Als tv te veel wordt: 500 nieuwe series dit jaar, wie kan dat nog volgen?

"Ik sta regelmatig om vijf of zes uur op. Dan kan ik al één à twee uur televisie kijken voor ik ga werken." Enige ijver kun je VRT-filmjournalist Ward Verrijcken niet ontzeggen. Om zoveel mogelijk bij te blijven met het gigantische serieaanbod zet hij zelfs zijn wekker vroeger. "Ik wil op de hoogte blijven, maar ik heb ook geen zin om al mijn vrije avonden of weekends continu voor de televisie te hangen. De ochtend is dan de beste oplossing."

Een efficiënte oplossing ongetwijfeld, alleen valt te vrezen dat de meeste mensen hiervoor passen. Alleen: hoe doe je het dan wel? Het tempo waarmee nieuwe reeksen op ons afkomen is niet meer bij te houden. Netflix heeft iedere week wel een paar nieuwe reeksen of films, en hetzelfde geldt voor Telenet. Ondertussen blijven ook de Vlaamse zenders met eigen fictie komen en buitenlandse reeksen programmeren. En dan is Amazon hier nog niet echt van de grond gekomen.

Het wordt dus te veel voor Corneel. Veel series blijven op het lijstje 'te bekijken' staan, andere begin je te bekijken tot je een paar weken later vaststelt dat je niet verder bent geraakt dan de derde of vierde aflevering. Want dan was er de alweer die nieuwe must see waar iedereen het over had en die je ook wel even wou zien. Want je wilt toch ook kunnen meepraten?

"Ik kan me voorstellen dat het voor veel kijkers frustrerend is", zegt Tom Evens, professor media-economie aan de Gentse universiteit. "Er is geen tijd om dat allemaal te bekijken." Amerikaans onderzoek van Hub Entertainment Research bevestigt dat ook: de helft van de kijkers zegt dat er gewoon te veel series zijn en dat ze niet weten waar te beginnen.

Al is het ongetwijfeld ook voor veel makers frustrerend. Veel series glippen nu tussen de mazen van het net en worden nauwelijks opgemerkt. Of ze zijn de hype van de dag, maar na een week alweer vergeten. Zouden reeksen als The Sopranos of The Wire bijvoorbeeld vandaag nog dezelfde renommée krijgen? Zij kwamen op het scherm op een moment dat er nauwelijks concurrentie was. Nu zouden ze moeten opboksen tegen tientallen andere reeksen die strijden om onze beperkte kijktijd.

Opbod

Maar er is nog een andere frustratie: de veelheid aan platformen zorgt ervoor dat het ook financieel een zware dobber is om alles te volgen: je zou een abonnement moeten nemen op Telenet, Amazon, Play More en wat nog meer. "Alle nieuwe platformen propageren zich met hun vrijheid en keuzegemak, maar de realiteit is dat series steeds moeilijker vindbaar zijn", merkt Evens op. "Elk platform heeft zijn eigen series en als kijker heb je bijna vier of vijf diensten nodig hebben. Die fragmentatie is een groot probleem."

De kans dat er de volgende jaren één platform komt waar u voor al uw bingevoer terecht kunt, is klein. Allemaal investeren ze miljarden in nieuwe programma's. Netflix had vorig jaar een budget van 6 miljard dollar om nieuwe series en films te maken of aan te kopen. Dit jaar trekt het dat op tot 8 miljard dollar. Amazon had vorig jaar een potje van 4,5 miljard dollar. HBO, de Amerikaanse kabelzender die hier exclusief op Telenet Play More zit, spendeert jaarlijks ongeveer 2 miljard dollar aan series als Game of Thrones.

Gigantische bedragen, maar het schrikt nieuwkomers niet af. Apple wil ook op tv-vlak meepraten en legt daarvoor 1 miljard dollar op tafel. Eenzelfde bedrag heeft Facebook veil om zijn gebruikers langer op zijn site te houden met tv-content, waaronder eigen series. En dan is er nog Disney, dat volgend jaar met een eigen streamingplatform komt. De erven van Mickey Mouse zullen daarvoor ongetwijfeld ook wel wat van het fortuin van Dagobert Duck gebruiken.

Het opbod is enorm, want allemaal hopen ze met de beste, de meest spraakmakende, de meest spectaculaire series uit te pakken om de kijker te verleiden een abonnement te nemen. En daarvoor rekenen ze ook op de beste acteurs, regisseurs, scenaristen en cameralui. Achter de schermen loopt er in Hollywood een war on talent waar ook met miljoenen gegoocheld wordt alsof het niets is.

