het was mijn intentie om de vakantie die ik deze week had ingepland in Madrid door te brengen, maar om evidente redenen zijn die plannen geschrapt. Dan zit er niets anders op dan mijn hele vakantie binnen de vier muren van mijn appartement door te brengen. Dat is minder extreem dan het verlaten, ingesneeuwde hotel uit The Shining, maar toch: eenzaamheid en isolatie liggen op de loer.

Maar elk nadeel heeft zijn voordeel. Een romanticus zou zeggen: in tijden van isolatie zijn films een open venster naar de wereld, een manier om een leven buiten de muren van je isoleercel te leiden. Een cynicus zou zeggen: met een voorraad films kun je aardig wat tijd doden. Hoe het ook zij: als je een week binnen moet blijven, kun je er maar beter voor zorgen dat je toegang hebt tot films. En ik heb een kast die ervan uitpuilt. Acht op maat gemaakte schappen die intussen niet groot genoeg meer zijn: stapels doosjes met daarin ouderwetse, blinkende schijfjes.

Een week isolatie en eenzaamheid lijkt plots een week in het paradijs.

Netflix

Voor diegenen die nog snel een collectie willen aanleggen om de lockdown door te komen, eerst even deze waarschuwing: geen enkele verzameling is groot genoeg. Er zijn mensen – ik ken er een paar – bij wier filmcollectie mijn dvd-verzameling in het niets verzinkt, en zij zullen hetzelfde zeggen als ik: je hebt altijd té weinig dvd’s. Want je eerste reflex is steevast: laat ik een film bekijken die ik nog niet heb. Het is zaterdagavond, dag één van een vakantie in isolatie, en mijn vriendin oppert Lady Bird of A Star Is Born – heb ik allebei niet. Ik neig naar It Follows, maar die ontbreekt ook in mijn collectie.

We komen uiteindelijk uit bij Birdman (Or: The Unexpected Virtue of Ignorance). Daar kun je nooit verkeerd mee doen. Birdman is een van die zeldzame Oscar-winnaars die dat jaar écht de beste film was. Twee uur uiterst intelligent entertainment, en de eerste avond in isolatie is ook weer voorbij.

U zult nu zeggen: Birdman staat ook op Netflix. U heeft gelijk. Het filmaanbod op het streamingplatform is de afgelopen jaren sterk verbeterd, moeten zelfs de meest hardnekkige dvd-adepten toegeven. Groot was mijn verontwaardiging toen ik merkte dat een aantal topfilms uit mijn verzameling voor 9,99 euro per maand – grofweg de prijs van één dvd, zeg maar – online te bekijken zijn. Eternal Sunshine of the Spotless Mind! Monty Python and the Holy Grail! Mean Streets! Jaws! Zelfs enkele Stanley Kubrick-meesterwerken (Barry Lyndon, Full Metal Jacket, 2001: A Space Odyssey) zitten in de catalogus van Reed Hastings.

Elke goeie titel die Netflix online zet – zie ik daar Midnight Express verschijnen, en de volledige catalogus van Studio Ghibli? – is een nieuwe nagel in de doodskist van de dvd. Dat besef dringt zelfs tot steller dezes door. In tijden van Netflix en andere streamingplatformen lijken dvd’s geen dodelijke pandemie nodig te hebben om het leven te laten.

Tegelijk ontstond op de sociale media, bij het begin van de lockdown of hoe de regering het ook noemt, de vrees dat internetproviders de vraag niet zouden kunnen bolwerken. Voorlopig lijkt dat allemaal wel mee te vallen, maar als, in een worstcasescenario, het internet plat gaat, ja, wat dan? Dan sta je daar mooi te schilderen met je Netflix-abonnement. Daarbij komt nog dat, ondanks de uitbreiding van de online filmcatalogus, je stevig op je kin kunt kloppen als je een film wil zien die voor 1990 werd gemaakt en géén onweerlegbare klassieker à la Breakfast at Tiffany’s of Easy Rider is.