Nicole Kidman en Reese Witherspoon zagen hun loon bij HBO verdriedubbeld worden om toch maar een tweede seizoen van Big Little Lies te maken. Per aflevering krijgen ze nu een miljoen dollar. Verschillende bedrijven vochten om dezelfde Witherspoon, die samen met Jennifer Aniston een ochtendshow zal maken. Apple won het pleit, maar volgens Amerikaanse media betaalt het het duo daarvoor elk 1,25 miljoen dollar per aflevering.

Vorige week nog snoepte Netflix Ryan Murphy, de producer van successeries als Glee, Nip/Tuck en American Crime Story, af van 21st Century Fox. Murphy zal de volgende vijf jaar exclusief voor Netflix series maken. Waarde van het contract: 300 miljoen dollar. Vorig jaar zette Shonda Rhimes, de bedenkster van onder meer Grey's Anatomy, haar handtekening onder een vierjarig contract bij Netflix ter waarde van 100 miljoen dollar.

Het is de nieuwe realiteit, een gevolg van het andere kijkgedrag verklaarde Amazon-directeur Joe Lewis vorig jaar in The Financial Times. "Als er slechts drie tv-zenders zijn en één tv-toestel per huishouden, is je doel dat de kijkers dat toestel niet uitzetten. Wanneer er heel veel series lopen die de moeite waard zijn én veel toestellen waarop je kunt kijken, is de uitdaging dat mensen je reeks aanzetten. Je moet ze dus meekrijgen." Voor crappy reeksen heeft de kijker geen tijd meer. Wie de norm niet haalt, gaat meteen kopje-onder.

Concurrentie als casino

Alleen creëer je met die concurrentiestrijd een tweesnijdend zwaard, merkt professor Tom Evens op. "De platformen zijn afhankelijk van abonnees. Als er daar saturatie komt en de groei stokt, kunnen ze dat niet allemaal meer financieren. Maar als ze niet meer afkomen met nieuwe series, haken die abonnees ook af." Een bewezen businessmodel zit er in ieder geval niet achter, meent Evens. Hij vergelijkt het liever met het casino. "Iedereen zet zwaar in, maar je kent je return niet."

Voor Netflix is dat een probleem, meent Evens. "Dat platform heeft een flinterdunne financiële basis. De financiële wurggreep wordt steeds harder, ook omdat ze concurrentie krijgen van bedrijven als Apple en Amazon die heel andere omzetten hebben. Apple en Amazon, en binnenkort ook Disney, zijn in tegenstelling tot Netflix heel gediversifieerd en moeten geen winst maken met hun content. De series dienen om andere zaken te verkopen."

Wurggreep of niet, de race zorgde er alvast voor dat de Amerikaanse zenders en platformen vorig jaar een recordaantal series produceerden. 487 werden er gemaakt in 2017, 32 meer dan een jaar eerder en 65 meer dan twee jaar eerder. In 2010 stond de teller op 'slechts' 216 nieuwe reeksen. De groei is in hoofdzaak te danken aan platformen als Netflix, Amazon en Hulu. Bij de klassieke tv-zenders blijft het aantal reeksen de laatste vier jaar stabiel.

"Er is simpelweg te veel televisie", zei John Landgraf, de baas van FX Networks (de zender van onder meer Atlanta en American Horror Story, red) in 2015 al. "Het publiek wordt overweldigd door het volume aan tv-reeksen." Hij voorspelde toen dat de bubbel in 2016 of 2017 zou barsten. Amerikaanse media-analisten menen nu de eerste tekenen van een inkrimping te zien want kabel- en tv-zenders zenden al minder uren drama en fictie uit. Een kleine zender als A&E (Bates Motel) kondigde ook al minder fictie te bestellen en meer reality en documentaire.

Het begin van het einde, of gerommel in de marge? Gezien de investeringen van de techbedrijven lijkt het meer het tweede. Ook John Landgraf moest begin dit jaar toegeven dat hij er naast zat toen hij de recordcijfers presenteerde. Peak TV, zoals hij het omschrijft, is nog niet op zijn hoogtepunt. "Ik heb geen glazen bol, maar ik denk dat de kans heel groot is dat er in 2018 meer dan 500 nieuwe reeksen gemaakt worden."

En daar moeten we vooral niet over beginnen klagen, merkt Ward Verrijcken op. "Je moet geweldig hard je tijd plannen, ja, en je kunt niet alles zien. Maar de kwaliteit ligt steeds hoog, de makers van tv-series krijgen meer creatieve vrijheid dan in film, en rollen voor vrouwen zijn er vaak ook interessanter. Ik ben veel liever verwend met een gigantisch aanbod dan dat er een schraal aanbod is."

Lees hier hoe u ondanks tijdgebrek toch kan blijven meepraten over de nieuwste tv-series.