Advies

Neem nu The Spy In Black, een Britse oorlogsfilm van Michael Powell uit 1939, waarvan ik niet helemaal zeker ben hoe die op mijn schap is beland. Ik vermoed dat ik ’m ooit heb gewonnen op een quiz. Hoe het ook zij, The Spy In Black staat al jaren in de kast, ietwat weg te kwijnen tussen Carnage (van Roman Polanski) en Black Narcissus (van Powell & Pressburger). Hij is al twee keer mee verhuisd, zonder dat hij ooit de weg naar de dvd-speler heeft gevonden.

Het is één van die dvd’s waar mijn vriendin ongetwijfeld op doelt als ze voorstelt om voor elke nieuwe dvd die ik aanschaf een oude weg te doen – kwestie van de uitpuilende kast weer onder controle te krijgen. “Je kunt toch niet al die films bekijken”, merkt ze dan op, “of al die films zo goed vinden?” Ergens besef ik wel dat ze gelijk heeft. Een tijd geleden heb ik haar advies opgevolgd: een tiental dvd’s waarvan ik met een behoorlijk stellige zekerheid durfde beweren dat ik ze toch nooit meer zou (her)bekijken. Pirates of the Carribean moest plaats ruimen, Troy ook. (Een bekentenis: ik ben ooit een tienerjongen geweest.)

The Spy In Black is blijven staan. En maandagavond is hij dan toch in de dvd-lader beland. Het blijkt nog een uitstekende film te zijn ook. Een welkome herinnering dat er ook andere films zijn dan The Big Lebowski als je een kwalitatieve én ontspannende avond wil doorbrengen.

Een belangrijke terzijde in dit verhaal: als u nu nog een dvd-collectie wilt uitbouwen, begint u best met The Big Lebowski. Die film raak je nooit beu, en hij staat niet op Netflix.

Hebbedingetjes

Nog een goede raad voor de verzamelaar: veel special editions zijn niet meer dan hebbedingetjes. Elfendertig extra’s zoals deleted scenes of een half dozijn commentary tracks maken een film niet beter. Dat heb ik ook gemerkt nu ik, een jaar of vijf na de ietwat impulsieve aanschaf van de extended version van James Camerons The Abyss (“Met 25 minuten extra beeldmateriaal!”), de tijd heb gevonden om die te bekijken. Wat blijkt: de gewone versie is een stuk beter.

Zijn wél vrijwel altijd een aankoop waard: dvd-boxen. Meestal koop je zo’n mooi uitgegeven doos nochtans voor enkele specifieke titels: ik heb twee dozen van de Hitchcock Collection, omdat het fijner is om Rear Window, Vertigo en Psycho in zo’n mooie uitgave te hebben dan in een ordinair plastieken doosje. Maar dankzij die Collection heb je altijd nog enkele films die je niet hebt gezien klaarliggen. Oké, ik weet ook wel dat Topaz en Family Plot waarschijnlijk niet tot het beste werk van de master of suspense behoren, maar kun je ooit genoeg Hitchcock-films bekijken? En dankzij mijn voorliefde voor boxsets heb ik ook nog werk van Buster Keaton, John Cassavetes, Andrej Tarkovski en Aki Kaurismäki die wachten om de komende dagen bekeken te worden.

Ik weet, met andere woorden, wat gedaan met de resterende dagen van mijn quarantaine. En als de zwaarmoedigheid toeslaat na een dag Tarkovski en Cassavetes, is er ook nog die dvd-box met de drie Back to the Future-films. Die wordt een mens nooit beu. Spreiding is belangrijk: veel titels in mijn kast zijn drama’s of horrorfilms, maar als een mens dag na dag geconfronteerd wordt met slecht nieuws over een pandemie, ben je verdorie blij als je verzameling ook uitstekende, onderschatte komedies als Arsenic and Old Lace herbergt. Zo heeft die schrikwekkende pandemie ook onverwachte, positieve neveneffecten. De dvd heeft, als drager van cinema, zijn beste tijd gehad. Maar de blinkende schijfjes gaan deze epidemie wél nog overleven. Dat durf ik toch af te leiden uit mijn voornaamste ontdekking van de afgelopen dagen: de onverwachte deugd van een volle dvd-kast.